De Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma besloot afgelopen vrijdag een 17-jarige jongen die ervan wordt verdacht dat hij op sociale media opriep tot rellen (digitaal opruiing) in Utrecht een online gebiedsverbod op te leggen, maar is dit juridisch wel houdbaar en wenselijk?
Offline gebiedsverbod
Het offline gebiedsverbod kennen we: dat betekent dat je van de overheid niet op een bepaalde locatie mag zijn. Doe je dit toch, dan hangen er geldboetes en andere straffen boven het hoofd. Hetzelfde geldt voor een online gebiedsverbod, al heeft dat niet zozeer te maken met een fysieke locatie, maar met de hele online omgeving.
Het onderstaande is een prachtig voorbeeld voor de rechtspraak om dit in de toekomst vaker toe te passen. zo beschermen we de samenleving en onze collega's! #innovatieve #rechtspraak #online
— Geert-Jan Staal (@StaalGJ) November 27, 2021
https://t.co/zU9cXeV7sr
Online gebiedsverbod
Een zeventienjarige die via WhatsApp berichten verspreidde waarin hij mensen opriep om rellen te starten in Utrecht, heeft zo’n online gebiedsverbod gekregen. Hij mag niet alleen in WhatsApp geen opruiende berichten meer sturen, hij mag het ook niet op de rest van het internet. Doet hij dat toch wel? Dan kost dat hem 2.500 euro. De gemeente Utrecht wil de bron van de wanorde graag gericht aanpakken en denkt dat dat zo lukt.
Het online gebiedsverbod is vrij nieuw en kan worden opgelegd door burgemeesters. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor het voorkomen van openbare-ordeverstoringen. In eerste instantie kozen burgemeesters er vaak voor om van tevoren bij de organisator aan te geven dat het niet oké was wat iemand van plan was en dreigde de gemeente met straffen. Dit bleek een succesvolle interventie, maar zeker in het licht van coronamaatregelen en de felle oproer die hieruit voorkomt, kiezen gemeenten er nu dus ook voor om een online gebiedsverbod op te leggen.
Het betekent in het geval van de Utrecht-rellen dat de jongeman nog wel WhatsApp mag gebruiken en de rest van het internet en apps, maar zodra hij dit inzet om mensen te beïnvloeden om te gaan rellen, krijgt hij die boete van 2.500 euro. Een logische keuze, zo’n algeheel online gebiedsverbod: kies je er immers voor om hem WhatsApp te verbieden, dan zou hij op Telegram verder kunnen gaan met zijn door de gemeente ongewenste gedrag.
Eerste keer
Het is de eerste keer dat burgemeester Dijksma een dergelijk online gebiedsverbod oplegt. "We zien steeds vaker online oproepen die leiden tot wanordelijkheden en rellen. Met deze gerichte interventie pakken we dit gedrag bij de bron aan", zo stelt ze.
Maar volgens advocaat Boumanjal is de maatregel 'creatief' maar juridisch niet houdbaar. "Burgemeester Dijksma gaat over de openbare orde binnen haar eigen stad", laat hij tegenover het AD weten. "Maar zo’n online verbod gaat heel ver en haar jurisdictie te buiten, als je het mij vraagt. Zeker als meetelt dat je verworven grondrechten en vrijheden aan banden gaat leggen, terwijl er nog geen rechterlijke uitspraak is en de uitlatingen via het reguliere strafrecht zijn aan te pakken."
Ook heeft de advocaat vragen over hoe de gemeente het online gebiedsverbod handhaaft. "Wordt zijn ip-adres in de gaten gehouden, of wordt er gekeken op welke websites deze jongen komt? Welke platformen hij gebruikt? Dat lijkt me al snel in strijd met de privacyregels die er zijn." De gemeente laat daarop weten dat het gedrag van de jongen binnen de kaders van de wet in de gaten wordt gehouden.
Schadeclaim tot gevolg
Het kan ook veel verder gaan, zo ondervonden de makers van de game Roblox. Hierin zat YouTuber Ruben Sim juist online enorm te rellen. Denk aan racistische uitspraken, online pesterij, foto’s van Hitler en seksuele intimidatie, allemaal binnen een gameplatform waarop veel kinderen actief zijn. Het evenement Roblox Developers Conference moest zelfs stilgelegd worden door de vele dreigementen die de man online stuurde.
Love the particle effects, but the powerful, soothing tone is what really brings this together. https://t.co/qi6lLxEYh4
— Roblox (@Roblox) November 24, 2021
De politie moest eraan te pas komen en uiteindelijk heeft het grote invloed gehad op het gevoel van veiligheid van de mensen die bijdroegen aan de conferentie. Roblox klaagt Ruben Sim nu aan voor een bedrag van 1,6 miljoen dollar, omdat deze man het het leven van veel Roblox-spelers en -makers zo zuur maakt. Er is nog geen uitspraak gedaan, maar het wil wel zeggen dat online uitspraken niet minder zwaar worden aangerekend als de dingen die je offline zegt.
Online voelt anders
Hoewel voor veel mensen de online wereld soms als een ander gebied voelt, is het toch echt deel van het echte leven en wordt wangedrag dus ook echt berecht. Aan de andere kant is juist dat online leven zo groot dat zo’n online gebiedsverbod moeilijk te controleren is. Op dit moment is het nog een in ontwikkeling zijnde manier voor de overheid om relschoppers in te perken, dus het kan er over een jaar zomaar anders uitzien. Hoe, dat zal waarschijnlijk samenhangen met hoe meetbaar iemands online gedrag nu werkelijk is.
Poll
Online gebiedsverbod moet vaker ingezet worden door burgemeesters
Bron: anoniem, twitter.com, ad.nl, security.nl, dutchcowboys.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer nieuws
Cybercrime en darkweb hand in hand
De meeste beveiligingsincidenten zijn toe te schrijven aan cybercriminelen die gevoelige informatie stelen om op het darkweb te verkopen, of data en systemen versleutelen met ransomware om losgeld te kunnen vragen.
Een ‘verzendlabel’ aanmaken, doe dit niet
Internetcriminelen hebben een nieuwe methode bedacht om persoonlijke informatie van nietsvermoedende slachtoffers buit te maken.
Brede campagne tegen militaire en diplomatieke doelen waargenomen
'Transparent Tribe' is een groep cybercriminelen, bekend om zijn massale spionagecampagnes.
Nieuwe verdachten aangehouden in 'Veilige kluisrekening fraude'
In een groot onderzoek naar cybercrime, waarbij meer dan 200 slachtoffers zijn opgelicht en ruim 4 miljoen euro is buitgemaakt zijn dinsdag 18 augustus 2020 opnieuw verdachten aangehouden. Het gaat om een man van 22 jaar uit Nieuw-Buinen en een man van 33 uit Helmond. Ook zijn de woningen van de verdachten doorzocht. In Nieuw-Buinen zijn onder andere merkkleding, telefoons, computers, grote contante geldbedragen en dure vervoersmiddelen in beslag genomen.
‘We moeten haast maken bij de cybercrime-aanpak. Het tempo ligt te laag’
De politie in West-Brabant en Zeeland gaat hard de strijd aan met de snel toenemende cybercriminaliteit. De eenheid maakt dit jaar nog in totaal zestig specialistische rechercheurs vrij om zich voltijds te richten op online-misdaad.
Zeer gevaarlijke Mac malware ontdekt, die veel gegevens buitmaakt
Cybersecurity onderzoekers van Trend Micro hebben nieuwe 'Mac-malware' ontdekt binnen macOS.
De Belgische politie treft 50.000 e-mailadressen en wachtwoorden aan van Nederlanders
In een onderzoek naar een cyberdelict zijn door de Belgische politie 50.000 mailadressen en wachtwoorden aangetroffen. Vandaag ontvangen deze 50.000 betrokkenen een e-mail van het cybercrimeteam van de politie Oost-Nederland.
IoT apparatuur en thuiswerkers onder vuur door cybercriminelen
Fortinet wereldwijd leider in uitgebreide, geïntegreerde en geautomatiseerde oplossingen voor cybersecurity, heeft vandaag een nieuwe editie van het halfjaarlijkse Global Threat Landscape Report van Fortiguard Labs gepubliceerd. De bedreigingsinformatie die FortiGuard Labs in de eerste helft van 2020 verzamelde laat zien dat cybercriminelen en staatshackers de wereldwijde pandemie massaal aangrepen om wereldwijd een breed scala aan cyberaanvallen uit te voeren.
Inloggegevens van zeker 900 Nederlandse bedrijven online gezet
Een hacker heeft de inloggegevens van zeker 900 Nederlandse bedrijven online gezet. Hij maakte handig gebruik van een kwetsbaarheid in de zakelijke VPN-software 'Pulse Secure'. Wat het incident nog erger maakt is dat het aantal slachtoffers veel lager had kunnen liggen.
'Emotet-vaccin' heeft afgelopen maanden de wereld rondgereisd
Meestal is het bestrijden van malware een verloren spel. Malware criminelen creëren hun code, distribueren payloads naar slachtoffers via verschillende methoden, en tegen de tijd dat beveiligingsbedrijven hun achterstand inhalen, brengen aanvallers kleine wijzigingen aan in hun code om snel hun voordeel in geheimhouding te herwinnen.
Ransomware weekoverzicht week 33 - 2020
Ransomware cyberaanvallen zijn een big business, zo groot zelfs dat onderzoek verwacht dat een bedrijf elke 11 seconden wordt aangevallen door een cybercrimineel en dat de schade als gevolg van deze aanvallen tegen 2021 ongeveer 20.000.000.000.000,- (20 biljoen) dollar zal bedragen .
Cybercrime nieuwsbrief 119 (week 33-2020)
Meer cybercrime vormen en begrippen »