Zestien procent van de Nederlandse bevolking kwam in 2020 in aanraking met fraude. Dit blijkt uit een eerste, uitgebreide slachtofferstudie naar fraude in Nederland, uitgevoerd onder leiding van prof. dr. Marianne Junger van de Universiteit Twente. ‘Op basis van de gemelde schade in het onderzoek schatten we de totale schade jaarlijks op € 2,75 miljard’, aldus Junger.
In 2020 maakte 42% van alle Nederlanders ouder dan zestien jaar een fraudepoging mee. Dit blijkt uit een onderzoek van Stichting Achmea Slachtoffer & Samenleving, International Card Services, de politie en de Nederlandse Vereniging van Banken. De resultaten zijn gisteren aangeboden in de Tweede Kamer aan Kamerlid Anne Kuik, lid van de Vaste commissie voor Justitie en Veiligheid.
Schatting totale fraudeschade € 2,75 miljard
Op basis van de resultaten in het onderzoek wordt de totale schade voor fraude door de onderzoekers geschat op € 2,75 miljard. Verliezen van slachtoffers zijn vaak klein, maar soms extreem groot. Hetzelfde geldt voor de psychologische impact op slachtoffers: een minderheid van de slachtoffers ervaart veel last.
Aankoopfraude is de meest voorkomende fraudevorm met 11% slachtofferschap. Van andere fraudevormen, zoals bijvoorbeeld vriend-in-noodfraude (waaronder Whatsapp-fraude), datingfraude en spoofing (het aannemen van een andere identiteit, waaronder helpdeskfraude) wordt grofweg 1% slachtoffer.
Contact met de politie gering
Opvallend is dat slachtoffers bij slechts 12% van de incidenten achteraf contact opnemen met de politie. Ook bij andere partijen, zoals banken, creditcardmaatschappijen en betaaldiensten, wordt fraude niet heel vaak gemeld. Dit verschilt echter per type fraude en hangt af van de gebruikte betaalmethode. Bij spoofing (waaronder bankhelpdeskfraude) neemt bijvoorbeeld ruim de helft van de slachtoffers contact op met hun bank.
Jongeren vaker slachtoffer dan ouderen
Iedereen kan slachtoffer worden van fraude, blijkt uit het onderzoek. Socio-demografische variabelen als leeftijd en geslacht spelen maar een beperkte rol. Wel worden jongeren vaker slachtoffer dan ouderen, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt (jongeren t/m 35 jaar oud: 21,5% slachtoffers; ouderen: 13,1% slachtoffers). Dit kan komen omdat jongeren meer online zijn.
Fraudepreventie
Impulsiviteit en kennis over fraude blijken belangrijke voorspellers van slachtofferschap. Impulsieve personen worden vaker slachtoffer, vermoedelijk doordat ze (te) snel beslissingen nemen (niet impulsief: 14,7% slachtoffers; impulsief: 28,6% slachtoffers). Personen met meer kennis over fraude kunnen fraudepogingen beter weerstaan, waardoor zij minder vaak slachtoffer worden. Respondenten die een fraudepoging meemaakten met weinig kennis: 53,3% slachtoffers; veel kennis: 32,2% slachtoffers). Junger: 'Uit onze studie blijkt dat het aantal slachtoffers kan dalen als mensen beter op de hoogte zijn van de werkwijze van fraudeurs. Ook het tegengaan van snelle beslissingen kan helpen bij het verminderen van slachtoffers. Denk bijvoorbeeld aan een simpele dubbele check voordat een betaling gedaan wordt. Ook aanpassingen in het ontwerp van handelsplatforms zouden hierbij kunnen helpen.'
Eerste uitgebreide slachtofferstudie in Nederland
Over de hele wereld lijkt fraude steeds meer slachtoffers te maken. Terwijl de meeste vormen van criminaliteit afnemen, is er in fraudestatistieken een stijging zichtbaar. Het zicht op fraude is echter beperkt, omdat slachtoffers niet altijd aangifte doen. Een slachtofferstudie kan een completer beeld van het fraudeprobleem leveren. Prof. dr. Marianne Junger, prof. dr. Bernard Veldkamp en promovendus Luka Koning (MSc) van de UT voerden dit eerste uitgebreide onderzoek naar slachtofferschap van fraude in Nederland uit. De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Meer informatie
Slachtoffers van fraude wordt aangeraden om contact op te nemen met de Fraudehelpdesk en de partij waarbij de schade heeft plaatsgenomen.
Bron: utwente.nl, politie.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
‘Samen digitaal oké met het A B C’
Om de kans te verkleinen dat u slachtoffer wordt van digitale criminaliteit, is belangrijk om wanneer u digitaal gaat, de standaard regels van de ABC in acht neemt: De ABC methode staat voor:
A = alert blijven
- Te mooi om waar te zijn, is niet oké
- Blijf op de hoogte
- Klik nooit zomaar op een link
B = bescherm jezelf
- Blijf up-to-date met updates
- Gebruik sterke wachtwoorden
- Gebruik actuele anti-virus programma’s
- Maak offline back-up’s
C = check altijd
- Vertrouw je het niet, verbreek het contact
- Check de contactgegevens van de afzender
Meer info over ABC en downloads
Meer actueel nieuws
Logistiek bedrijf in Brabant betaalt losgeld na infectie door ransomware
De Brabantse logistiek dienstverlener 'Van der Helm Logistics' heeft cybercriminelen losgeld betaald nadat bestanden door de Lockbit-ransomware waren versleuteld. De realtimeback-ups waren ook door de ransomware versleuteld en de tapestreamer voor de tapeback-ups was kapot gegaan. Dat laat het bedrijf tegenover De Volkskrant weten.
Britse instanties doelwit cyberaanvallen in een poging vaccin geheimen te stelen
Britse wetenschappelijke instellingen en universiteiten die zich bezighouden met de bestrijding van het coronavirus, zijn massaal het doelwit van Iraanse en Russische cybercriminelen. Hackers voeren cyberaanvallen uit op deze instanties om data te vinden over corona vaccins. Tot op heden is nog geen enkele aanval succesvol gebleken.
Cybercrime nieuwsbrief 104 (week 18-2020)
Datalek nieuws en overzicht week 18-2020
Bij een 'datalek' gaat het om ongeoorloofde of onbedoelde toegang tot persoonsgegevens bij een organisatie. Of om vernietiging, verlies, wijziging of vrijkomen van persoonsgegevens. Onder een datalek valt dus niet alleen het vrijkomen (lekken) van gegevens, maar ook onrechtmatige verwerking van gegevens en verlies van (toegang tot) persoonsgegevens.
Oplichting / Cybercrime overzicht week 18-2020
Wat is phishing »
Fraude via WhatsApp: 24 verdachten aangehouden
De afgelopen twee weken zijn in en rond Deventer 24 verdachten aangehouden in een omvangrijk onderzoek naar fraude via WhatsApp. De zaak kwam aan het rollen toen begin dit jaar bij de politie in Deventer tientallen aangiftes van vriend-in-noodfraude, voorheen WhatsApp-fraude, binnenkwamen. Het Cyberteam van Oost-Nederland startte daarop het onderzoek.
Opsporing kinderpornonetwerken op darkweb succesvoller, maar
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid gaat gericht ICT-bedrijven aanschrijven waar kinderpornografisch materiaal op de servers is aangetroffen. Deze bedrijven zijn naar voren gekomen in een eerste monitoring die door de TU Delft is ontwikkeld om de publiek-private aanpak van online kinderporno te verbeteren. Minister Grapperhaus spreekt de bedrijven aan op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid om het internet op te schonen van (beelden van) seksueel kindermisbruik.
Coronacrime "De criminaliteit daalt, maar cybercrime stijgt fors."
Theo van der Plas, programmadirecteur Digitalisering en Cybercrime van de Nationale Politie, ziet een opvallende stijging van het aantal aangiften van WhatsApp-fraude en oplichting met phishing-mails. "De criminaliteit daalt, maar cybercrime stijgt fors."
Criminele economie profiteert van coronacrisis: flinke toename van cybercrime
Tienduizenden nepwebsites met medisch materiaal, phishing-mails en DDoS-aanvallen. Cybercriminelen spinnen garen bij de coronacrisis. "Ik ben 1240 euro kwijtgeraakt. Naar nieuwe mondkapjes zoek ik niet meer online."
Nederland steeds vaker doelwit van cyberspionage
Andere landen proberen steeds vaker invloed uit te oefenen op onze samenleving. Recente technologische ontwikkelingen spelen een grote rol bij het heimelijk vergaren van politieke en economische informatie. Uit onderzoek van de Algemene Inlichten- en Veiligheidsdienst (AIVD) blijkt dat ons land steeds vaker het doelwit is van cyberspionage.
Verdachte aangehouden voor witwassen na corona-oplichting
Agenten hielden in de nacht van donderdag 23 op vrijdag 24 april een 27-jarige Hagenaar aan die het geld inde dat via een malafide webwinkel in coronagerelateerde producten werd betaald. De man wordt verdacht van witwassen door zijn bankrekening aan de oplichters achter de nepwebwinkel ter beschikking te stellen. Via zijn rekening werd meer dan 120.000 euro weggesluisd.
Identiteitsfraude is een nachtmerrie!
Ineens krijgt u boze berichten via WhatsApp en/of social media, van mensen die beweren dat ze door u zijn opgelicht. U weet oprecht van niets! Grote kans dat u slachtoffer bent geworden van identiteitsfraude en/of dat uw account is overgenomen door een oplichter.