Spoofing veroorzaakte in 2021 voor 261 miljoen euro aan schade in het betalingsverkeer. Bijna honderdduizend Nederlanders waren slachtoffer van deze vorm van online fraude. Driekwart van de gedupeerden maakte zelf het geld over naar de oplichter.
Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in het rapport 'Veiligheidsmonitor 2021'. Het onderzoek brengt het slachtofferschap in kaart en hoe Nederlanders over veiligheid denken. Het CBS voert het onderzoek iedere twee jaar uit in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Bij de laatste editie namen ruim 173.000 Nederlanders van 15 jaar en ouder mee.
Vorig jaar werden er in totaal 4,2 miljoen delicten gemeld waar slachtoffers directe financiële schade aan overhielden. Dat is een optelsom van traditionele vormen van criminaliteit, zoals diefstal en vernieling, en cybercrime. De totale schade voor beide vormen kwam in 2021 uit op 2,5 miljard euro.
Digitale criminaliteit
Fraude met online aankopen -zowel aankoop- als verkoopfraude- kwam het vaakst voor. Daarvan werden 1,3 miljoen meldingen gedaan. Tegelijkertijd is het een vorm van fraude waarbij de schade het laagst lag. Bij de helft van de meldingen lag het schadebedrag onder de 50 euro.
Naar schatting maakten cybercriminelen het afgelopen jaar zich 157.000 keer schuldig aan fraude in het betalingsverkeer. In 82.000 gevallen ging het om bancaire fraude. Daarbij probeert een oplichter op criminele wijze, veelal via phishing, toegang te krijgen tot de bankrekening van zijn slachtoffer. Hij maakt dan geld over van de bankrekening van zijn slachtoffer naar zijn eigen rekening.
Spoofing populair bij internetcriminelen
Een andere vorm van online oplichting die voor veel slachtoffers en financiële schade zorgt, is spoofing. Internetcriminelen bellen dan naar mensen waarvan ze de nodige persoonsgegevens in bezit hebben. Deze informatie kopen ze veelal via het darkweb, of via criminele kennissen in hun omgeving.
Door speciale software verschijnt niet hun privénummer in beeld, maar het telefoonnummer van een vertrouwde instantie, zoals een bank. Degene die gebeld wordt denkt dan dat hij met een bankmedewerker te maken heeft. Als de zogenaamde werknemer vervolgens vertelt dat er zich ‘verdachte activiteiten’ hebben voorgedaan op zijn rekening en dat hij direct in actie moet komen, leidt dat vaak tot financiële schade voor het slachtoffer.
In 2021 zorgde spoofing voor 97.000 slachtoffers. Het schadebedrag wordt geschat op 261 miljoen euro. Dat is goed voor 11 procent van de totale schade door online criminaliteit. In driekwart van de gevallen maakte het slachtoffer zelf geld over naar de fraudeurs. Dat zorgde voor een schadepost van 187 miljoen euro.
Bankspoofing, waarbij een oplichter zich voordoet als een bankmedewerker, eiste 18.000 slachtoffers. De helft van de gedupeerden had een financiële schade van minimaal 4.000 euro. De totale schade door bankspoofing kwam vorig jaar uit op 94 miljoen euro. Banken vergoedden driekwart van de schade, wat neerkomt op 70 miljoen euro.
Andere populaire vormen
WhatsApp-fraude en andere vormen van vriend-in-noodfraude veroorzaakte voor 73 miljoen euro aan schade. Zo’n 26.000 Nederlanders werden de dupe van deze vorm van fraude. De helft van hen betaalde ten minste 2.000 euro lichter aan oplichters die zich voordeden als vrienden, familieleden, collega’s of kennissen. 25 miljoen euro werd vergoed door banken, creditcardmaatschappijen en online betaaldiensten, of terugbetaald door verdachten.
Helpdeskfraude zorgde in 2021 voor 14 miljoen euro aan financiële schade. Een bedrag van 4 miljoen euro werd vergoed of terugbetaald. Het versturen van nepboetes en valse facturen -ook wel Business Email Compromise genoemd- was goed voor een schadepost van 3 miljoen euro. Twee derde daarvan werd vergoed door financiële instellingen. De resterende schade van 77 miljoen euro werd veroorzaakt door andere vormen van spoofing. Ongeveer een derde (21 miljoen euro) is gecompenseerd, 56 miljoen euro kwam voor rekening van de slachtoffers.
Slachtoffers van cybercriminelen fors toegenomen
In de Cybersecuritymonitor 2021 die in juli verscheen, concludeerde het CBS al dat het aantal slachtoffers van cybercriminelen in de afgelopen tien jaar fors was toegenomen. Uit het onderzoek bleek dat jongeren tot 25 jaar doorgaans vaker het slachtoffer waren. In 2021 was gemiddeld één op de vijf jongeren van 15- tot 25-jarigen het slachtoffer van internetcriminelen. Onder 65-plussers was dit ongeveer één op de acht (12 procent). Ongeveer een vijfde van alle slachtoffers (19 procent) deed aangifte bij de politie.
Op basis van eigen cijfers berekende de Fraudehelpdesk dat er in de eerste helft van dit jaar al voor meer dan 21 miljoen euro aan schade was gemeld door online fraude. Dat is ruim 2,5 miljoen euro meer in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. 18.738 slachtoffers meldden zich in de eerste zes maanden van dit jaar bij de Fraudehelpdesk.
Bron: cbs.nl, vpngids.nl
Bekijk alle vormen en begrippen
Blijf op de hoogte en schrijf je in voor de wekelijkse nieuwsbrief op zondag om 19:00
Meer actueel nieuws
Hij ontsnapte aan de grootste politie actie op het Darkweb - Deel 4: 'Het is nep en 99,9% zeker'
'DeSnake' is blijkbaar ontsnapt aan de 'take down' van AlphaBay door de opsporingsdiensten. De beheerder sprak met WIRED over zijn terugkeer - en de wederopstanding van de beruchte ondergrondse marktplaats. In deze 4-delige reeks nemen we je me in het donkere brein van 'deSnake'. Elke zaterdag, 4 weken lang op Cybercrimeinfo.nl.
"Yeah baby" take down door politie diensten
De Russische hackersgroep REvil is deze week door de FBI, samen met de Amerikaanse Secret Service, het Amerikaanse ministerie van Defensie en diverse buitenlandse mogendheden offline gehaald. Dat schrijft het Amerikaanse persbureau Reuters op basis van diverse bronnen.
Alleen al bekijken via het previewvenster in de Verkenner is genoeg om de aanval in te zetten
Het HP Wolf Security bedreigingsonderzoeksteam vond bewijs dat cybercriminelen zich snel organiseren om een lek in software die nog niet bij het moederbedrijf bekend is, maar wel bij hackers (zero-day) in te zetten op nieuwe kwetsbaarheden. Op 8 september onderschepte HP voor het eerst een stukje code (exploit) gericht op de kwetsbaarheid met de benaming CVE-2021-40444 die via misbruik van Microsoft Office-documenten het systeem infecteerde. Dit gebeurde een week voordat de patch werd vrijgegeven op 14 september.
'Hidden persistence' de meest gevreesde cyberaanval
Deep Instinct, aanbieder van een op deep learning gebaseerde security-framework, publiceerde vorige week zijn halfjaarlijkse Voice of SecOps Report. Uit dit rapport blijkt dat organisaties gemiddeld 17,2 uur nodig hebben om op een cyberaanval te reageren, oftewel twee werkdagen. Wereldwijd ligt dit gemiddeld nog hoger, namelijk 20.9 uur. Gezien de vertraging die security-teams vaak oplopen wanneer ze met een beveiligingsincident te maken krijgen, hebben de respondenten weinig vertrouwen in hun vermogen om de constante golf van cyberaanvallen de baas te blijven.
Fors meer ransomware aanvallen op Europese zorginstellingen
Europese zorginstellingen zijn vaker het slachtoffer van ransomware-aanvallen. Sinds begin dit jaar hebben er 25 aanvallen met gijzelsoftware plaatsgevonden, waarbij 66 locaties zijn geraakt. Dat zijn er fors meer vorig jaar. In ons land zijn tot nu toe vier zorgorganisaties getroffen door ransomware.
Politie houdt negen verdachten aan in onderzoek naar bankhelpdesk fraude
De politie heeft op 14 september en 19 oktober in totaal 9 aanhoudingen verricht. Dit is gedaan naar aanleiding van een onderzoek door het cybercrimeteam van de Eenheid Rotterdam in samenwerking met de eenheden Noord-Holland en Midden-Nederland. In deze onderzoeken kwamen meerdere verdachten naar voren. Zij worden verdacht van o.a. oplichting en witwassen en hebben daarbij mensen opgelicht door zich voor te doen als medewerker van de helpdesk van een bank.