Zestien procent van de Nederlandse bevolking kwam in 2020 in aanraking met fraude. Dit blijkt uit een eerste, uitgebreide slachtofferstudie naar fraude in Nederland, uitgevoerd onder leiding van prof. dr. Marianne Junger van de Universiteit Twente. ‘Op basis van de gemelde schade in het onderzoek schatten we de totale schade jaarlijks op € 2,75 miljard’, aldus Junger.
In 2020 maakte 42% van alle Nederlanders ouder dan zestien jaar een fraudepoging mee. Dit blijkt uit een onderzoek van Stichting Achmea Slachtoffer & Samenleving, International Card Services, de politie en de Nederlandse Vereniging van Banken. De resultaten zijn gisteren aangeboden in de Tweede Kamer aan Kamerlid Anne Kuik, lid van de Vaste commissie voor Justitie en Veiligheid.
Schatting totale fraudeschade € 2,75 miljard
Op basis van de resultaten in het onderzoek wordt de totale schade voor fraude door de onderzoekers geschat op € 2,75 miljard. Verliezen van slachtoffers zijn vaak klein, maar soms extreem groot. Hetzelfde geldt voor de psychologische impact op slachtoffers: een minderheid van de slachtoffers ervaart veel last.
Aankoopfraude is de meest voorkomende fraudevorm met 11% slachtofferschap. Van andere fraudevormen, zoals bijvoorbeeld vriend-in-noodfraude (waaronder Whatsapp-fraude), datingfraude en spoofing (het aannemen van een andere identiteit, waaronder helpdeskfraude) wordt grofweg 1% slachtoffer.
Contact met de politie gering
Opvallend is dat slachtoffers bij slechts 12% van de incidenten achteraf contact opnemen met de politie. Ook bij andere partijen, zoals banken, creditcardmaatschappijen en betaaldiensten, wordt fraude niet heel vaak gemeld. Dit verschilt echter per type fraude en hangt af van de gebruikte betaalmethode. Bij spoofing (waaronder bankhelpdeskfraude) neemt bijvoorbeeld ruim de helft van de slachtoffers contact op met hun bank.
Jongeren vaker slachtoffer dan ouderen
Iedereen kan slachtoffer worden van fraude, blijkt uit het onderzoek. Socio-demografische variabelen als leeftijd en geslacht spelen maar een beperkte rol. Wel worden jongeren vaker slachtoffer dan ouderen, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt (jongeren t/m 35 jaar oud: 21,5% slachtoffers; ouderen: 13,1% slachtoffers). Dit kan komen omdat jongeren meer online zijn.
Fraudepreventie
Impulsiviteit en kennis over fraude blijken belangrijke voorspellers van slachtofferschap. Impulsieve personen worden vaker slachtoffer, vermoedelijk doordat ze (te) snel beslissingen nemen (niet impulsief: 14,7% slachtoffers; impulsief: 28,6% slachtoffers). Personen met meer kennis over fraude kunnen fraudepogingen beter weerstaan, waardoor zij minder vaak slachtoffer worden. Respondenten die een fraudepoging meemaakten met weinig kennis: 53,3% slachtoffers; veel kennis: 32,2% slachtoffers). Junger: 'Uit onze studie blijkt dat het aantal slachtoffers kan dalen als mensen beter op de hoogte zijn van de werkwijze van fraudeurs. Ook het tegengaan van snelle beslissingen kan helpen bij het verminderen van slachtoffers. Denk bijvoorbeeld aan een simpele dubbele check voordat een betaling gedaan wordt. Ook aanpassingen in het ontwerp van handelsplatforms zouden hierbij kunnen helpen.'
Eerste uitgebreide slachtofferstudie in Nederland
Over de hele wereld lijkt fraude steeds meer slachtoffers te maken. Terwijl de meeste vormen van criminaliteit afnemen, is er in fraudestatistieken een stijging zichtbaar. Het zicht op fraude is echter beperkt, omdat slachtoffers niet altijd aangifte doen. Een slachtofferstudie kan een completer beeld van het fraudeprobleem leveren. Prof. dr. Marianne Junger, prof. dr. Bernard Veldkamp en promovendus Luka Koning (MSc) van de UT voerden dit eerste uitgebreide onderzoek naar slachtofferschap van fraude in Nederland uit. De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Meer informatie
Slachtoffers van fraude wordt aangeraden om contact op te nemen met de Fraudehelpdesk en de partij waarbij de schade heeft plaatsgenomen.
Bron: utwente.nl, politie.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
‘Samen digitaal oké met het A B C’
Om de kans te verkleinen dat u slachtoffer wordt van digitale criminaliteit, is belangrijk om wanneer u digitaal gaat, de standaard regels van de ABC in acht neemt: De ABC methode staat voor:
A = alert blijven
- Te mooi om waar te zijn, is niet oké
- Blijf op de hoogte
- Klik nooit zomaar op een link
B = bescherm jezelf
- Blijf up-to-date met updates
- Gebruik sterke wachtwoorden
- Gebruik actuele anti-virus programma’s
- Maak offline back-up’s
C = check altijd
- Vertrouw je het niet, verbreek het contact
- Check de contactgegevens van de afzender
Meer info over ABC en downloads
Meer actueel nieuws
Cybercrime nieuwsbrief 126 (week 40-2020)
Alle het nieuws »
Datalek nieuws en overzicht week 40-2020
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Gedigitaliseerde oplichting / misdaad overzicht week 40-2020
Het melden van digitale oplichting pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?! of Fraudehelpdesk dan weten want Samen bestrijden we cybercrime. Liever anoniem? Klik dan hier.
Politie: "Focus op cybercrime tijdens veiligheidsweek (5-11 oktober)"
De politie Zeeland-West-Brabant sluit dit jaar aan bij de week van de veiligheid. Hierbij richten wij ons op ‘digitale weerbaarheid’ met een cybercrime campagne via met name social media.
Cybercriminelen bekwamer en meedogenlozer
Microsoft heeft een nieuwe editie van haar beveiligingsrapport uitgegeven. Daarin staat het Amerikaanse hard- en softwarebedrijf uitgebreid stil bij de laatste ontwikkelingen op het gebied van malware en cybersecurity. Niet alleen neemt het aantal cyberaanvallen toe, tevens worden ze met de dag geavanceerder, zo valt er te lezen. Het toenemend aantal aanvallen is volgens Microsoft slechts gedeeltelijk toe te schrijven aan de wereldwijde coronapandemie.
“We hebben letterlijk de stekkers eruit getrokken om alle lopende oplichtingspraktijken een halt toe te roepen”
In een lopend onderzoek van politie en Openbaar Ministerie Noord-Nederland naar grootschalige cyberfraude zijn maandag 28 september twee verdachten (een man en een vrouw, beiden 21 jaar) aangehouden in Groningen.
Dertien aanhoudingen door Cyberteam Antwerpen in een omvangrijke phishing zaak
Het cyberteam van politiezone Antwerpen heeft een phishingbende opgerold die op slechts enkele dagen tijd vele duizenden euro’s zou hebben afgetroggeld bij nietsvermoedende slachtoffers. Woensdagochtend zijn in opdracht van de onderzoeksrechter zestien huiszoekingen verricht in Antwerpen, Essen, Schelle en Sint-Jans-Molenbeek. Dertien verdachten zijn gearresteerd.
"Gemeenten moeten regie voeren over hun cyber risico management"
Niet hackers, maar medewerkers zelf zijn veelal verantwoordelijk voor een cyberaanval bij een gemeente. Dan gaat het niet zozeer om een vergissing, maar om medewerkers met verhoogde toegangsrechten en kwade bedoelingen. Dit type cyberaanval is uiterst gevaarlijk, omdat het zeer moeilijk is om deze ontdekken en er iets aan te doen.
Verdachte aangehouden na installeren keyloggers
De politie heeft woensdagmorgen een 29-jarige man uit Zuidhorn aangehouden op verdenking van cybercrime. Hij wordt er van verdacht dat hij 'keyloggers' heeft geïnstalleerd op computers van mensen met wie hij samenwerkte.
"Vannacht, 30 september, vond een cyberaanval plaats op onze hogeschool"
De AP Hogeschool is getroffen door een cyberaanval. Diverse online diensten en tools zijn hierdoor tijdelijk niet beschikbaar vanaf de hogeschool. De Belgische onderwijsinstelling roept studenten op om thuis te blijven en niet naar de campus te komen.
Zeroday malware die traditionele antivirus handtekeningen omzeilt in de lift
Maar liefst 70 procent van alle cyberaanvallen tijdens het tweede kwartaal van 2020 zetten zero-day malware in. Dat is een stijging van 12 procent ten opzichte van het eerste kwartaal, zo blijkt uit het nieuwe Internet Security Rapport over Q2 van 2020 van securityleverancier 'WatchGuard Technologies'. Deze malware omzeilt traditionele antivirus-handtekeningen en zijn hierdoor moeilijker detecteerbaar.
Darkweb kiezersdatabase-rapport werpt nieuwe twijfels op over het Russische verkiezingshack verhaal
Een nieuw rapport dat aantoont dat kiezersdatabases van Amerikaanse staten openbaar beschikbaar waren, doet twijfels rijzen over het verhaal dat de Russische inlichtingendienst in 2016 ‘hun pijlen gericht hadden’ op verkiezingswebsites van staten in Amerika.