Zestien procent van de Nederlandse bevolking kwam in 2020 in aanraking met fraude. Dit blijkt uit een eerste, uitgebreide slachtofferstudie naar fraude in Nederland, uitgevoerd onder leiding van prof. dr. Marianne Junger van de Universiteit Twente. ‘Op basis van de gemelde schade in het onderzoek schatten we de totale schade jaarlijks op € 2,75 miljard’, aldus Junger.
In 2020 maakte 42% van alle Nederlanders ouder dan zestien jaar een fraudepoging mee. Dit blijkt uit een onderzoek van Stichting Achmea Slachtoffer & Samenleving, International Card Services, de politie en de Nederlandse Vereniging van Banken. De resultaten zijn gisteren aangeboden in de Tweede Kamer aan Kamerlid Anne Kuik, lid van de Vaste commissie voor Justitie en Veiligheid.
Schatting totale fraudeschade € 2,75 miljard
Op basis van de resultaten in het onderzoek wordt de totale schade voor fraude door de onderzoekers geschat op € 2,75 miljard. Verliezen van slachtoffers zijn vaak klein, maar soms extreem groot. Hetzelfde geldt voor de psychologische impact op slachtoffers: een minderheid van de slachtoffers ervaart veel last.
Aankoopfraude is de meest voorkomende fraudevorm met 11% slachtofferschap. Van andere fraudevormen, zoals bijvoorbeeld vriend-in-noodfraude (waaronder Whatsapp-fraude), datingfraude en spoofing (het aannemen van een andere identiteit, waaronder helpdeskfraude) wordt grofweg 1% slachtoffer.
Contact met de politie gering
Opvallend is dat slachtoffers bij slechts 12% van de incidenten achteraf contact opnemen met de politie. Ook bij andere partijen, zoals banken, creditcardmaatschappijen en betaaldiensten, wordt fraude niet heel vaak gemeld. Dit verschilt echter per type fraude en hangt af van de gebruikte betaalmethode. Bij spoofing (waaronder bankhelpdeskfraude) neemt bijvoorbeeld ruim de helft van de slachtoffers contact op met hun bank.
Jongeren vaker slachtoffer dan ouderen
Iedereen kan slachtoffer worden van fraude, blijkt uit het onderzoek. Socio-demografische variabelen als leeftijd en geslacht spelen maar een beperkte rol. Wel worden jongeren vaker slachtoffer dan ouderen, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt (jongeren t/m 35 jaar oud: 21,5% slachtoffers; ouderen: 13,1% slachtoffers). Dit kan komen omdat jongeren meer online zijn.
Fraudepreventie
Impulsiviteit en kennis over fraude blijken belangrijke voorspellers van slachtofferschap. Impulsieve personen worden vaker slachtoffer, vermoedelijk doordat ze (te) snel beslissingen nemen (niet impulsief: 14,7% slachtoffers; impulsief: 28,6% slachtoffers). Personen met meer kennis over fraude kunnen fraudepogingen beter weerstaan, waardoor zij minder vaak slachtoffer worden. Respondenten die een fraudepoging meemaakten met weinig kennis: 53,3% slachtoffers; veel kennis: 32,2% slachtoffers). Junger: 'Uit onze studie blijkt dat het aantal slachtoffers kan dalen als mensen beter op de hoogte zijn van de werkwijze van fraudeurs. Ook het tegengaan van snelle beslissingen kan helpen bij het verminderen van slachtoffers. Denk bijvoorbeeld aan een simpele dubbele check voordat een betaling gedaan wordt. Ook aanpassingen in het ontwerp van handelsplatforms zouden hierbij kunnen helpen.'
Eerste uitgebreide slachtofferstudie in Nederland
Over de hele wereld lijkt fraude steeds meer slachtoffers te maken. Terwijl de meeste vormen van criminaliteit afnemen, is er in fraudestatistieken een stijging zichtbaar. Het zicht op fraude is echter beperkt, omdat slachtoffers niet altijd aangifte doen. Een slachtofferstudie kan een completer beeld van het fraudeprobleem leveren. Prof. dr. Marianne Junger, prof. dr. Bernard Veldkamp en promovendus Luka Koning (MSc) van de UT voerden dit eerste uitgebreide onderzoek naar slachtofferschap van fraude in Nederland uit. De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Meer informatie
Slachtoffers van fraude wordt aangeraden om contact op te nemen met de Fraudehelpdesk en de partij waarbij de schade heeft plaatsgenomen.
Bron: utwente.nl, politie.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
‘Samen digitaal oké met het A B C’
Om de kans te verkleinen dat u slachtoffer wordt van digitale criminaliteit, is belangrijk om wanneer u digitaal gaat, de standaard regels van de ABC in acht neemt: De ABC methode staat voor:
A = alert blijven
- Te mooi om waar te zijn, is niet oké
- Blijf op de hoogte
- Klik nooit zomaar op een link
B = bescherm jezelf
- Blijf up-to-date met updates
- Gebruik sterke wachtwoorden
- Gebruik actuele anti-virus programma’s
- Maak offline back-up’s
C = check altijd
- Vertrouw je het niet, verbreek het contact
- Check de contactgegevens van de afzender
Meer info over ABC en downloads
Meer actueel nieuws
Cybercrime nieuwsbrief 207 week 17-2022
Je naam, adres en telefoonnummer op straat? Dit kunnen hackers met die persoonsgegevens, cybercriminele kartels richten zich nu ook op marktstrategieën, beleggingsrekeningen en banken en de evolutie van WhatsApp fraude. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 207.
Digiweerbaar met de Cyber Sessies: Aflevering 3 'Ethisch hackers? Dit kunnen we van ze leren'
Deze week spreekt presentator Remy Gieling met drie kopstukken uit de wereld van online veiligheid; Pim Takkenberg (directeur cyber security Northwave), Sanne Maasakkers (security specialist Nationaal Cyber Security Centrum) en Dave Maasland (CEO ESET Nederland). De drie deskundigen gaan in op het onderwerp 'digitale veiligheid door de ogen van de aanvaller.' Door te weten hoe een aanvaller werkt, kun je je als bedrijf en burger beter verdedigen. Er wordt ingegaan op vragen als: wat doet een ethisch hacker? Waarom zou je als bedrijf met ethisch hackers in zee gaan? En welke maatregelen kunnen bedrijven treffen om het hackers - en dus ook de ethisch hackers - moeilijk te maken?
AIVD: Sabotage “het grootste digitale risico” voor de Nederlandse samenleving
Nederlandse burgers, bedrijven en overheidsdiensten liepen in 2021 voortdurend het risico om getroffen te worden door cyberaanvallen. Landen als China en Rusland spelen daarin een belangrijke rol. Deze digitale dreiging vraagt om vergaande samenwerking met nationale en internationale partners. Om de goede inlichtingenpositie te houden zijn (technische) middelen nodig. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in de nieuwste editie van het jaarverslag.
Nieuwe 'Black Basta' cybercriminelen maken in korte tijd veel slachtoffers
Een nieuwe hackersgroep genaamd 'Black Basta' timmert hard aan de weg. In de tweede week van april maakte de groep zijn eerste slachtoffer. In de daarop volgende week vielen meerdere bedrijven ten prooi aan de ransomware-aanvallen van Black Basta.
De evolutie van WhatsApp fraude
Bij Whatsapp-fraude benaderen criminelen slachtoffers via WhatsApp en doen zij zich voor als een familielid in geldnood. Bellen naar het betreffende nummer ontmaskert de oplichter al snel, maar wat als deze straks kan opnemen met een perfect nagemaakte stem?
Cybercriminele kartels richten zich nu ook op marktstrategieën, beleggingsrekeningen en banken
Financiële instellingen zijn in toenemende mate slachtoffer van ransomware en hebben te maken met destructieve aanvallen. Cybercriminele kartels beperken zich niet langer tot fraude met overschrijvingen, maar richten zich nu ook op marktstrategieën, beleggingsrekeningen en banken.
Je naam, adres en telefoonnummer op straat? Dit kunnen hackers met die persoonsgegevens
Vorige maand zijn acht woningcorporaties gehackt door Russen. Veel gegevens van huurders liggen daarmee op straat, zoals namen, adressen, telefoonnummers en bankrekeningnummers. Wat cybercriminelen daar mee kunnen? Meer dan je denkt, zeggen experts.
Overzicht cyberaanvallen week 16-2022
De Nederlandse Politie ontvangt jaarlijks zo'n tweehonderd aangiftes van ransomware, zwembad Enkhuizerzand getroffen door cybercriminelen en servers REvil weer online na maanden van inactiviteit. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
De nieuwe Cyber Ambassadeurs
Afgelopen februari en maart hebben Jonathan van Eerd, beleidsadviseur (cyber)veiligheid en cybercrime expert Peter Lahousse weer een nieuwe groep cyber ambassadeurs opgeleid! Onze felicitaties gaan natuurlijk uit naar de cyber ambassadeurs! Een mooi moment om er even op terug te blikken.
Cybercrime nieuwsbrief 206 week 16-2022
‘Pegasus spyware’ we horen er steeds meer over, maar wat is het? Via overlijdensadvertenties in kranten werden recent weduwen en weduwnaars benaderd en de flessen champagne gingen erdoorheen, de kasten hingen vol met merkkleding en hij maakte ‘stoere’ foto's met stapels bankbiljetten. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 206.
Digiweerbaar met de Cyber Sessies: Aflevering 2 'Hoe groot is de kans om te worden gehackt?'
De dreiging en impact van cyberaanvallen groeit met de dag. Meer en meer mensen en MKB'ers worden slachtoffer van online criminelen. Opvallend is dat we nog altijd en masse heel naïef in de wedstrijd staan, want zo'n hack zal jou toch niet overkomen?
“20 procent van de persoonsgegevens van burgers onvoldoende beschermd”
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) ontving afgelopen jaar 24.866 meldingen van datalekken. Het aantal privacyklachten van burgers daalde naar 18.914. Tot slot verschafte de toezichthouder 95 keer een advies over wetgeving. Dat blijkt uit het jaarverslag van de Autoriteit Persoonsgegevens, dat dinsdagavond openbaar is gemaakt.