De Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma besloot afgelopen vrijdag een 17-jarige jongen die ervan wordt verdacht dat hij op sociale media opriep tot rellen (digitaal opruiing) in Utrecht een online gebiedsverbod op te leggen, maar is dit juridisch wel houdbaar en wenselijk?
Offline gebiedsverbod
Het offline gebiedsverbod kennen we: dat betekent dat je van de overheid niet op een bepaalde locatie mag zijn. Doe je dit toch, dan hangen er geldboetes en andere straffen boven het hoofd. Hetzelfde geldt voor een online gebiedsverbod, al heeft dat niet zozeer te maken met een fysieke locatie, maar met de hele online omgeving.
Het onderstaande is een prachtig voorbeeld voor de rechtspraak om dit in de toekomst vaker toe te passen. zo beschermen we de samenleving en onze collega's! #innovatieve #rechtspraak #online
— Geert-Jan Staal (@StaalGJ) November 27, 2021
https://t.co/zU9cXeV7sr
Online gebiedsverbod
Een zeventienjarige die via WhatsApp berichten verspreidde waarin hij mensen opriep om rellen te starten in Utrecht, heeft zo’n online gebiedsverbod gekregen. Hij mag niet alleen in WhatsApp geen opruiende berichten meer sturen, hij mag het ook niet op de rest van het internet. Doet hij dat toch wel? Dan kost dat hem 2.500 euro. De gemeente Utrecht wil de bron van de wanorde graag gericht aanpakken en denkt dat dat zo lukt.
Het online gebiedsverbod is vrij nieuw en kan worden opgelegd door burgemeesters. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor het voorkomen van openbare-ordeverstoringen. In eerste instantie kozen burgemeesters er vaak voor om van tevoren bij de organisator aan te geven dat het niet oké was wat iemand van plan was en dreigde de gemeente met straffen. Dit bleek een succesvolle interventie, maar zeker in het licht van coronamaatregelen en de felle oproer die hieruit voorkomt, kiezen gemeenten er nu dus ook voor om een online gebiedsverbod op te leggen.
Het betekent in het geval van de Utrecht-rellen dat de jongeman nog wel WhatsApp mag gebruiken en de rest van het internet en apps, maar zodra hij dit inzet om mensen te beïnvloeden om te gaan rellen, krijgt hij die boete van 2.500 euro. Een logische keuze, zo’n algeheel online gebiedsverbod: kies je er immers voor om hem WhatsApp te verbieden, dan zou hij op Telegram verder kunnen gaan met zijn door de gemeente ongewenste gedrag.
Eerste keer
Het is de eerste keer dat burgemeester Dijksma een dergelijk online gebiedsverbod oplegt. "We zien steeds vaker online oproepen die leiden tot wanordelijkheden en rellen. Met deze gerichte interventie pakken we dit gedrag bij de bron aan", zo stelt ze.
Maar volgens advocaat Boumanjal is de maatregel 'creatief' maar juridisch niet houdbaar. "Burgemeester Dijksma gaat over de openbare orde binnen haar eigen stad", laat hij tegenover het AD weten. "Maar zo’n online verbod gaat heel ver en haar jurisdictie te buiten, als je het mij vraagt. Zeker als meetelt dat je verworven grondrechten en vrijheden aan banden gaat leggen, terwijl er nog geen rechterlijke uitspraak is en de uitlatingen via het reguliere strafrecht zijn aan te pakken."
Ook heeft de advocaat vragen over hoe de gemeente het online gebiedsverbod handhaaft. "Wordt zijn ip-adres in de gaten gehouden, of wordt er gekeken op welke websites deze jongen komt? Welke platformen hij gebruikt? Dat lijkt me al snel in strijd met de privacyregels die er zijn." De gemeente laat daarop weten dat het gedrag van de jongen binnen de kaders van de wet in de gaten wordt gehouden.
Schadeclaim tot gevolg
Het kan ook veel verder gaan, zo ondervonden de makers van de game Roblox. Hierin zat YouTuber Ruben Sim juist online enorm te rellen. Denk aan racistische uitspraken, online pesterij, foto’s van Hitler en seksuele intimidatie, allemaal binnen een gameplatform waarop veel kinderen actief zijn. Het evenement Roblox Developers Conference moest zelfs stilgelegd worden door de vele dreigementen die de man online stuurde.
Love the particle effects, but the powerful, soothing tone is what really brings this together. https://t.co/qi6lLxEYh4
— Roblox (@Roblox) November 24, 2021
De politie moest eraan te pas komen en uiteindelijk heeft het grote invloed gehad op het gevoel van veiligheid van de mensen die bijdroegen aan de conferentie. Roblox klaagt Ruben Sim nu aan voor een bedrag van 1,6 miljoen dollar, omdat deze man het het leven van veel Roblox-spelers en -makers zo zuur maakt. Er is nog geen uitspraak gedaan, maar het wil wel zeggen dat online uitspraken niet minder zwaar worden aangerekend als de dingen die je offline zegt.
Online voelt anders
Hoewel voor veel mensen de online wereld soms als een ander gebied voelt, is het toch echt deel van het echte leven en wordt wangedrag dus ook echt berecht. Aan de andere kant is juist dat online leven zo groot dat zo’n online gebiedsverbod moeilijk te controleren is. Op dit moment is het nog een in ontwikkeling zijnde manier voor de overheid om relschoppers in te perken, dus het kan er over een jaar zomaar anders uitzien. Hoe, dat zal waarschijnlijk samenhangen met hoe meetbaar iemands online gedrag nu werkelijk is.
Poll
Online gebiedsverbod moet vaker ingezet worden door burgemeesters
Bron: anoniem, twitter.com, ad.nl, security.nl, dutchcowboys.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer nieuws
De ketting van EU-instellingen is zo sterk als de zwakste schakel
Het paraatheidsniveau op het gebied van cybersecurity binnen de EU verschilt sterk per instantie. Omdat de uiteenlopende bestuursorganen nauw met elkaar verweven zijn, vormen de tekortkomingen bij de ene instantie een beveiligingsrisico voor de ander. Om hier iets aan te doen zijn algemeen geldende en bindende regels nodig.
Jongeren vaker slachtoffer dan ouderen
Zestien procent van de Nederlandse bevolking kwam in 2020 in aanraking met fraude. Dit blijkt uit een eerste, uitgebreide slachtofferstudie naar fraude in Nederland, uitgevoerd onder leiding van prof. dr. Marianne Junger van de Universiteit Twente. ‘Op basis van de gemelde schade in het onderzoek schatten we de totale schade jaarlijks op € 2,75 miljard’, aldus Junger.
De onzichtbare oorlog in het conflict Oekraïne en Rusland
Na jaren van cyberdreiging lijkt de oorlog in Oekraïne behoorlijk analoog te verlopen. Rusland valt aan met raketten, tanks en soldaten, terwijl de digitale infrastructuur grotendeels intact blijft. Loopt het conflict anders dan verwacht? Of is er meer aan de hand?
Overzicht cyberaanvallen week 12-2022
Conti-ransomware gebruikt dertig bekende kwetsbaarheden bij aanvallen, systeem Italiaanse spoorwegen plat door Russische hackers en ransomware versleutelt 100.000 bestanden in gemiddeld 42 minuten. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 202 week 12-2022
De oorlog in Oekraïne en de pandemie maken het belang van een goede cybersecurity nog eens duidelijk, we hebben een ongebruikelijke aanmeld poging opgemerkt op een apparaat of locatie die je normaal gesproken niet gebruikt en de hacks van Lapsus$. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 202.
De cyberoorlog: ‘Wees waakzaam voor cyberaanvallen’
Ondanks de oorlog in Oekraïne zijn er op dit moment geen geavanceerde cyberaanvallen die gevolgen hebben voor de Nederlandse infrastructuur. Dat betekent niet dat het risico daarop weg is. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) monitort daarom voortdurend de situatie en staat in nauw contact met nationale en internationale partners over mogelijke incidenten, dreigingen en maatregelen. Het bedrijfsleven krijgt het advies om alert te zijn voor eventuele digitale aanvallen en andere bedreigingen.
Hacks van Lapsus$
Cybersecurity-onderzoekers van Microsoft en Nvidia hebben de recente hacks van Lapsus$ op deze bedrijven herleid naar een tiener in Oxford. De zestienjarige zou nog bij zijn moeder wonen, maar wel het mastermind achter de aanvallen zijn. Dit meldt Bloomberg.
We hebben een ongebruikelijke aanmeldpoging opgemerkt op een apparaat of locatie die je normaal gesproken niet gebruikt. Was jij dit?
De meeste online diensten hebben een ingebouwd beveiligingssysteem dat u waarschuwt wanneer er “ongewone” activiteit op uw account wordt gedetecteerd. Zo sturen diensten bijvoorbeeld meldingen over pogingen tot het opnieuw instellen van het telefoonnummer en e-mailadres die aan de account zijn gekoppeld, of het wachtwoord. Toen dit soort berichten gemeengoed werd, probeerden ondernemende cybercriminelen natuurlijk dit mechanisme na te bootsen om gebruikers aan te vallen.
Minister: “Het internet is hier van hoge kwaliteit, snel en goedkoop”
Het komt helaas regelmatig voor dat hackers en cybercriminelen de Nederlandse digitale infrastructuur misbruiken. Dat is niet goed voor het internationale imago van ons land, bondgenootschappelijke belangen en integriteit van de Nederlandse ICT-infrastructuur. Om misbruik te voorkomen en bijstand te verlenen, werken tal van instanties dag en nacht hieraan.
Vijf verdachten van crimineel netwerk rondom bankhelpdeskfraude aangehouden
Op dinsdagochtend 22 maart 2022 heeft de politie vijf personen aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij bankhelpdeskfraude en witwassen. De verdachten hebben door het hele land slachtoffers gemaakt.
De oorlog in Oekraïne en de pandemie maken het belang van een goede cybersecurity nog eens duidelijk
Hoog tijd voor overheid en bedrijfsleven in Nederland om daar écht werk van te maken. ‘Cybersecurity wordt steeds meer bepalend voor de continuïteit van bedrijven.’
Overzicht cyberaanvallen week 11-2022
Toyota leverancier Denso geraakt door cyberaanval, cyberaanval op Duitse dochter Russisch olieconcern Rosneft en cyberaanval op geldautomaten. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.