Internetoplichters zoeken steeds weer nieuwe manieren om nietsvermoedende consumenten geld afhandig te maken. Zo nemen criminelen een valse identiteit aan door middel van spoofing of doen ze zich voor als een familielid via WhatsApp-fraude. Nu is er iets nieuws: pretexting. In dit artikel leggen we uit wat het is en wat je ertegen kunt doen.
Social engineering
Pretexting is een vorm van 'social engineering'. Social engineering is een techniek die cybercriminelen gebruiken om het vertrouwen van nietsvermoedende mensen voor zich te winnen. Als ze eenmaal je vertrouwen hebben gewonnen, dan proberen ze achter je privégegevens te komen. Je kunt pretexting zien als voorwerk vóór het echte oplichtingswerk: de eerste stap is het vertrouwen winnen, de tweede stap is het ontfutselen van gegevens. Pretexting hangt dan ook veel samen met spoofing en WhatsApp-fraude.
Hoe werkt pretexting?
Het belangrijkste aspect van pretexting is dat het vertrouwen gewonnen wordt. Zonder het vertrouwen komt de oplichter namelijk niet ver. De oplichter neemt dan ook een identiteit aan van iemand die je (snel) vertrouwt, bijvoorbeeld een familielid of een bankmedewerker. Om goed in die rol te kunnen komen, speurt de oplichter het internet af op zoek naar bruikbare informatie. Als het vertrouwen eenmaal is gewonnen, gaat de oplichter naar de volgende stap: zorgen dat de ander tot actie overgaat. Denk aan het invullen van persoonlijke gegevens via een link die de oplichter heeft gestuurd of het overmaken van geld naar een bankrekeningnummer.
Pretexting bij WhatsApp-fraude
Een appje van je dochter die om geld vraagt omdat haar telefoon kapot is gegaan of je zoon die dringend geld nodig heeft vanwege openstaande rekeningen… Beide verzoeken komen van een voor jou onbekend nummer, maar daar hebben ze een goede reden voor: ze hebben een nieuwe telefoon of een nieuw telefoonnummer (zoals in de onderstaande twee voorbeelden). Groot kans dat je in dit geval met een oplichter te maken hebt.
Door middel van pretexting kan WhatsApp-fraude nog geloofwaardiger worden. De criminelen zoeken op internet naar sociale media-accounts voor informatie, zoals een profielfoto en hoe sterk de band is met de familie. Verder kunnen ze het taalgebruik van de persoon overnemen. Als iemand bijvoorbeeld zonder hoofdletters typt, kan de oplichter dit gemakkelijk overnemen.
Criminelen gaan nu zo ver dat ze zelfs je WhatsApp-account kunnen overnemen. Zo vragen ze via een onbekend nummer aan jou om een verificatiecode. Daarmee kunnen ze je WhatsApp overnemen en met dat échte nummer, weer voordoen als een familielid.
Pretexting bij telefonische spoofing
Afgelopen maanden hebben we meerdere keren aandacht besteed aan spoofing. Voor wie nog niet weet wat dit is: spoofing is een term die gebruikt wordt als iemand een valse identiteit aanneemt die voor jou bekend en betrouwbaar is, zoals een bankmedewerker. Veel mensen, met name ING-klanten, werden voor duizenden euro’s opgelicht.
Een nepbankmedewerker belt nietsvermoedende consumenten op met de mededeling dat er ongebruikelijke activiteiten zijn gevonden rondom je bankrekening. Zo zeggen ze bijvoorbeeld dat iemand toegang probeerde te verschaffen om het spaargeld over te zetten naar een andere rekening. Het gemene spelletje van de oplichter: hij gebruikt een truc waarbij het echte telefoonnummer van de bank wordt getoond. Zo ben je sneller geneigd de nepbankmedewerker te geloven. Om je geld veilig te stellen, moet je het overmaken naar een zogeheten kluisrekening. Maar de kluisrekening is in handen van de oplichters en jij bent vervolgens je geld kwijt.
Wat kun je doen tegen pretexting?
Pretexting draait, zoals je hebt gelezen, om vertrouwen. Met een beetje gezond wantrouwen kom je al heel ver, maar het is goed om de volgende tips in acht te nemen en te gebruiken voor als je in een situatie terechtkomt die je niet helemaal vertrouwt.
A = alert blijven
- Deel geen codes met anderen. Geen pincodes en geen verificatiecodes.
B = bescherm jezelf
- Activeer tweestapsverificatie op WhatsApp. Dat doe je via Instellingen -> Account en vervolgens ‘verificatie in twee stappen’. Krijgt iemand alsnog je code? Dan moet er nog een tweede stap genomen worden om het account over te nemen.
C = check altijd
- Vraagt een onbekend nummer om geld? Bel diegene. Pakt diegene niet op of hoor je diegene niet goed? Maak dan geen geld over. Dit geldt ook voor bekende nummers die om geld vragen. Altijd even bellen, dat scheelt al een hoop onzekerheid!
- Bespreek met de familie hoe jullie omgaan met geld overmaken als er sprake is van (geld)nood.
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Datalek nieuws en overzicht week 34-2021
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Phishing, nepshop en fraude meldingen week 34-2021
Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Ben je slachtoffer geworden van oplichting doe dan 'altijd' aangifte bij de politie.
Het Deepweb is niet het Darkweb
Misschien heb je de term ‘deepweb’ al eens eerder ergens voorbij zien komen. Het deepweb is het onderdeel van het internet dat niet toegankelijk is via reguliere zoekmachines. Deze zoekmachines, zoals bijvoorbeeld Google en Bing, indexeren namelijk niet alle websites en pagina’s die er te vinden zijn. Dit betekent dat een deel van alle bestaande online websites en pagina’s niet als zoekresultaten worden opgenomen in de databases van zoekmachines. Sterker nog, dit geldt voor het overgrote deel van alle webcontent, zoals we straks zullen uitleggen.
Ga je nog op vakantie, neem dan ook deze 7 digi tips mee
Het liefst zijn we altijd en overal online, zelfs tijdens de vakantie. Door middel van gratis wifi en handige USB-oplaadpunten worden we daarom ook op reis van alle gemakken voorzien. Maar kijk uit, hackers liggen op de loer. Met deze tips bent u ze te slim af.
'Bank Tech Support Scam' treft vooral ouderen
Het cyberteam van de politie Zeeland-West-Brabant doet onderzoek naar een vorm van bankfraude waarbij een persoon die zich voordoet als medewerker van een bank vraagt om software van Teamviewer of Any Desk te downloaden. Op die manier verschaft het slachtoffer zelf toegang tot zijn/haar computer en kan door een hondsbrutale oplichter een bankrekening worden geplunderd.
Gevangenisstraf voor vriend-in-nood cybercrimineel
De rechtbank van Arnhem heeft een 28-jarige man veroordeeld voor oplichtingspraktijken via WhatsApp. Hij deed zich voor als een ander om in deze hoedanigheid geld te vragen van zijn slachtoffers. Gezien de ernst van de misdrijven, legt de rechtbank de man een gevangenisstraf op van twee jaar, waarvan een half jaar voorwaardelijk. Daarnaast moet hij zijn slachtoffers ruim 14.000 euro terugbetalen.
Minister: Hoger onderwijs is zich bewust van dreiging van cyberaanvallen
Universiteiten en hogescholen zijn zich terdege bewust van de dreigingen van cyberaanvallen. Het is echter wel noodzaak om de komende jaren de veiligheid van scholen te verhogen. Onderwijsinstanties hebben hun handen hier vol aan. Het kabinet volgt deze ontwikkelingen op de voet.
Hoe hackers al uw sms-berichten kunnen zien en 2FA-beveiliging kunnen omzeilen
Voor een veilige toegang tot online diensten van vandaag is het niet voldoende om alleen een login en een sterk wachtwoord te gebruiken. Een recent onderzoek heeft uitgewezen dat meer dan 80% van alle hack aanvallen te wijten zijn aan zwakke wachtwoorden. Daarom is het gebruik van tweefactorauthenticatie (2FA) een noodzaak geworden. Het biedt een extra beveiligingslaag. Volgens de gegevens blokkeren gebruikers die 2FA inschakelen ongeveer 99,9% van de geautomatiseerde aanvallen.
Mega-cyberoefening: "De snelheid en onzekerheid maakten het extra lastig"
Een cyberaanval kan Nederland platleggen. Daarom organiseerden de NCSC en de NCTV dit voorjaar de grootste cyberoefening ooit. Wat zijn de belangrijkste lessons learned? Samen met een deelnemer en de NCSC blikken we terug.
Onderwijsinstelling ROC Mondriaan in Den Haag slachtoffer van grote cyberaanval
De Haagse onderwijsinstelling ROC Mondriaan is afgelopen weekend gehackt. Alle computers liggen plat, waardoor medewerkers en studenten niet bij hun bestanden kunnen. De school zet alles op alles om het systeem voor volgende week maandag weer aan de praat te krijgen.
Overzicht cyberaanvallen week 33-2021
Ransomware groep zoekt bij slachtoffers naar informatie over cyber verzekering, ransomware aanval kost Amerikaanse zorgverlener 113 miljoen euro en Haagse stichting sleept it bedrijf na ransomware aanval voor de rechter. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 172 week 33-2021
Het Gelre ziekenhuis al drie weken lang aangevallen door cybercriminelen, Human Factor-rapport: "Steganografie was opvallend succesvol" en politie hengelt twee verdachten binnen in grote phishingzaak. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 172