Ruim de helft van de Nederlanders (56 procent) zegt direct door te hebben als cybercriminelen hen proberen op te lichten via e-mail, internet of telefoon. Vier op de tien ondervraagden (43 procent) zegt zonder twijfel dat oplichters geen schijn van kans maken om inlog- of persoonlijke gegevens buit te maken. Dit staat in schril contrast tot het aantal slachtoffers van cybercrime en online fraude.
Dat blijkt uit onderzoek van PanelWizard in opdracht van ABN AMRO. Het gaat om een representatieve steekproef waarbij 1.366 Nederlanders van 18 jaar en ouder zijn ondervraagd.
2,5 miljoen Nederlanders slachtoffer
In het onderzoek komt naar voren dat bijna twee derde van de mannen (63 procent) denkt een oplichter direct door te hebben. Hoe hoog dat percentage bij vrouwen ligt, is onbekend. Bijna de helft van de respondenten (48 procent) zegt dat phishing, spoofing of helpdeskfraude alleen goedgelovige mensen overkomt. Of bij mensen met beperkte digitale vaardigheden (49 procent).
Volgens de Veiligheidsmonitor 2021 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) kreeg 17 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder vorig jaar te maken met cybercrime. Het gaat dan om zo’n 2,5 miljoen Nederlanders. Hoogstwaarschijnlijk is dat slechts het topje van de ijsberg: uit berekeningen van het CBS blijkt dat slechts één op de vijf slachtoffers aangifte doet bij de politie
“Van alle Nederlanders van 15 jaar of ouder zeggen in 2021 meer dan twee op de drie (68 procent) dat ze in de afgelopen 12 maanden ten minste één keer een telefoontje, e-mail- of ander bericht hebben ontvangen dat (waarschijnlijk) van een oplichter was”, aldus het statistiekbureau.
Meer wantrouwen
Driekwart van de Nederlanders (72 procent) zegt door dergelijke ontwikkelingen wantrouwender te zijn geworden. Als een organisatie als de Rijksoverheid, een telecomprovider of bank belt, zijn we een stuk sceptischer geworden. De politie, financiële instellingen en andere instanties waarschuwen dan ook: vertrouw je het niet? Hang dan op en bel zelf naar de betreffende instantie om verhaal te halen.
De politie waarschuwt burgers regelmatig voor phishing en andere criminele oplichtingspraktijken op internet. Begin dit jaar lanceerde ze daarvoor de publiekscampagne ‘Digitaal oké met deze ABC’. De letters ABC staan voor ‘Alert blijven’, ‘Bescherm jezelf’ en ‘Check altijd’. Het komt er op neer dat we de laatste digitale ontwikkelingen goed in de gaten moeten houden, updates snel moeten installeren en onbekenden niet blind moeten vertrouwen.
Ook initiatieven als veiliginternetten.nl, appjelinkje of checkjelinkje.nl zijn steeds meer mensen zich bewust van de gevaren op internet. De eerstgenoemde site geeft bezoekers tips hoe ze op een veilige en verantwoorde manier online kunnen gaan. De andere initiatieven laten je in een oogopslag zien of een URL een betrouwbare pagina is, of dat het om een valstrik gaat.
Nieuwe fenomenen
Toch zijn lang niet alle landgenoten op de hoogte hoe cybercriminelen hen proberen op te lichtten. Uit het onderzoek van WizardPanel blijkt dat ruim een derde van de Nederlanders (37 procent) niet bekend is met het fenomeen bankhelpdeskfraude. Oplichters zetten dan nietsvermoedende slachtoffers onder druk om hun spaargeld tijdelijk naar een ‘betrouwbare’ rekening over te maken. In werkelijkheid belandt het geld dan op de rekening van de fraudeurs.
Slechts één op de twaalf Nederlanders (8 procent) zegt niet te weten wat phishing is.
Ondanks dat Nederlanders steeds beter in staat zijn om online fraude en oplichting te herkennen, geldt dat nog niet voor bankhelpdeskfraude. De financiële schade als gevolg van bankhelpdeskfraude bedroeg volgens de Nederlandse Vereniging van Banken 47,6 miljoen euro in 2021. Ruim een derde van de respondenten zegt niet te weten hoe oplichters daarbij te werk gaan.
Voorzorgsmaatregelen
Goede nieuws is dat Nederlanders steeds vaker zelf in actie komen om zich te beschermen tegen internetcriminelen. Driekwart zorgt ervoor dat de software op hun smartphone en computer up-to-date is. Twee derde zegt gebruik te maken van tweestapsverificatie. Bij jongeren tot 30 jaar ligt dat percentage zelfs op 77 procent.
Zoals gezegd spelen kennis en digitale vaardigheden een belangrijke rol in de strijd tegen cybercriminelen.
Digitale vaardigheden van Europeanen
Eerder deze maand presenteerde het CBS samen met Eurostat een onderzoek naar de digitale vaardigheden van Europeanen. Om het internet-, computer- en softwaregebruik van Europese burgers te bestuderen, keken de instanties naar vijf verschillende aspecten: informatie en digitale geletterdheid, online communicatie, computers en online diensten, privacybescherming en softwaregebruik.
Uit het onderzoek bleek dat Nederland de meeste burgers telt met goede digitale vaardigheden. Ruim driekwart van de respondenten (80 procent) zegt te beschikken over gemiddelde of bovengemiddelde digitale vaardigheden. Een kwart van de ondervraagden (27 procent) zegt gemiddeld overweg te kunnen met computers en software. Iets meer dan de helft (52 procent) geeft aan over meer kennis en kunde te beschikken. Verder zijn Nederlanders goed in informatie zoeken op internet en weten we online kunnen schoppen.
Over het onderzoek
Het representatieve onderzoek is in mei 2022 uitgevoerd door Kien/PanelWizard in opdracht van ABN AMRO. 1366 Nederlanders van 18 jaar en ouder zijn ondervraagd.
Bron: cbs.nl, abnamro.com, vpngids.nl
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met Cybercrimeinfo.
Meer cybercrime nieuws
Cybercrime: "Het aantal is dit jaar bijna verdubbeld"
Het aantal aangiftes en meldingen van cybercrime is tijdens de coronacrisis explosief gestegen. In de eerste maanden van 2019 werden nog zo'n 2500 meldingen gedaan van cybercrime.
INTERPOL-rapport toont een alarmerend aantal cyberaanvallen tijdens COVID-19
Een INTERPOL-beoordeling van de impact van COVID-19 op cybercriminaliteit heeft aangetoond dat er een aanzienlijke verschuiving van het doelwit is van individuen en kleine bedrijven naar grote bedrijven, overheden en kritieke infrastructuur.
"Ik los het zelf op" en "Het heeft geen zin, de politie zal er niets aan doen"
Slachtoffers van online criminaliteit doen zelden aangifte bij de politie en wanneer zij dit wel doen, leidt dit vaak tot ontevredenheid.
Menselijke fouten grootste oorzaak cyberincidenten
Bijna alle bedrijven maken vandaag gebruik van clouddiensten. De cloud is schaalbaar, efficiënt en mobiel, perfect voor de groeiende datastromen en het toenemende thuiswerk van vandaag. Maar zonder gespecialiseerde kennis is de cloud niet zonder risico. Configuratie fouten door medewerkers zouden de grootste oorzaak zijn van cyberincidenten in de cloud. Dat wijzen twee studies van veiligheidsbedrijven uit.
Opnieuw slachtoffer: "Schijnbaar houden deze daders een goede boekhouding bij"
De laatste tijd worden vooral oudere Zeeuwse mensen voor de tweede of derde keer voor duizenden euro's opgelicht. De politie waarschuwt alert te zijn en oplichtingspraktijken bij de politie en uw bank te melden.
Apollo Vredestein weerloos tegenover cybercriminelen als een van de vele Nederlandse bedrijven
Apollo Vredestein blijkt, als een van de vele Nederlandse bedrijven, weerloos te zijn geweest tegenover cybercriminelen. De Twentse bandenfabriek, die ruim een week geleden door hackers werd platgelegd, gebruikte apparatuur die al meer dan tien jaar niet was bijgewerkt. De gebruiksaanwijzing waardoor hackers konden binnenkomen stond bovendien gewoon op internet.
'11 Zerodays' ontdekt in de eerste zes maanden van 2020
Volgens gegevens verzameld door het beveiligingsteam van Project Zero van Google, zijn er in de eerste helft van het jaar '11 zero-day kwetsbaarheden' misbruikt.
"Digitale leefwereld van onderwereld en onze jeugd vermengt zich"
Voor beleggers is Snap Inc. - het bedrijf achter onder andere SnapChat- zeer waardevol. De huidige waarde van het bedrijf wordt geschat op 1,4 miljard euro (1,7 miljard dollar). Het bedrijf heeft dus zeker een positieve impact op onze samenleving als dusdanig. Door de komst van SnapChat zijn veel nieuwe digitale mogelijkheden ontstaan die een positief effect op de samenleving en economie hebben, helemaal tijdens de covid-19 gerelateerde lockdowns over de gehele wereld.
Voor het eerst dat de 'Europese Unie' sancties oplegt voor cyberaanvallen
Zes personen en drie entiteiten die verantwoordelijk zijn voor de meest schadelijke cyberaanvallen komen vanaf vandaag op een sanctielijst van de Europese Unie (EU). Op de sanctielijst komen onder andere de verantwoordelijken voor de verstoorde Russische cyberoperatie tegen de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Daarnaast krijgen personen en entiteiten uit China en Noord-Korea sancties opgelegd.
Beveilig je databases online! "voor de lol gewist"
Duizenden "onbeveiligde databases" zijn de afgelopen dagen gewist door een aanvaller die alleen het woord "Meow" achterlaat.
VS waarschuwt voor toename cyberaanvallen op de 'vitale infrastructuur'
De Verenigde Staten hebben vandaag een waarschuwing afgegeven voor verhoogde cyberdreiging op de vitale infrastructuur vanuit statelijke actoren gericht op internet toegankelijke operationele technologie (OT) systemen.
Trends in cyberaanvallen: halfjaarverslag 2020
Begin 2020 hadden maar heel weinig mensen de gebeurtenissen die zich ontvouwden, kunnen voorspellen. De wereldwijde pandemie van COVID-19 veroorzaakte ongekende veranderingen in ons hele leven en heeft onze hele werkcultuur hervormd.