De Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma besloot afgelopen vrijdag een 17-jarige jongen die ervan wordt verdacht dat hij op sociale media opriep tot rellen (digitaal opruiing) in Utrecht een online gebiedsverbod op te leggen, maar is dit juridisch wel houdbaar en wenselijk?
Offline gebiedsverbod
Het offline gebiedsverbod kennen we: dat betekent dat je van de overheid niet op een bepaalde locatie mag zijn. Doe je dit toch, dan hangen er geldboetes en andere straffen boven het hoofd. Hetzelfde geldt voor een online gebiedsverbod, al heeft dat niet zozeer te maken met een fysieke locatie, maar met de hele online omgeving.
Het onderstaande is een prachtig voorbeeld voor de rechtspraak om dit in de toekomst vaker toe te passen. zo beschermen we de samenleving en onze collega's! #innovatieve #rechtspraak #online
— Geert-Jan Staal (@StaalGJ) November 27, 2021
https://t.co/zU9cXeV7sr
Online gebiedsverbod
Een zeventienjarige die via WhatsApp berichten verspreidde waarin hij mensen opriep om rellen te starten in Utrecht, heeft zo’n online gebiedsverbod gekregen. Hij mag niet alleen in WhatsApp geen opruiende berichten meer sturen, hij mag het ook niet op de rest van het internet. Doet hij dat toch wel? Dan kost dat hem 2.500 euro. De gemeente Utrecht wil de bron van de wanorde graag gericht aanpakken en denkt dat dat zo lukt.
Het online gebiedsverbod is vrij nieuw en kan worden opgelegd door burgemeesters. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor het voorkomen van openbare-ordeverstoringen. In eerste instantie kozen burgemeesters er vaak voor om van tevoren bij de organisator aan te geven dat het niet oké was wat iemand van plan was en dreigde de gemeente met straffen. Dit bleek een succesvolle interventie, maar zeker in het licht van coronamaatregelen en de felle oproer die hieruit voorkomt, kiezen gemeenten er nu dus ook voor om een online gebiedsverbod op te leggen.
Het betekent in het geval van de Utrecht-rellen dat de jongeman nog wel WhatsApp mag gebruiken en de rest van het internet en apps, maar zodra hij dit inzet om mensen te beïnvloeden om te gaan rellen, krijgt hij die boete van 2.500 euro. Een logische keuze, zo’n algeheel online gebiedsverbod: kies je er immers voor om hem WhatsApp te verbieden, dan zou hij op Telegram verder kunnen gaan met zijn door de gemeente ongewenste gedrag.
Eerste keer
Het is de eerste keer dat burgemeester Dijksma een dergelijk online gebiedsverbod oplegt. "We zien steeds vaker online oproepen die leiden tot wanordelijkheden en rellen. Met deze gerichte interventie pakken we dit gedrag bij de bron aan", zo stelt ze.
Maar volgens advocaat Boumanjal is de maatregel 'creatief' maar juridisch niet houdbaar. "Burgemeester Dijksma gaat over de openbare orde binnen haar eigen stad", laat hij tegenover het AD weten. "Maar zo’n online verbod gaat heel ver en haar jurisdictie te buiten, als je het mij vraagt. Zeker als meetelt dat je verworven grondrechten en vrijheden aan banden gaat leggen, terwijl er nog geen rechterlijke uitspraak is en de uitlatingen via het reguliere strafrecht zijn aan te pakken."
Ook heeft de advocaat vragen over hoe de gemeente het online gebiedsverbod handhaaft. "Wordt zijn ip-adres in de gaten gehouden, of wordt er gekeken op welke websites deze jongen komt? Welke platformen hij gebruikt? Dat lijkt me al snel in strijd met de privacyregels die er zijn." De gemeente laat daarop weten dat het gedrag van de jongen binnen de kaders van de wet in de gaten wordt gehouden.
Schadeclaim tot gevolg
Het kan ook veel verder gaan, zo ondervonden de makers van de game Roblox. Hierin zat YouTuber Ruben Sim juist online enorm te rellen. Denk aan racistische uitspraken, online pesterij, foto’s van Hitler en seksuele intimidatie, allemaal binnen een gameplatform waarop veel kinderen actief zijn. Het evenement Roblox Developers Conference moest zelfs stilgelegd worden door de vele dreigementen die de man online stuurde.
Love the particle effects, but the powerful, soothing tone is what really brings this together. https://t.co/qi6lLxEYh4
— Roblox (@Roblox) November 24, 2021
De politie moest eraan te pas komen en uiteindelijk heeft het grote invloed gehad op het gevoel van veiligheid van de mensen die bijdroegen aan de conferentie. Roblox klaagt Ruben Sim nu aan voor een bedrag van 1,6 miljoen dollar, omdat deze man het het leven van veel Roblox-spelers en -makers zo zuur maakt. Er is nog geen uitspraak gedaan, maar het wil wel zeggen dat online uitspraken niet minder zwaar worden aangerekend als de dingen die je offline zegt.
Online voelt anders
Hoewel voor veel mensen de online wereld soms als een ander gebied voelt, is het toch echt deel van het echte leven en wordt wangedrag dus ook echt berecht. Aan de andere kant is juist dat online leven zo groot dat zo’n online gebiedsverbod moeilijk te controleren is. Op dit moment is het nog een in ontwikkeling zijnde manier voor de overheid om relschoppers in te perken, dus het kan er over een jaar zomaar anders uitzien. Hoe, dat zal waarschijnlijk samenhangen met hoe meetbaar iemands online gedrag nu werkelijk is.
Poll
Online gebiedsverbod moet vaker ingezet worden door burgemeesters
Bron: anoniem, twitter.com, ad.nl, security.nl, dutchcowboys.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer nieuws
Spoofcalls en robocalls vaak gebruikte ingrediënten bij cybercriminelen
Cybercrime komt steeds vaker voor. In plaats van ouderwets een bank te overvallen, hebben criminelen tegenwoordig allerlei manieren om online je geld af te troggelen. Je kent phishing en WhatsApp-fraude waarschijnlijk al. Maar je moet tegenwoordig ook goed opletten wie jou precies belt. Is het echt de Belastingdienst of jouw telecomprovider? Of probeert iemand je via de telefoon op te lichten? In dit artikel leggen we je uit wat 'spoofcalls' en 'robocalls' zijn, waarom ze veel schade kunnen opleveren en hoe je je er tegen kunt wapenen.
Cybercriminelen misbruiken slimme apparaten in cyberoorlog
DDoS-aanvallen, waarbij hackers websites uit de lucht halen, zijn een belangrijk Russisch wapen in de oorlog tegen Oekraïne. Deze aanvallen verlopen vaak via een verzameling van honderdduizenden tot miljoenen kwetsbare slimme apparaten die met het internet verbonden zijn, zoals beveiligingscamera’s, slimme deurbellen en netwerk harde schijven. En ook die van jou kunnen misbruikt worden voor dat soort doeleinden. “Dit zou genoeg moeten zijn voor consumenten om zich af te vragen: ‘wat kan ik doen?’ Dit moet je namelijk niet willen”, zegt Dave Maasland, CEO van cyberbeveiligingsbedrijf ESET-Nederland.
OM: “Cybercrime neemt toe met bijna een derde ten opzichte van 2020 en drie keer meer dan in 2019”
Het aandeel cybercriminaliteit is afgelopen jaar fors toegenomen. In 2021 ontving de politie 14.000 meldingen van cybercrime. Dat is een derde meer in vergelijking met het jaar ervoor. Ook de impact van cybercriminaliteit steeg vorig jaar. Dat schrijft het Openbaar Ministerie (OM) in het jaarverslag.
Overzicht cyberaanvallen week 17-2022
Hackersgroep Stormous hackt Coca Cola, kamervragen over ransomware-aanval op gemeente Buren en Onyx ransomware vernietigt bestanden in plaats van ze te versleutelen. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 207 week 17-2022
Je naam, adres en telefoonnummer op straat? Dit kunnen hackers met die persoonsgegevens, cybercriminele kartels richten zich nu ook op marktstrategieën, beleggingsrekeningen en banken en de evolutie van WhatsApp fraude. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 207.
Digiweerbaar met de Cyber Sessies: Aflevering 3 'Ethisch hackers? Dit kunnen we van ze leren'
Deze week spreekt presentator Remy Gieling met drie kopstukken uit de wereld van online veiligheid; Pim Takkenberg (directeur cyber security Northwave), Sanne Maasakkers (security specialist Nationaal Cyber Security Centrum) en Dave Maasland (CEO ESET Nederland). De drie deskundigen gaan in op het onderwerp 'digitale veiligheid door de ogen van de aanvaller.' Door te weten hoe een aanvaller werkt, kun je je als bedrijf en burger beter verdedigen. Er wordt ingegaan op vragen als: wat doet een ethisch hacker? Waarom zou je als bedrijf met ethisch hackers in zee gaan? En welke maatregelen kunnen bedrijven treffen om het hackers - en dus ook de ethisch hackers - moeilijk te maken?
AIVD: Sabotage “het grootste digitale risico” voor de Nederlandse samenleving
Nederlandse burgers, bedrijven en overheidsdiensten liepen in 2021 voortdurend het risico om getroffen te worden door cyberaanvallen. Landen als China en Rusland spelen daarin een belangrijke rol. Deze digitale dreiging vraagt om vergaande samenwerking met nationale en internationale partners. Om de goede inlichtingenpositie te houden zijn (technische) middelen nodig. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in de nieuwste editie van het jaarverslag.
Nieuwe 'Black Basta' cybercriminelen maken in korte tijd veel slachtoffers
Een nieuwe hackersgroep genaamd 'Black Basta' timmert hard aan de weg. In de tweede week van april maakte de groep zijn eerste slachtoffer. In de daarop volgende week vielen meerdere bedrijven ten prooi aan de ransomware-aanvallen van Black Basta.
De evolutie van WhatsApp fraude
Bij Whatsapp-fraude benaderen criminelen slachtoffers via WhatsApp en doen zij zich voor als een familielid in geldnood. Bellen naar het betreffende nummer ontmaskert de oplichter al snel, maar wat als deze straks kan opnemen met een perfect nagemaakte stem?
Cybercriminele kartels richten zich nu ook op marktstrategieën, beleggingsrekeningen en banken
Financiële instellingen zijn in toenemende mate slachtoffer van ransomware en hebben te maken met destructieve aanvallen. Cybercriminele kartels beperken zich niet langer tot fraude met overschrijvingen, maar richten zich nu ook op marktstrategieën, beleggingsrekeningen en banken.
Je naam, adres en telefoonnummer op straat? Dit kunnen hackers met die persoonsgegevens
Vorige maand zijn acht woningcorporaties gehackt door Russen. Veel gegevens van huurders liggen daarmee op straat, zoals namen, adressen, telefoonnummers en bankrekeningnummers. Wat cybercriminelen daar mee kunnen? Meer dan je denkt, zeggen experts.
Overzicht cyberaanvallen week 16-2022
De Nederlandse Politie ontvangt jaarlijks zo'n tweehonderd aangiftes van ransomware, zwembad Enkhuizerzand getroffen door cybercriminelen en servers REvil weer online na maanden van inactiviteit. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.