De Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma besloot afgelopen vrijdag een 17-jarige jongen die ervan wordt verdacht dat hij op sociale media opriep tot rellen (digitaal opruiing) in Utrecht een online gebiedsverbod op te leggen, maar is dit juridisch wel houdbaar en wenselijk?
Offline gebiedsverbod
Het offline gebiedsverbod kennen we: dat betekent dat je van de overheid niet op een bepaalde locatie mag zijn. Doe je dit toch, dan hangen er geldboetes en andere straffen boven het hoofd. Hetzelfde geldt voor een online gebiedsverbod, al heeft dat niet zozeer te maken met een fysieke locatie, maar met de hele online omgeving.
Het onderstaande is een prachtig voorbeeld voor de rechtspraak om dit in de toekomst vaker toe te passen. zo beschermen we de samenleving en onze collega's! #innovatieve #rechtspraak #online
— Geert-Jan Staal (@StaalGJ) November 27, 2021
https://t.co/zU9cXeV7sr
Online gebiedsverbod
Een zeventienjarige die via WhatsApp berichten verspreidde waarin hij mensen opriep om rellen te starten in Utrecht, heeft zo’n online gebiedsverbod gekregen. Hij mag niet alleen in WhatsApp geen opruiende berichten meer sturen, hij mag het ook niet op de rest van het internet. Doet hij dat toch wel? Dan kost dat hem 2.500 euro. De gemeente Utrecht wil de bron van de wanorde graag gericht aanpakken en denkt dat dat zo lukt.
Het online gebiedsverbod is vrij nieuw en kan worden opgelegd door burgemeesters. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor het voorkomen van openbare-ordeverstoringen. In eerste instantie kozen burgemeesters er vaak voor om van tevoren bij de organisator aan te geven dat het niet oké was wat iemand van plan was en dreigde de gemeente met straffen. Dit bleek een succesvolle interventie, maar zeker in het licht van coronamaatregelen en de felle oproer die hieruit voorkomt, kiezen gemeenten er nu dus ook voor om een online gebiedsverbod op te leggen.
Het betekent in het geval van de Utrecht-rellen dat de jongeman nog wel WhatsApp mag gebruiken en de rest van het internet en apps, maar zodra hij dit inzet om mensen te beïnvloeden om te gaan rellen, krijgt hij die boete van 2.500 euro. Een logische keuze, zo’n algeheel online gebiedsverbod: kies je er immers voor om hem WhatsApp te verbieden, dan zou hij op Telegram verder kunnen gaan met zijn door de gemeente ongewenste gedrag.
Eerste keer
Het is de eerste keer dat burgemeester Dijksma een dergelijk online gebiedsverbod oplegt. "We zien steeds vaker online oproepen die leiden tot wanordelijkheden en rellen. Met deze gerichte interventie pakken we dit gedrag bij de bron aan", zo stelt ze.
Maar volgens advocaat Boumanjal is de maatregel 'creatief' maar juridisch niet houdbaar. "Burgemeester Dijksma gaat over de openbare orde binnen haar eigen stad", laat hij tegenover het AD weten. "Maar zo’n online verbod gaat heel ver en haar jurisdictie te buiten, als je het mij vraagt. Zeker als meetelt dat je verworven grondrechten en vrijheden aan banden gaat leggen, terwijl er nog geen rechterlijke uitspraak is en de uitlatingen via het reguliere strafrecht zijn aan te pakken."
Ook heeft de advocaat vragen over hoe de gemeente het online gebiedsverbod handhaaft. "Wordt zijn ip-adres in de gaten gehouden, of wordt er gekeken op welke websites deze jongen komt? Welke platformen hij gebruikt? Dat lijkt me al snel in strijd met de privacyregels die er zijn." De gemeente laat daarop weten dat het gedrag van de jongen binnen de kaders van de wet in de gaten wordt gehouden.
Schadeclaim tot gevolg
Het kan ook veel verder gaan, zo ondervonden de makers van de game Roblox. Hierin zat YouTuber Ruben Sim juist online enorm te rellen. Denk aan racistische uitspraken, online pesterij, foto’s van Hitler en seksuele intimidatie, allemaal binnen een gameplatform waarop veel kinderen actief zijn. Het evenement Roblox Developers Conference moest zelfs stilgelegd worden door de vele dreigementen die de man online stuurde.
Love the particle effects, but the powerful, soothing tone is what really brings this together. https://t.co/qi6lLxEYh4
— Roblox (@Roblox) November 24, 2021
De politie moest eraan te pas komen en uiteindelijk heeft het grote invloed gehad op het gevoel van veiligheid van de mensen die bijdroegen aan de conferentie. Roblox klaagt Ruben Sim nu aan voor een bedrag van 1,6 miljoen dollar, omdat deze man het het leven van veel Roblox-spelers en -makers zo zuur maakt. Er is nog geen uitspraak gedaan, maar het wil wel zeggen dat online uitspraken niet minder zwaar worden aangerekend als de dingen die je offline zegt.
Online voelt anders
Hoewel voor veel mensen de online wereld soms als een ander gebied voelt, is het toch echt deel van het echte leven en wordt wangedrag dus ook echt berecht. Aan de andere kant is juist dat online leven zo groot dat zo’n online gebiedsverbod moeilijk te controleren is. Op dit moment is het nog een in ontwikkeling zijnde manier voor de overheid om relschoppers in te perken, dus het kan er over een jaar zomaar anders uitzien. Hoe, dat zal waarschijnlijk samenhangen met hoe meetbaar iemands online gedrag nu werkelijk is.
Poll
Online gebiedsverbod moet vaker ingezet worden door burgemeesters
Bron: anoniem, twitter.com, ad.nl, security.nl, dutchcowboys.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer nieuws
“We hebben letterlijk de stekkers eruit getrokken om alle lopende oplichtingspraktijken een halt toe te roepen”
In een lopend onderzoek van politie en Openbaar Ministerie Noord-Nederland naar grootschalige cyberfraude zijn maandag 28 september twee verdachten (een man en een vrouw, beiden 21 jaar) aangehouden in Groningen.
Dertien aanhoudingen door Cyberteam Antwerpen in een omvangrijke phishing zaak
Het cyberteam van politiezone Antwerpen heeft een phishingbende opgerold die op slechts enkele dagen tijd vele duizenden euro’s zou hebben afgetroggeld bij nietsvermoedende slachtoffers. Woensdagochtend zijn in opdracht van de onderzoeksrechter zestien huiszoekingen verricht in Antwerpen, Essen, Schelle en Sint-Jans-Molenbeek. Dertien verdachten zijn gearresteerd.
"Gemeenten moeten regie voeren over hun cyber risico management"
Niet hackers, maar medewerkers zelf zijn veelal verantwoordelijk voor een cyberaanval bij een gemeente. Dan gaat het niet zozeer om een vergissing, maar om medewerkers met verhoogde toegangsrechten en kwade bedoelingen. Dit type cyberaanval is uiterst gevaarlijk, omdat het zeer moeilijk is om deze ontdekken en er iets aan te doen.
Verdachte aangehouden na installeren keyloggers
De politie heeft woensdagmorgen een 29-jarige man uit Zuidhorn aangehouden op verdenking van cybercrime. Hij wordt er van verdacht dat hij 'keyloggers' heeft geïnstalleerd op computers van mensen met wie hij samenwerkte.
"Vannacht, 30 september, vond een cyberaanval plaats op onze hogeschool"
De AP Hogeschool is getroffen door een cyberaanval. Diverse online diensten en tools zijn hierdoor tijdelijk niet beschikbaar vanaf de hogeschool. De Belgische onderwijsinstelling roept studenten op om thuis te blijven en niet naar de campus te komen.
Zeroday malware die traditionele antivirus handtekeningen omzeilt in de lift
Maar liefst 70 procent van alle cyberaanvallen tijdens het tweede kwartaal van 2020 zetten zero-day malware in. Dat is een stijging van 12 procent ten opzichte van het eerste kwartaal, zo blijkt uit het nieuwe Internet Security Rapport over Q2 van 2020 van securityleverancier 'WatchGuard Technologies'. Deze malware omzeilt traditionele antivirus-handtekeningen en zijn hierdoor moeilijker detecteerbaar.
Darkweb kiezersdatabase-rapport werpt nieuwe twijfels op over het Russische verkiezingshack verhaal
Een nieuw rapport dat aantoont dat kiezersdatabases van Amerikaanse staten openbaar beschikbaar waren, doet twijfels rijzen over het verhaal dat de Russische inlichtingendienst in 2016 ‘hun pijlen gericht hadden’ op verkiezingswebsites van staten in Amerika.
Ransomware weekoverzicht week 39 - 2020
Afgelopen week zagen we aanhoudende aanvallen op grote organisaties, terwijl nieuwe ransomware-operaties zich haasten om deel te nemen aan een moderne ransomware-goudkoorts.
Cybercrime nieuwsbrief 125 (week 39-2020)
Alle het nieuws »
Datalek nieuws en overzicht week 39-2020
Bij een 'datalek' gaat het om ongeoorloofde of onbedoelde toegang tot persoonsgegevens bij een organisatie. Of om vernietiging, verlies, wijziging of vrijkomen van persoonsgegevens. Onder een datalek valt dus niet alleen het vrijkomen (lekken) van gegevens, maar ook onrechtmatige verwerking van gegevens en verlies van (toegang tot) persoonsgegevens.
Gedigitaliseerde oplichting / misdaad overzicht week 39-2020
Het melden van digitale oplichting pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?! of Fraudehelpdesk dan weten want Samen bestrijden we cybercrime. Liever anoniem? Klik dan hier.
De gaming-industrie behoort tot een van de zwaarst getroffen sectoren als het gaat om cyberaanvallen
Of het nu gaat om diamanten graven in een virtuele zandbak of de rol van een held spelen in een 'massively multiplayer online role-playing game' (MMORPG), of het zoeken naar de perfecte plek om een hinderlaag op te zetten in een 'first-person shooter (FPS)', gamen is voor velen aan het eind van de dag een beetje stoom afblazen. Of misschien midden op de dag wanneer er een lege ruimte in de agenda is, nu we allemaal vanuit huis werken. Vertel het maar niet aan mijn baas. ;-)