De Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma besloot afgelopen vrijdag een 17-jarige jongen die ervan wordt verdacht dat hij op sociale media opriep tot rellen (digitaal opruiing) in Utrecht een online gebiedsverbod op te leggen, maar is dit juridisch wel houdbaar en wenselijk?
Offline gebiedsverbod
Het offline gebiedsverbod kennen we: dat betekent dat je van de overheid niet op een bepaalde locatie mag zijn. Doe je dit toch, dan hangen er geldboetes en andere straffen boven het hoofd. Hetzelfde geldt voor een online gebiedsverbod, al heeft dat niet zozeer te maken met een fysieke locatie, maar met de hele online omgeving.
Het onderstaande is een prachtig voorbeeld voor de rechtspraak om dit in de toekomst vaker toe te passen. zo beschermen we de samenleving en onze collega's! #innovatieve #rechtspraak #online
— Geert-Jan Staal (@StaalGJ) November 27, 2021
https://t.co/zU9cXeV7sr
Online gebiedsverbod
Een zeventienjarige die via WhatsApp berichten verspreidde waarin hij mensen opriep om rellen te starten in Utrecht, heeft zo’n online gebiedsverbod gekregen. Hij mag niet alleen in WhatsApp geen opruiende berichten meer sturen, hij mag het ook niet op de rest van het internet. Doet hij dat toch wel? Dan kost dat hem 2.500 euro. De gemeente Utrecht wil de bron van de wanorde graag gericht aanpakken en denkt dat dat zo lukt.
Het online gebiedsverbod is vrij nieuw en kan worden opgelegd door burgemeesters. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor het voorkomen van openbare-ordeverstoringen. In eerste instantie kozen burgemeesters er vaak voor om van tevoren bij de organisator aan te geven dat het niet oké was wat iemand van plan was en dreigde de gemeente met straffen. Dit bleek een succesvolle interventie, maar zeker in het licht van coronamaatregelen en de felle oproer die hieruit voorkomt, kiezen gemeenten er nu dus ook voor om een online gebiedsverbod op te leggen.
Het betekent in het geval van de Utrecht-rellen dat de jongeman nog wel WhatsApp mag gebruiken en de rest van het internet en apps, maar zodra hij dit inzet om mensen te beïnvloeden om te gaan rellen, krijgt hij die boete van 2.500 euro. Een logische keuze, zo’n algeheel online gebiedsverbod: kies je er immers voor om hem WhatsApp te verbieden, dan zou hij op Telegram verder kunnen gaan met zijn door de gemeente ongewenste gedrag.
Eerste keer
Het is de eerste keer dat burgemeester Dijksma een dergelijk online gebiedsverbod oplegt. "We zien steeds vaker online oproepen die leiden tot wanordelijkheden en rellen. Met deze gerichte interventie pakken we dit gedrag bij de bron aan", zo stelt ze.
Maar volgens advocaat Boumanjal is de maatregel 'creatief' maar juridisch niet houdbaar. "Burgemeester Dijksma gaat over de openbare orde binnen haar eigen stad", laat hij tegenover het AD weten. "Maar zo’n online verbod gaat heel ver en haar jurisdictie te buiten, als je het mij vraagt. Zeker als meetelt dat je verworven grondrechten en vrijheden aan banden gaat leggen, terwijl er nog geen rechterlijke uitspraak is en de uitlatingen via het reguliere strafrecht zijn aan te pakken."
Ook heeft de advocaat vragen over hoe de gemeente het online gebiedsverbod handhaaft. "Wordt zijn ip-adres in de gaten gehouden, of wordt er gekeken op welke websites deze jongen komt? Welke platformen hij gebruikt? Dat lijkt me al snel in strijd met de privacyregels die er zijn." De gemeente laat daarop weten dat het gedrag van de jongen binnen de kaders van de wet in de gaten wordt gehouden.
Schadeclaim tot gevolg
Het kan ook veel verder gaan, zo ondervonden de makers van de game Roblox. Hierin zat YouTuber Ruben Sim juist online enorm te rellen. Denk aan racistische uitspraken, online pesterij, foto’s van Hitler en seksuele intimidatie, allemaal binnen een gameplatform waarop veel kinderen actief zijn. Het evenement Roblox Developers Conference moest zelfs stilgelegd worden door de vele dreigementen die de man online stuurde.
Love the particle effects, but the powerful, soothing tone is what really brings this together. https://t.co/qi6lLxEYh4
— Roblox (@Roblox) November 24, 2021
De politie moest eraan te pas komen en uiteindelijk heeft het grote invloed gehad op het gevoel van veiligheid van de mensen die bijdroegen aan de conferentie. Roblox klaagt Ruben Sim nu aan voor een bedrag van 1,6 miljoen dollar, omdat deze man het het leven van veel Roblox-spelers en -makers zo zuur maakt. Er is nog geen uitspraak gedaan, maar het wil wel zeggen dat online uitspraken niet minder zwaar worden aangerekend als de dingen die je offline zegt.
Online voelt anders
Hoewel voor veel mensen de online wereld soms als een ander gebied voelt, is het toch echt deel van het echte leven en wordt wangedrag dus ook echt berecht. Aan de andere kant is juist dat online leven zo groot dat zo’n online gebiedsverbod moeilijk te controleren is. Op dit moment is het nog een in ontwikkeling zijnde manier voor de overheid om relschoppers in te perken, dus het kan er over een jaar zomaar anders uitzien. Hoe, dat zal waarschijnlijk samenhangen met hoe meetbaar iemands online gedrag nu werkelijk is.
Poll
Online gebiedsverbod moet vaker ingezet worden door burgemeesters
Bron: anoniem, twitter.com, ad.nl, security.nl, dutchcowboys.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer nieuws
Oplichting / Cybercrime overzicht week 29-2020
Wat is phishing »
Doe-het-zelfgidsen voor slapende terreurcellen beschikbaar op ZeroNet
Belangrijk: Dit artikel kan schokkende beelden en onthullingen bevatten. Sommige zaken uit het artikel worden niet weergegeven om ongelukken te voorkomen en om mensen niet op verkeerde gedachten te brengen.
Globale Digitale Plofkraken
Georganiseerde cybercrime is inmiddels van alledag. Maar soms kom je een verhaal tegen waar een spannend jongensboek over geschreven kan worden, of een youtube minidocumentaire zoals dat tegenwoordig gebruikelijk is.
“Rusland zette hackers in om vaccin coronavirus te stelen”
Russische hackers die gesteund worden door Russische geheime diensten, lijken achter digitale aanvallen te zitten op verschillende organisaties uit het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada. De getroffen organisaties zijn op zoek naar een vaccin tegen Covid-19. Dit melden Britse officiële veiligheidsdiensten.
Ook bpost schakelt geldautomaten uit
Na Argenta schakelt nu ook 'bpost' een aantal geldautomaten preventief uit omdat ze vatbaar zijn voor een digitale plofkraak. Het gaat om 89 toestellen die in de buitenmuren van een postkantoor zitten.
Twitter hacks uitgevoerd door groep internationale hackers, buitgemaakte bitcoins worden onderling verdeeld
Woensdagavond werd bekend dat tientallen Twitter-accounts van geverifieerde gebruikers zijn gehackt door kwaadwillenden met het doel om mensen op te lichten voor bitcoins.
Cyberterrorisme deel 2: Methoden voor cyberterroristische aanvallen
Er zijn verschillende methoden die zowel door cybercriminelen als door cyberterroristen worden gebruikt om aan te vallen, waaronder maar niet beperkt tot phishing, aanvallen op drinkplaatsen, ransomware, gedistribueerde denial of service, man in the middle en supply chain. Deze aanvalsmethoden worden gebruikt om gegevens te vernietigen of te verwijderen, informatie of geld te stelen, websites te beschadigen of controle over een systeem te krijgen. Zoals eerder vermeld onderscheiden de criminelen en terroristen zich door het motief achter de aanslag.
Vaker geautomatiseerde programma’s ingezet om wachtwoord te kraken van ‘toegang op afstand’ programma’s
Onderzoekers melden een toename in het aantal klanten die melding hebben gemaakt van brute-force aanvalspogingen sinds het begin van de COVID-19 pandemie. Slecht beveiligde remote access systemen trekken ransomware-bendes aan en worden gebruikt om 'coin miners' en 'backdoors' te implanteren.
Politie cijfers, meer cybercrime en meer demonstraties
Meer WhatsAppfraude, demonstraties en coronabewust werken. Het coronavirus heeft in het eerste half jaar van 2020 grote invloed gehad op het werk van de politie. ‘Wat er allemaal gebeurde in de maatschappij, zag je direct terug in de cijfers’, zegt Liesbeth Huyzer, plaatsvervangend korpschef.
Stel dat een hacker zonder je medeweten je e-mail kon lezen voordat het naar je werd doorgestuurd
Stel je voor wat er zou kunnen gebeuren als iemand zonder je medeweten elke e-mail van je kon onderscheppen en lezen voordat het naar je werd doorgestuurd.
Google Play Store Apps veranderen na update in Malware
Bij deze methode wordt een schone versie van de app geüpload naar de Play Store om het vertrouwen van gebruikers te winnen en later voegen ze in het geheim kwaadaardige code toe via app-updates.
Wat je moet weten van "Blue Whale Challenge"
De 'Blue Whale Challenge', het zogenaamde 'zelfmoordspel', duikt via sociale media als Instagram, TikTok en Snapchat weer op in Nederland.