De Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma besloot afgelopen vrijdag een 17-jarige jongen die ervan wordt verdacht dat hij op sociale media opriep tot rellen (digitaal opruiing) in Utrecht een online gebiedsverbod op te leggen, maar is dit juridisch wel houdbaar en wenselijk?
Offline gebiedsverbod
Het offline gebiedsverbod kennen we: dat betekent dat je van de overheid niet op een bepaalde locatie mag zijn. Doe je dit toch, dan hangen er geldboetes en andere straffen boven het hoofd. Hetzelfde geldt voor een online gebiedsverbod, al heeft dat niet zozeer te maken met een fysieke locatie, maar met de hele online omgeving.
Het onderstaande is een prachtig voorbeeld voor de rechtspraak om dit in de toekomst vaker toe te passen. zo beschermen we de samenleving en onze collega's! #innovatieve #rechtspraak #online
— Geert-Jan Staal (@StaalGJ) November 27, 2021
https://t.co/zU9cXeV7sr
Online gebiedsverbod
Een zeventienjarige die via WhatsApp berichten verspreidde waarin hij mensen opriep om rellen te starten in Utrecht, heeft zo’n online gebiedsverbod gekregen. Hij mag niet alleen in WhatsApp geen opruiende berichten meer sturen, hij mag het ook niet op de rest van het internet. Doet hij dat toch wel? Dan kost dat hem 2.500 euro. De gemeente Utrecht wil de bron van de wanorde graag gericht aanpakken en denkt dat dat zo lukt.
Het online gebiedsverbod is vrij nieuw en kan worden opgelegd door burgemeesters. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor het voorkomen van openbare-ordeverstoringen. In eerste instantie kozen burgemeesters er vaak voor om van tevoren bij de organisator aan te geven dat het niet oké was wat iemand van plan was en dreigde de gemeente met straffen. Dit bleek een succesvolle interventie, maar zeker in het licht van coronamaatregelen en de felle oproer die hieruit voorkomt, kiezen gemeenten er nu dus ook voor om een online gebiedsverbod op te leggen.
Het betekent in het geval van de Utrecht-rellen dat de jongeman nog wel WhatsApp mag gebruiken en de rest van het internet en apps, maar zodra hij dit inzet om mensen te beïnvloeden om te gaan rellen, krijgt hij die boete van 2.500 euro. Een logische keuze, zo’n algeheel online gebiedsverbod: kies je er immers voor om hem WhatsApp te verbieden, dan zou hij op Telegram verder kunnen gaan met zijn door de gemeente ongewenste gedrag.
Eerste keer
Het is de eerste keer dat burgemeester Dijksma een dergelijk online gebiedsverbod oplegt. "We zien steeds vaker online oproepen die leiden tot wanordelijkheden en rellen. Met deze gerichte interventie pakken we dit gedrag bij de bron aan", zo stelt ze.
Maar volgens advocaat Boumanjal is de maatregel 'creatief' maar juridisch niet houdbaar. "Burgemeester Dijksma gaat over de openbare orde binnen haar eigen stad", laat hij tegenover het AD weten. "Maar zo’n online verbod gaat heel ver en haar jurisdictie te buiten, als je het mij vraagt. Zeker als meetelt dat je verworven grondrechten en vrijheden aan banden gaat leggen, terwijl er nog geen rechterlijke uitspraak is en de uitlatingen via het reguliere strafrecht zijn aan te pakken."
Ook heeft de advocaat vragen over hoe de gemeente het online gebiedsverbod handhaaft. "Wordt zijn ip-adres in de gaten gehouden, of wordt er gekeken op welke websites deze jongen komt? Welke platformen hij gebruikt? Dat lijkt me al snel in strijd met de privacyregels die er zijn." De gemeente laat daarop weten dat het gedrag van de jongen binnen de kaders van de wet in de gaten wordt gehouden.
Schadeclaim tot gevolg
Het kan ook veel verder gaan, zo ondervonden de makers van de game Roblox. Hierin zat YouTuber Ruben Sim juist online enorm te rellen. Denk aan racistische uitspraken, online pesterij, foto’s van Hitler en seksuele intimidatie, allemaal binnen een gameplatform waarop veel kinderen actief zijn. Het evenement Roblox Developers Conference moest zelfs stilgelegd worden door de vele dreigementen die de man online stuurde.
Love the particle effects, but the powerful, soothing tone is what really brings this together. https://t.co/qi6lLxEYh4
— Roblox (@Roblox) November 24, 2021
De politie moest eraan te pas komen en uiteindelijk heeft het grote invloed gehad op het gevoel van veiligheid van de mensen die bijdroegen aan de conferentie. Roblox klaagt Ruben Sim nu aan voor een bedrag van 1,6 miljoen dollar, omdat deze man het het leven van veel Roblox-spelers en -makers zo zuur maakt. Er is nog geen uitspraak gedaan, maar het wil wel zeggen dat online uitspraken niet minder zwaar worden aangerekend als de dingen die je offline zegt.
Online voelt anders
Hoewel voor veel mensen de online wereld soms als een ander gebied voelt, is het toch echt deel van het echte leven en wordt wangedrag dus ook echt berecht. Aan de andere kant is juist dat online leven zo groot dat zo’n online gebiedsverbod moeilijk te controleren is. Op dit moment is het nog een in ontwikkeling zijnde manier voor de overheid om relschoppers in te perken, dus het kan er over een jaar zomaar anders uitzien. Hoe, dat zal waarschijnlijk samenhangen met hoe meetbaar iemands online gedrag nu werkelijk is.
Poll
Online gebiedsverbod moet vaker ingezet worden door burgemeesters
Bron: anoniem, twitter.com, ad.nl, security.nl, dutchcowboys.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer nieuws
Datalek nieuws en overzicht week 52-2021
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Phishing, nepshop en fraude meldingen week 52-2021
Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Ben je slachtoffer geworden van oplichting doe dan 'altijd' aangifte bij de politie.
Tien opmerkelijke gebeurtenissen op het darkweb in 2021
De Duitse politie is erin geslaagd om de grootste illegale marktplaats op het darkweb genaamd 'DarkMarket' te sluiten. Het forum telde bijna een half miljoen leden en meer dan 2.400 kopers. In totaal zou er meer dan 140 miljoen euro aan cryptocurrency zijn verhandeld op het platform.
2022: De zes belangrijkste vooruitzichten op een rij
Terwijl de securitywereld vooral bezig is met Log4Shell, richten experts hun blik ook vast op 2022. Ook in dat jaar – zeker aan de start – hebben we ongetwijfeld nog met het Log4j-drama te maken, maar dat is zeker niet de enige belangrijke dreiging in het vooruitzicht. Experts verwachten dat de markt zich volgend jaar verder professionaliseert en dat dreigingen nog groter worden. Cybercrime experts analyseerde hun voorspellingen en zet de zes belangrijkste vooruitzichten op een rij.
Ransomware jaaroverzicht 2021
Ransomware zorgde in 2021 voor lege kaasschappen, naar huis gestuurd personeel en grote hoeveelheden gestolen persoonsgegevens. Ook in 2021 werden Nederlandse bedrijven, onderwijsinstellingen en andere organisaties geregeld het slachtoffer van ransomware. Een terugblik op een jaar vol ransomware-aanvallen. Daarnaast nemen we de grootste ransomware-aanvallen in het buitenland onder de loep, alsmede gebruikte aanvalsmethodes en reacties op de dreiging van ransomware.
De grootste digitale gevaren en uitdagingen voor 2022
Cybersecurity is nog nooit zo vaak en uitgebreid in het nieuws geweest als afgelopen jaar. De verwachting is dat dit de komende jaren zeker niet minder zal worden. Diverse cybersecurity-experts van VMware geven daarom aan wat volgens hen komend jaar belangrijke ontwikkelingen zullen zijn op dit gebied.
Tien grootste datalekken van 2021
2021 gaat de geschiedenisboeken in als een van de meest roerige jaren ooit op het gebied van cybersecurity en informatiebeveiliging. Het ene datalek was nog maar net achter de rug of het volgende lek diende zich alweer aan. Afgelopen jaar werden tal van bedrijven hiermee geconfronteerd.
2021 heeft organisaties noodgedwongen bewust gemaakt
December is traditiegetrouw de maand waarin we reflecteren en vooruitkijken. Het afgelopen jaar was een rollercoaster voor iedereen die zich bezighoudt met IT-beveiliging. 2021 gaat dan ook de boeken in als het jaar van de security wake-up call. Het jaar waarin hybride werken het nieuwe normaal is geworden en waarin de transformatie naar een cloud-first beleid versneld is ingevoerd. Onze nieuwe realiteit van hybride werken heeft een grote impact gehad op het beveiligingsbeleid van bedrijven.
2021 record jaar Zeroday kwetsbaarheden
Geregeld brengen softwareleveranciers beveiligingsupdates uit voor zeroday lekken en 2021 was wat dat betreft een recordjaar. Niet eerder lag het aantal ontdekte zerodays zo hoog en moesten met name Apple, Google en Microsoft in actie komen. In dit artikel een terugblik op de zeroday lekken van 2021 en achterliggende ontwikkelingen.
Fraudeurs die via datingapps slachtoffers maken, zijn geen domme jongens
De financiële schade als gevolg van datingfraude is de afgelopen twee jaar bijna verdubbeld. Dit jaar zijn alle slachtoffers gezamenlijk voor bijna 7 miljoen euro opgelicht. De fraudeurs gaan daarbij steeds geraffineerder te werk.
Overzicht cyberaanvallen week 51-2021
Internationale it-dienstverlener Inetum getroffen door ransomware, ransomware aanvallen op onderwijs mogen niet lonen en AvosLocker ransomware herstart in veilige modus om beveiligingstools te omzeilen. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 189 week 51-2021
Cybercriminelen weer super actief en creatief tijdens de Omikron lockdown, 21 jarige deed “voor de fun” een DDoS aanval op mijnoverheid en Nederlandse drugs export via het darkweb. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 189.