De Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma besloot afgelopen vrijdag een 17-jarige jongen die ervan wordt verdacht dat hij op sociale media opriep tot rellen (digitaal opruiing) in Utrecht een online gebiedsverbod op te leggen, maar is dit juridisch wel houdbaar en wenselijk?
Offline gebiedsverbod
Het offline gebiedsverbod kennen we: dat betekent dat je van de overheid niet op een bepaalde locatie mag zijn. Doe je dit toch, dan hangen er geldboetes en andere straffen boven het hoofd. Hetzelfde geldt voor een online gebiedsverbod, al heeft dat niet zozeer te maken met een fysieke locatie, maar met de hele online omgeving.
Het onderstaande is een prachtig voorbeeld voor de rechtspraak om dit in de toekomst vaker toe te passen. zo beschermen we de samenleving en onze collega's! #innovatieve #rechtspraak #online
— Geert-Jan Staal (@StaalGJ) November 27, 2021
https://t.co/zU9cXeV7sr
Online gebiedsverbod
Een zeventienjarige die via WhatsApp berichten verspreidde waarin hij mensen opriep om rellen te starten in Utrecht, heeft zo’n online gebiedsverbod gekregen. Hij mag niet alleen in WhatsApp geen opruiende berichten meer sturen, hij mag het ook niet op de rest van het internet. Doet hij dat toch wel? Dan kost dat hem 2.500 euro. De gemeente Utrecht wil de bron van de wanorde graag gericht aanpakken en denkt dat dat zo lukt.
Het online gebiedsverbod is vrij nieuw en kan worden opgelegd door burgemeesters. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor het voorkomen van openbare-ordeverstoringen. In eerste instantie kozen burgemeesters er vaak voor om van tevoren bij de organisator aan te geven dat het niet oké was wat iemand van plan was en dreigde de gemeente met straffen. Dit bleek een succesvolle interventie, maar zeker in het licht van coronamaatregelen en de felle oproer die hieruit voorkomt, kiezen gemeenten er nu dus ook voor om een online gebiedsverbod op te leggen.
Het betekent in het geval van de Utrecht-rellen dat de jongeman nog wel WhatsApp mag gebruiken en de rest van het internet en apps, maar zodra hij dit inzet om mensen te beïnvloeden om te gaan rellen, krijgt hij die boete van 2.500 euro. Een logische keuze, zo’n algeheel online gebiedsverbod: kies je er immers voor om hem WhatsApp te verbieden, dan zou hij op Telegram verder kunnen gaan met zijn door de gemeente ongewenste gedrag.
Eerste keer
Het is de eerste keer dat burgemeester Dijksma een dergelijk online gebiedsverbod oplegt. "We zien steeds vaker online oproepen die leiden tot wanordelijkheden en rellen. Met deze gerichte interventie pakken we dit gedrag bij de bron aan", zo stelt ze.
Maar volgens advocaat Boumanjal is de maatregel 'creatief' maar juridisch niet houdbaar. "Burgemeester Dijksma gaat over de openbare orde binnen haar eigen stad", laat hij tegenover het AD weten. "Maar zo’n online verbod gaat heel ver en haar jurisdictie te buiten, als je het mij vraagt. Zeker als meetelt dat je verworven grondrechten en vrijheden aan banden gaat leggen, terwijl er nog geen rechterlijke uitspraak is en de uitlatingen via het reguliere strafrecht zijn aan te pakken."
Ook heeft de advocaat vragen over hoe de gemeente het online gebiedsverbod handhaaft. "Wordt zijn ip-adres in de gaten gehouden, of wordt er gekeken op welke websites deze jongen komt? Welke platformen hij gebruikt? Dat lijkt me al snel in strijd met de privacyregels die er zijn." De gemeente laat daarop weten dat het gedrag van de jongen binnen de kaders van de wet in de gaten wordt gehouden.
Schadeclaim tot gevolg
Het kan ook veel verder gaan, zo ondervonden de makers van de game Roblox. Hierin zat YouTuber Ruben Sim juist online enorm te rellen. Denk aan racistische uitspraken, online pesterij, foto’s van Hitler en seksuele intimidatie, allemaal binnen een gameplatform waarop veel kinderen actief zijn. Het evenement Roblox Developers Conference moest zelfs stilgelegd worden door de vele dreigementen die de man online stuurde.
Love the particle effects, but the powerful, soothing tone is what really brings this together. https://t.co/qi6lLxEYh4
— Roblox (@Roblox) November 24, 2021
De politie moest eraan te pas komen en uiteindelijk heeft het grote invloed gehad op het gevoel van veiligheid van de mensen die bijdroegen aan de conferentie. Roblox klaagt Ruben Sim nu aan voor een bedrag van 1,6 miljoen dollar, omdat deze man het het leven van veel Roblox-spelers en -makers zo zuur maakt. Er is nog geen uitspraak gedaan, maar het wil wel zeggen dat online uitspraken niet minder zwaar worden aangerekend als de dingen die je offline zegt.
Online voelt anders
Hoewel voor veel mensen de online wereld soms als een ander gebied voelt, is het toch echt deel van het echte leven en wordt wangedrag dus ook echt berecht. Aan de andere kant is juist dat online leven zo groot dat zo’n online gebiedsverbod moeilijk te controleren is. Op dit moment is het nog een in ontwikkeling zijnde manier voor de overheid om relschoppers in te perken, dus het kan er over een jaar zomaar anders uitzien. Hoe, dat zal waarschijnlijk samenhangen met hoe meetbaar iemands online gedrag nu werkelijk is.
Poll
Online gebiedsverbod moet vaker ingezet worden door burgemeesters
Bron: anoniem, twitter.com, ad.nl, security.nl, dutchcowboys.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer nieuws
Phishing geëvolueerd 'Lateral Phishing is nieuwste bedreiging'
Barracuda rapporteert over een nieuw onderzoek in samenwerking met de Universiteit van California (Berkeley en San Diego). Het onderzoek beschrijft een nieuwe vorm van phishing, genaamd 'Lateral Phishing'. Gehackte accounts worden hierbij gebruikt om gegevens van andere gebruikers te verkrijgen.
Update: Nieuwe truc met QR Code scanning
Vermoedelijk wordt er misbruik gemaakt van deze extra functie.
Politie pakt Utrechter op voor het ontwikkelen van Malware
De politie heeft een 20-jarige man aangehouden op verdenking van het ontwikkelen en verkopen van malware.
CBS: Ruim miljoen Nederlanders slachtoffer van Cybercrime
In 2018 gaf 8,5 procent van de internetgebruikers van 12 jaar of ouder aan in de afgelopen twaalf maanden slachtoffer te zijn geweest van digitale criminaliteit. Dat komt neer op ruim 1,2 miljoen mensen. Vooral jongeren waren slachtoffer. Vermogensdelicten kwamen het vaakst voor. Dat meldt het CBS op basis van het vandaag verschenen onderzoek 'Digitale Veiligheid en Criminaliteit'.
Zeven jaar celstraf voor drugshandel via darkweb
De rechtbank in Rotterdam heeft vandaag vier verdachten veroordeeld tot gevangenisstraffen van veertien maanden tot zeven jaar voor grootschalige handel in drugs via het darkweb. De hoogste straf was voor de ‘eigenaar’ van het internetbedrijf die ook ruim één miljoen euro aan criminele winst moet terugbetalen. De andere drie verdachten deden uitvoerende werkzaamheden in het bedrijf.
Duitse banken stoppen met tweestapsverificatie sms-codes
Verschillende Duitse banken gaan vanwege veiligheidsredenen stoppen met het gebruik van sms-codes voor internetbankieren of hebben het al uitgefaseerd. Klanten moeten straks met een TAN-generator, app of QR-code werken, zo meldt het Duitse Handelsblatt.
Waarschuwing bij onbetrouwbare link
Wie op het punt staat om via Marktplaats iets te kopen, maar daarvoor wordt door gelinkt naar een onofficiële betaalomgeving, krijgt daarvan nu een waarschuwing. Dat is het resultaat van samenwerking tussen de politie, banken en Marktplaats. Het is één van de manieren waarop de verschillende partijen ‘phishing’ proberen tegen te gaan.
Nieuwsbrief 62 (week 28-2019) #CCINL | www.cybercrimeinfo.nl
#CCINL WEBSITE | www.cybercrimeinfo.nl
Phishing overzicht week 28-2019
Bron: #CCINL, Fraudehelpdesk, opgelicht.avrotros
Monster vader verkracht dochter van 1 jaar en upload het beeldmateriaal op het Darkweb
Een gestoorde pedofiel die zijn schreeuwende een jarige dochter heeft verkracht en de beelden op het Darkweb heeft geüpload, heeft 70 jaar gevangenisstraf gekregen.
Malware infecteert 25 miljoen mobile apparaten
Online beveiliger Check Point Research heeft een nieuwe variant van mobiele malware ontdekt, die ongemerkt rond de 25 miljoen apparaten heeft geïnfecteerd, waaronder alleen al 15 miljoen apparaten in India.
Kritieke lekken in industriële software maken Stuxnet-opvolger mogelijk
Industriële controlesoftware is nog steeds lek als een zeef. Nieuw onderzoek vindt een handvol kritieke bugs met mogelijks verregaande gevolgen als ze uitgebuit worden in software van onder andere Siemens en Fuji Electric.