Nederlandse burgers, bedrijven en overheidsdiensten liepen in 2021 voortdurend het risico om getroffen te worden door cyberaanvallen. Landen als China en Rusland spelen daarin een belangrijke rol. Deze digitale dreiging vraagt om vergaande samenwerking met nationale en internationale partners. Om de goede inlichtingenpositie te houden zijn (technische) middelen nodig. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in de nieuwste editie van het jaarverslag.
Cyberaanvallen en spionagepraktijken statelijke actoren
De veiligheidsdienst waarschuwt al jaren voor cyberaanvallen en spionagepraktijken van statelijke actoren met agressieve doeleinden. Deze digitale dreiging was vorig jaar onverminderd groot. De Nederlandse overheid en bedrijven en organisaties uit de vitale sector liepen een grotere kans om gehackt te worden. China en Rusland liepen daarin voorop, gevolgd door Noord-Korea en Iran.
Dit zijn landen met grote, offensieve cyberprogramma’s. Zij staan erom bekend duizenden hackers in te zetten om Westerse landen te bespioneren, hoogwaardige kennis te stelen of om sabotage te plegen.
De capaciteit van deze statelijke actoren is vrijwel onbegrensd en ze treden veelal op zonder restricties. Mochten ze onverhoopt betrapt worden, dan ontkennen ze iedere betrokkenheid en beschuldigen ze Westerse landen van een ‘heksenjacht’. Of ze noemen het nepnieuws. Dat is momenteel de strategie die Rusland volgt in de oorlog in Oekraïne.
Statelijke actoren vinden ieder jaar nieuwe mogelijkheden om cyberaanvallen uit te voeren. Hackers zoeken naarstig naar kwetsbaarheden in de computersystemen en netwerken van hun doelwitten. Apps en andere toepassingen die aan het internet gekoppeld zijn, worden steeds populairder. Anders gezegd, de aanvalsoppervlak van hackers neemt steeds verder toe.
Veel vaker gebruik zero day exploits
De AIVD zegt dat staatshackers afgelopen jaar veel vaker gebruikmaakten van zero day exploits. Dat zijn kwetsbaarheden in softwareprogramma’s die niet bekend zijn bij de ontwikkelaar en andere partijen, maar alleen bij kwaadwillende hackers. De veiligheidsdienst wijst op het gevaar hiervan: “Tegen onbekende kwetsbaarheden is beveiliging per definitie ontoereikend”. Daarom is het belangrijk dat organisaties beveiligingsupdates uitvoeren zodra die beschikbaar zijn.
Spionage doeleinden
De meeste cyberaanvallen worden uitgevoerd voor spionagedoeleinden. Zo wist een Iraanse inlichtingendienst vorig jaar toegang te krijgen tot meerdere netwerken van een internationale organisatie. Of en hoeveel data daarbij zijn buitgemaakt, is onbekend.
Kennisrijke bedrijven en instellingen in Nederland zijn eveneens gewild bij statelijke actoren. Afgelopen jaar probeerden staatshackers unieke kennis en innovaties uit ons land te stelen. Dat doen ze om economisch voordeel te behalen ten opzichte van andere landen, maar ook om ons land (indirect) te benadelen.
Sabotage doeleinden
De AIVD noemt sabotage “het grootste digitale risico” voor de Nederlandse samenleving. “Er is internationaal een digitale wapenwedloop gaande en er komen steeds nieuwe technieken die grote ontregeling in andere landen mogelijk maken. De kans dat zulke middelen worden ingezet is klein. Maar als het gebeurt, zijn de gevolgen ingrijpend.”
Sommige ransomware-aanvallen hadden vorig jaar dermate grote maatschappelijke gevolgen dat ze een bedreiging vormden voor de nationale veiligheid. De aanval op de Universiteit van Amsterdam(UvA) en VDL Nedcar noemt de veiligheidsdienst als voorbeeld.
Nederlandse digitale infrastructuur
Om deze cyberaanvallen uit te voeren, maken buitenlandse staatshackers vaak gebruik van de digitale infrastructuur in ons land. Dat komt omdat onze servers van goede kwaliteit zijn, en de internetverbindingen snel en betrouwbaar zijn. Zo werd er eind februari een botnet vanuit de Noord-Hollandse plaats Wormer aangestuurd om Oekraïense websites plat te leggen. Toen de eigenaar die de server verhuurde daar lucht van kreeg, haalde hij de server direct offline.
Samenwerking cruciaal
Om echt een vuist te vormen tegen cyberaanvallen en andere digitale dreigingen, is samenwerking cruciaal. Door samenwerkingsverbanden aan te gaan, kan informatie efficiënter uitgewisseld worden. Tevens kunnen de deelnemende partijen sneller, beter en gecoördineerd reageren bij cyberincidenten en -dreigingen.
Volgens de AIVD konden vorig jaar ruim 200 digitale veiligheidsincidenten bij de overheid en in de vitale sector “beter worden geduid” door “doeltreffende informatie-uitwisseling”.
Wetgeving
Tot slot laat de AIVD er geen misverstand over bestaan dat ze blij is met de Tijdelijke wet die het kabinet begin deze maand in het leven riep. Daarin staat dat veiligheidsdiensten hun bevoegdheden voor onderzoeksopdrachtgerichte interceptie (OOG-I) en hackbevoegdheid makkelijker mogen inzetten. De focus ligt niet langer op toetsing vooraf, maar op bindend toezicht tijdens en na afloop van de inzet van een specifieke bevoegdheid.
"Bij aanvallen wisselen statelijke actoren vaak en veel van infrastructuur om te verhullen waar de aanval vandaan komt. De AIVD moet om toestemming vragen om hackers op die nieuwe infrastructuur te volgen. Dat kan tijdsintensief zijn omdat zo’n verzoek grondig moet worden onderbouwd. Kwaadwillende hackers kunnen uit beeld verdwijnen als de AIVD niet tijdig genoeg toestemming krijgt om ook via nieuwe infrastructuur het spoor te kunnen volgen tot de bron.”
De nieuwe Tijdelijke wet geeft de AIVD meer slagkracht in het cyberdomein. Zo kan de veiligheidsdienst sneller en assertiever reageren op cyberaanvallen. Deze wet vervalt over vier jaar. De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: aivd.nl, vpngids.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met Cybercrimeinfo.
Meer actueel nieuws
Hackers leggen ‘duizenden’ Israëlische websites lam en tonen beelden van vernietiging Tel Aviv
Veel Israëlische websites zijn donderdag getroffen door een grote cyberaanval. Dat maakten de autoriteiten bekend. Op veel sites verschenen beelden van de stad Tel Aviv die in brand stond. Onduidelijk is hoeveel sites zijn gehackt, maar meerdere Israëlische media spreken van ongeveer duizend.
Meer reguliere cybercrime onderzoeken in 2019 door Nederlandse politie
De politie heeft vorig jaar veel meer reguliere cybercrime-onderzoeken uitgevoerd dan als doel was gesteld. Dat blijkt uit de jaarverslagen van de politie en het ministerie van Justitie en Veiligheid. Het doel was 310 reguliere onderzoeken naar cybercrime. Dat werden er 381. Het gaat hierbij om onderzoeken op regionaal niveau. In 2018 ging het nog om 299 gerealiseerde onderzoeken, terwijl het doel 310 onderzoeken was.
Israël en Iran vallen elkaar aan met cyberaanvallen
Israël zat achter een cyberaanval die een grote haven in Iran verstoorde, naar aanleiding van een poging van de Revolutionaire Garde om een Israëlische waterfaciliteit te infiltreren.
Nieuwe bluetooth-aanval gevaarlijk voor smartphones en laptops
Smartphones, laptops, koptelefoons en andere apparaten die van bluetooth gebruikmaken zijn kwetsbaar voor een nieuwe aanval waardoor een aanvaller zonder interactie van het slachtoffer verbinding met zijn of haar apparaat kan maken. De aanval wordt BIAS genoemd, wat staat voor 'Bluetooth Impersonation AttackS', en is ontwikkeld door onderzoekers van École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL).
Techsector belangrijkste doelwit cybercriminelen
Malware wordt complexer. Dat moet blijken uit het securityrapport van NTT. De software die wordt gebruikt om bedrijven wereldwijd aan te vallen wordt ook steeds vaker geautomatiseerd.
Twee tieners aangehouden voor betaalverzoekfraude
De politie heeft twee tieners uit Zwolle aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij betaalverzoekfraude. De zaak kwam aan het rollen nadat het slachtoffer een advertentie had geplaatst op het online verkoopplatform Marktplaats en er tweemaal een bedrag van zijn rekening werd afgeschreven, zonder dat daarvoor toestemming gegeven was.
"Ik heb Darkweb Ransomware gebruikt om mijn baas te saboteren"
Eenvoudige, schaalbare en laag-risico ransomware zorgt voor een bijzonder nette cybercriminaliteit. Tegenwoordig hoeven potentiële aanvallers niet eens hun eigen ransomware te maken; ze kunnen het gewoon op het darkweb kopen. Drake Bennett, verslaggever van Bloomberg-onderzoeken, schafte wat malware aan om te zien hoe gemakkelijk het was om een aanval uit te voeren.
49% toename aan verkoop cybercrime handleidingen op het darkweb
Uit onderzoek van 'Terbium Labs' blijken cybercrime handleidingen goed voor bijna de helft (49%) van de gegevens die op het darkweb werden verkocht, gevolgd door persoonlijke gegevens met15,6%.
REvil cyberaanval treft advocatenkantoor Hollywoodsterren
Het Amerikaanse advocatenkantoor 'Grubman Shire Meiselas & Sacks' dat onder andere Madonna, Bruce Springsteen, Lady Gaga, Drake, Elton John, Robert De Niro, LeBron James en tal van andere sterren vertegenwoordigt is afgeperst nadat aanvallers data van cliënten wisten te stelen en systemen versleutelden.
Betaal je verzendkosten dan zit je binnen no-time vast aan een abonnement
Steeds vaker krijgen we bij Cybercrimeinfo.nl de vraag hoe je kunt achterhalen waar je onbedoeld een abonnement heb afgesloten en vooral hoe je er weer vanaf komt.
Cybercrime nieuwsbrief 106 (week 20-2020)
Datalek nieuws en overzicht week 20-2020
Bij een 'datalek' gaat het om ongeoorloofde of onbedoelde toegang tot persoonsgegevens bij een organisatie. Of om vernietiging, verlies, wijziging of vrijkomen van persoonsgegevens. Onder een datalek valt dus niet alleen het vrijkomen (lekken) van gegevens, maar ook onrechtmatige verwerking van gegevens en verlies van (toegang tot) persoonsgegevens.