677 miljoen euro schade door online criminaliteit tegen burgers

Gepubliceerd op 23 september 2022 om 15:00

Spoofing veroorzaakte in 2021 voor 261 miljoen euro aan schade in het betalingsverkeer. Bijna honderdduizend Nederlanders waren slachtoffer van deze vorm van online fraude. Driekwart van de gedupeerden maakte zelf het geld over naar de oplichter.

Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in het rapport 'Veiligheidsmonitor 2021'. Het onderzoek brengt het slachtofferschap in kaart en hoe Nederlanders over veiligheid denken. Het CBS voert het onderzoek iedere twee jaar uit in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Bij de laatste editie namen ruim 173.000 Nederlanders van 15 jaar en ouder mee.

Vorig jaar werden er in totaal 4,2 miljoen delicten gemeld waar slachtoffers directe financiële schade aan overhielden. Dat is een optelsom van traditionele vormen van criminaliteit, zoals diefstal en vernieling, en cybercrime. De totale schade voor beide vormen kwam in 2021 uit op 2,5 miljard euro.

Digitale criminaliteit

Fraude met online aankopen -zowel aankoop- als verkoopfraude- kwam het vaakst voor. Daarvan werden 1,3 miljoen meldingen gedaan. Tegelijkertijd is het een vorm van fraude waarbij de schade het laagst lag. Bij de helft van de meldingen lag het schadebedrag onder de 50 euro.

Naar schatting maakten cybercriminelen het afgelopen jaar zich 157.000 keer schuldig aan fraude in het betalingsverkeer. In 82.000 gevallen ging het om bancaire fraude. Daarbij probeert een oplichter op criminele wijze, veelal via phishing, toegang te krijgen tot de bankrekening van zijn slachtoffer. Hij maakt dan geld over van de bankrekening van zijn slachtoffer naar zijn eigen rekening.

CBS Online Criminaliteit 2021
Afbeelding – 1,1 MB 121 downloads

Spoofing populair bij internetcriminelen

Een andere vorm van online oplichting die voor veel slachtoffers en financiële schade zorgt, is spoofing. Internetcriminelen bellen dan naar mensen waarvan ze de nodige persoonsgegevens in bezit hebben. Deze informatie kopen ze veelal via het darkweb, of via criminele kennissen in hun omgeving.

Door speciale software verschijnt niet hun privénummer in beeld, maar het telefoonnummer van een vertrouwde instantie, zoals een bank. Degene die gebeld wordt denkt dan dat hij met een bankmedewerker te maken heeft. Als de zogenaamde werknemer vervolgens vertelt dat er zich ‘verdachte activiteiten’ hebben voorgedaan op zijn rekening en dat hij direct in actie moet komen, leidt dat vaak tot financiële schade voor het slachtoffer.

In 2021 zorgde spoofing voor 97.000 slachtoffers. Het schadebedrag wordt geschat op 261 miljoen euro. Dat is goed voor 11 procent van de totale schade door online criminaliteit. In driekwart van de gevallen maakte het slachtoffer zelf geld over naar de fraudeurs. Dat zorgde voor een schadepost van 187 miljoen euro.

Bankspoofing, waarbij een oplichter zich voordoet als een bankmedewerker, eiste 18.000 slachtoffers. De helft van de gedupeerden had een financiële schade van minimaal 4.000 euro. De totale schade door bankspoofing kwam vorig jaar uit op 94 miljoen euro. Banken vergoedden driekwart van de schade, wat neerkomt op 70 miljoen euro.

Andere populaire vormen

WhatsApp-fraude en andere vormen van vriend-in-noodfraude veroorzaakte voor 73 miljoen euro aan schade. Zo’n 26.000 Nederlanders werden de dupe van deze vorm van fraude. De helft van hen betaalde ten minste 2.000 euro lichter aan oplichters die zich voordeden als vrienden, familieleden, collega’s of kennissen. 25 miljoen euro werd vergoed door banken, creditcardmaatschappijen en online betaaldiensten, of terugbetaald door verdachten.

Helpdeskfraude zorgde in 2021 voor 14 miljoen euro aan financiële schade. Een bedrag van 4 miljoen euro werd vergoed of terugbetaald. Het versturen van nepboetes en valse facturen -ook wel Business Email Compromise genoemd- was goed voor een schadepost van 3 miljoen euro. Twee derde daarvan werd vergoed door financiële instellingen. De resterende schade van 77 miljoen euro werd veroorzaakt door andere vormen van spoofing. Ongeveer een derde (21 miljoen euro) is gecompenseerd, 56 miljoen euro kwam voor rekening van de slachtoffers.

Slachtoffers van cybercriminelen fors toegenomen

In de Cybersecuritymonitor 2021 die in juli verscheen, concludeerde het CBS al dat het aantal slachtoffers van cybercriminelen in de afgelopen tien jaar fors was toegenomen. Uit het onderzoek bleek dat jongeren tot 25 jaar doorgaans vaker het slachtoffer waren. In 2021 was gemiddeld één op de vijf jongeren van 15- tot 25-jarigen het slachtoffer van internetcriminelen. Onder 65-plussers was dit ongeveer één op de acht (12 procent). Ongeveer een vijfde van alle slachtoffers (19 procent) deed aangifte bij de politie.

Op basis van eigen cijfers berekende de Fraudehelpdesk dat er in de eerste helft van dit jaar al voor meer dan 21 miljoen euro aan schade was gemeld door online fraude. Dat is ruim 2,5 miljoen euro meer in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. 18.738 slachtoffers meldden zich in de eerste zes maanden van dit jaar bij de Fraudehelpdesk.

Bron: cbs.nl, vpngids.nl

Bekijk alle vormen en begrippen

Blijf op de hoogte en schrijf je in voor de wekelijkse nieuwsbrief op zondag om 19:00

Meer actueel nieuws

Help! Ik ben opgelicht !!

De politie neemt elke dag aangiften op van veel zaken als vernieling, diefstal of mishandeling en oplichting. Bij oplichting wordt op een slinkse manier het vertrouwen gewonnen van veel mensen "we zien als politie dat er op deze manier veel geld wordt overgemaakt naar oplichters. Veel mensen maken tegenwoordig gebruik van sociale media zoals Facebook, Instagram en Snapchat. En ook handelen we bijna allemaal wel via Marktplaats of E-bay. Bij al deze online activiteiten laten we (meestal onbewust) informatie achter, die bruikbaar is voor oplichters. Hieronder enkele voorbeelden." aldus de politie

Lees meer »

Sexting met minderjarige strafbaar, maar niet voor jongeren zelf

De wetgeving over seksueel grensoverschrijdend gedrag moet volgens minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid meer bij de tijd worden gebracht. Seksuele en seksueel getinte misdrijven kennen tegenwoordig vele verschijningsvormen en komen zowel offline als online voor. In een voorontwerp voor een wetsvoorstel dat per 12 mei  in consultatie gaat, worden de strafbaarstellingen van seksuele misdrijven aangescherpt en uitgebreid om slachtoffers beter te beschermen.

Lees meer »

FBI bereikte op 12 maart '5 miljoen aangiftes'

In 20 jaar tijd heeft de FBI maar liefst 5 miljoen aangiftes ontvangen van Amerikanen die het slachtoffer zijn van cybercrime. Als de Amerikaanse veiligheidsdienst iets heeft geleerd in deze periode, is dat de online omgeving continu verandert en dat cybercriminelen met de tijd meegaan. Nu het coronavirus de gemoederen bezighoudt, maken hackers overuren.

Lees meer »

Schade door ransomware bij it-dienstverlener tussen 50 tot 70 miljoen dollar

De Amerikaanse it-dienstverlener Cognizant die in april door de Maze-ransomware werd getroffen schat dat de schade door de aanval 50 tot 70 miljoen dollar zal bedragen. Dat liet het bedrijf bij de presentatie van de cijfers over het eerste kwartaal van dit jaar weten (zie hier onder). Waar de schade precies uit bestaat is nog niet bekendgemaakt. Mogelijk wordt dit in de cijfers over het tweede kwartaal vermeld.

Lees meer »