Ruim de helft van de Nederlanders (56 procent) zegt direct door te hebben als cybercriminelen hen proberen op te lichten via e-mail, internet of telefoon. Vier op de tien ondervraagden (43 procent) zegt zonder twijfel dat oplichters geen schijn van kans maken om inlog- of persoonlijke gegevens buit te maken. Dit staat in schril contrast tot het aantal slachtoffers van cybercrime en online fraude.
Dat blijkt uit onderzoek van PanelWizard in opdracht van ABN AMRO. Het gaat om een representatieve steekproef waarbij 1.366 Nederlanders van 18 jaar en ouder zijn ondervraagd.
2,5 miljoen Nederlanders slachtoffer
In het onderzoek komt naar voren dat bijna twee derde van de mannen (63 procent) denkt een oplichter direct door te hebben. Hoe hoog dat percentage bij vrouwen ligt, is onbekend. Bijna de helft van de respondenten (48 procent) zegt dat phishing, spoofing of helpdeskfraude alleen goedgelovige mensen overkomt. Of bij mensen met beperkte digitale vaardigheden (49 procent).
Volgens de Veiligheidsmonitor 2021 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) kreeg 17 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder vorig jaar te maken met cybercrime. Het gaat dan om zo’n 2,5 miljoen Nederlanders. Hoogstwaarschijnlijk is dat slechts het topje van de ijsberg: uit berekeningen van het CBS blijkt dat slechts één op de vijf slachtoffers aangifte doet bij de politie
“Van alle Nederlanders van 15 jaar of ouder zeggen in 2021 meer dan twee op de drie (68 procent) dat ze in de afgelopen 12 maanden ten minste één keer een telefoontje, e-mail- of ander bericht hebben ontvangen dat (waarschijnlijk) van een oplichter was”, aldus het statistiekbureau.
Meer wantrouwen
Driekwart van de Nederlanders (72 procent) zegt door dergelijke ontwikkelingen wantrouwender te zijn geworden. Als een organisatie als de Rijksoverheid, een telecomprovider of bank belt, zijn we een stuk sceptischer geworden. De politie, financiële instellingen en andere instanties waarschuwen dan ook: vertrouw je het niet? Hang dan op en bel zelf naar de betreffende instantie om verhaal te halen.
De politie waarschuwt burgers regelmatig voor phishing en andere criminele oplichtingspraktijken op internet. Begin dit jaar lanceerde ze daarvoor de publiekscampagne ‘Digitaal oké met deze ABC’. De letters ABC staan voor ‘Alert blijven’, ‘Bescherm jezelf’ en ‘Check altijd’. Het komt er op neer dat we de laatste digitale ontwikkelingen goed in de gaten moeten houden, updates snel moeten installeren en onbekenden niet blind moeten vertrouwen.
Ook initiatieven als veiliginternetten.nl, appjelinkje of checkjelinkje.nl zijn steeds meer mensen zich bewust van de gevaren op internet. De eerstgenoemde site geeft bezoekers tips hoe ze op een veilige en verantwoorde manier online kunnen gaan. De andere initiatieven laten je in een oogopslag zien of een URL een betrouwbare pagina is, of dat het om een valstrik gaat.
Nieuwe fenomenen
Toch zijn lang niet alle landgenoten op de hoogte hoe cybercriminelen hen proberen op te lichtten. Uit het onderzoek van WizardPanel blijkt dat ruim een derde van de Nederlanders (37 procent) niet bekend is met het fenomeen bankhelpdeskfraude. Oplichters zetten dan nietsvermoedende slachtoffers onder druk om hun spaargeld tijdelijk naar een ‘betrouwbare’ rekening over te maken. In werkelijkheid belandt het geld dan op de rekening van de fraudeurs.
Slechts één op de twaalf Nederlanders (8 procent) zegt niet te weten wat phishing is.
Ondanks dat Nederlanders steeds beter in staat zijn om online fraude en oplichting te herkennen, geldt dat nog niet voor bankhelpdeskfraude. De financiële schade als gevolg van bankhelpdeskfraude bedroeg volgens de Nederlandse Vereniging van Banken 47,6 miljoen euro in 2021. Ruim een derde van de respondenten zegt niet te weten hoe oplichters daarbij te werk gaan.
Voorzorgsmaatregelen
Goede nieuws is dat Nederlanders steeds vaker zelf in actie komen om zich te beschermen tegen internetcriminelen. Driekwart zorgt ervoor dat de software op hun smartphone en computer up-to-date is. Twee derde zegt gebruik te maken van tweestapsverificatie. Bij jongeren tot 30 jaar ligt dat percentage zelfs op 77 procent.
Zoals gezegd spelen kennis en digitale vaardigheden een belangrijke rol in de strijd tegen cybercriminelen.
Digitale vaardigheden van Europeanen
Eerder deze maand presenteerde het CBS samen met Eurostat een onderzoek naar de digitale vaardigheden van Europeanen. Om het internet-, computer- en softwaregebruik van Europese burgers te bestuderen, keken de instanties naar vijf verschillende aspecten: informatie en digitale geletterdheid, online communicatie, computers en online diensten, privacybescherming en softwaregebruik.
Uit het onderzoek bleek dat Nederland de meeste burgers telt met goede digitale vaardigheden. Ruim driekwart van de respondenten (80 procent) zegt te beschikken over gemiddelde of bovengemiddelde digitale vaardigheden. Een kwart van de ondervraagden (27 procent) zegt gemiddeld overweg te kunnen met computers en software. Iets meer dan de helft (52 procent) geeft aan over meer kennis en kunde te beschikken. Verder zijn Nederlanders goed in informatie zoeken op internet en weten we online kunnen schoppen.
Over het onderzoek
Het representatieve onderzoek is in mei 2022 uitgevoerd door Kien/PanelWizard in opdracht van ABN AMRO. 1366 Nederlanders van 18 jaar en ouder zijn ondervraagd.
Bron: cbs.nl, abnamro.com, vpngids.nl
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met Cybercrimeinfo.
Meer cybercrime nieuws
Cybercriminele kartels richten zich nu ook op marktstrategieën, beleggingsrekeningen en banken
Financiële instellingen zijn in toenemende mate slachtoffer van ransomware en hebben te maken met destructieve aanvallen. Cybercriminele kartels beperken zich niet langer tot fraude met overschrijvingen, maar richten zich nu ook op marktstrategieën, beleggingsrekeningen en banken.
Digiweerbaar met de Cyber Sessies: Aflevering 2 'Hoe groot is de kans om te worden gehackt?'
De dreiging en impact van cyberaanvallen groeit met de dag. Meer en meer mensen en MKB'ers worden slachtoffer van online criminelen. Opvallend is dat we nog altijd en masse heel naïef in de wedstrijd staan, want zo'n hack zal jou toch niet overkomen?
Digiweerbaar met de Cyber Sessies: Aflevering 1 'Internet, onze digitale levensader'
Ons dagelijks leven speelt zich steeds meer digitaal af. Ondanks dat het niet gelijk opvalt, zijn veel apparaten met het internet verbonden. Dit maakt dat we thuis en op de werkvloer kwetsbaarder zijn geworden. Hoe maken we deze technologie veiliger?
Kritische vragen in 2de kamer over veiligheid vitale infrastructuur
Zijn Nederlandse bedrijven voorbereid op grootschalige cyberaanvallen vanuit Rusland? En in hoeverre zijn kleinere bedrijven voldoende beschermd tegen Russische hackers? Het zijn enkele vragen die de Tweede Kamerfractie van de VVD heeft over de digitale weerbaarheid van het bedrijfsleven in ons land (pdf onderaan het artikel).
Grootste hackersmarktplaats ter wereld uit de lucht gehaald
Europol heeft samen met de FBI en handhavingsinstanties uit verschillende Europese landen 'RaidForums' uit de lucht gehaald. De gehele infrastructuur is in beslag genomen. De beheerder en twee van zijn handlangers zijn aangehouden.
Cyberaanvallen op Nederlandse bedrijven fors toegenomen
ABN Amro ziet een sterke stijging in het aantal bedrijven dat te maken heeft gehad met een cyberaanval. Dat wordt duidelijk uit onderzoek van de bank onder 233 bedrijven.
De ketting van EU-instellingen is zo sterk als de zwakste schakel
Het paraatheidsniveau op het gebied van cybersecurity binnen de EU verschilt sterk per instantie. Omdat de uiteenlopende bestuursorganen nauw met elkaar verweven zijn, vormen de tekortkomingen bij de ene instantie een beveiligingsrisico voor de ander. Om hier iets aan te doen zijn algemeen geldende en bindende regels nodig.
Hacks van Lapsus$
Cybersecurity-onderzoekers van Microsoft en Nvidia hebben de recente hacks van Lapsus$ op deze bedrijven herleid naar een tiener in Oxford. De zestienjarige zou nog bij zijn moeder wonen, maar wel het mastermind achter de aanvallen zijn. Dit meldt Bloomberg.
Minister: “Het internet is hier van hoge kwaliteit, snel en goedkoop”
Het komt helaas regelmatig voor dat hackers en cybercriminelen de Nederlandse digitale infrastructuur misbruiken. Dat is niet goed voor het internationale imago van ons land, bondgenootschappelijke belangen en integriteit van de Nederlandse ICT-infrastructuur. Om misbruik te voorkomen en bijstand te verlenen, werken tal van instanties dag en nacht hieraan.
Server neergehaald en erger voorkomen
Het Cybercrimeteam van Oost-Brabant heeft er voor gezorgd dat er een server, bedoeld voor criminele activiteiten, uit de lucht is gehaald. Daarmee is voorkomen dat er mensen slachtoffer werden van bijvoorbeeld hackers, computervredebreuk of oplichting.
Cybercrimeteams van de politie extra waakzaam
De cybercrimeteams van de politie zijn extra waakzaam vanwege de recente gebeurtenissen in Oekraïne. De politie roept bedrijven en organisaties die slachtoffer worden van cybercrime, zoals ransomware- of wiperware, op om hiervan altijd aangifte te doen.
2,5 miljoen Nederlanders in 2021 slachtoffer van digitale criminaliteit, 19% deed aangifte bij de politie
Uit het gisteren gepubliceerde Veiligheidsmonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat bijna 2,5 miljoen Nederlanders van 15 jaar en ouder het afgelopen jaar slachtoffer zijn geworden van online oplichting. Het gaat om zaken als aankoopfraude, hacken, phishing en cyberpesten. Wat is eigenlijk de psychologische impact van online criminaliteit voor de slachtoffers?