"In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden, in Nederland niet"

Gepubliceerd op 2 februari 2021 om 14:00

De verkrijgbaarheid van anonieme simkaarten hindert de aanpak van WhatsApp fraude, aldus de politie, die stelt dat een verbod zou helpen. Daarnaast ziet de politie graag dat WhatsApp het overnemen van accounts lastiger maakt. Criminelen wisten vorig jaar meer dan 13 miljoen euro via WhatsApp fraude stelen. De politie ontving vorig jaar ruim 25.000 aangiften van WhatsApp fraude, terwijl het er in 2019 nog 650 waren. In 2018 telde de politie nog 250 incidenten.

Vriend in nood fraude

Bij WhatsApp fraude doen oplichters zich via WhatsApp voor als een bekende, familielid of vriend van het slachtoffer (VIN fraude). Vervolgens wordt er om geld gevraagd, bijvoorbeeld om een zogenaamde rekening te betalen. De rekening is vaak van een katvanger. De politie wil nu gaan inzetten om via deze katvangers de verantwoordelijke criminelen op te sporen.

Alle aangiftes van WhatsApp fraude gaan in een systeem dat zoekt naar overeenkomsten. Er wordt gekeken naar patronen om zo netwerken in kaart te brengen en te verstoren, waarbij de politie de nadruk legt op katvangers. Dit moet het lastiger voor criminelen maken om het geld weg te sluizen. Daarnaast kunnen de katvangers, die eenvoudig via hun bankrekening en telefoonnummer zijn te identificeren, politie naar de verantwoordelijke criminelen leiden.

Anonieme simkaarten

Bij onderzoek naar WhatsApp fraude en de daders loopt de politie naar eigen zeggen vaak tegen anonieme simkaarten aan. "Het zou ons als politie wel helpen als het gebruik van anonieme simkaarten afneemt en dergelijke kaarten niet meer worden aangeboden, zoals in de ons omliggende landen het geval is. Die simkaarten worden vaak gewisseld. Op het moment dat een slachtoffer bij ons aangifte doet, is dat telefoonnummer al niet meer in gebruik. Ook heeft de oplichter dan misschien al een nieuwe telefoon", zegt Yoanne Spoormans van het cybercrime team van de politie Oost-Nederland.

Buurlanden

In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden. Wie een simkaart in deze landen koopt moet zich verplicht legitimeren en wordt geregistreerd. Volgens de Belgische en Duitse autoriteiten moet de maatregel helpen bij de bestrijding van terrorisme. Er gingen ook stemmen op voor een dergelijk verbod in Nederland. Minister Grapperhaus stelde in 2019 dat een verbod op anonieme simkaarten weinig meerwaarde heeft voor opsporings- en veiligheidsdiensten. Daarnaast is een dergelijk verbod eenvoudig te omzeilen, aldus de minister.

In veel gevallen maken WhatsApp fraudeurs gebruik van een telefoonnummer dat niet bij het beoogde slachtoffer bekend is. Er wordt dan gezegd dat men vanwege bijvoorbeeld een kapotte telefoon tijdelijk een nieuw nummer heeft. Het komt ook voor dat de oplichters overgenomen WhatsApp-accounts gebruiken. Om een account te bevestigen verstuurt WhatsApp via sms een zes cijferige verificatiecode. Criminelen vragen in naam van het doelwit deze verificatiecode op, waarna die de code op zijn telefoon ontvangt.

Vervolgens wordt het doelwit door de criminelen via WhatsApp of telefonisch benaderd dat hij per ongeluk een code heeft ontvangen die eigenlijk voor iemand anders was bedoeld. De crimineel vraagt dan of het doelwit de ontvangen code kan doorsturen. Met de doorgestuurde verificatiecode kunnen de criminelen het WhatsApp-account overnemen. Zodra het account is overgenomen hebben de criminelen toegang tot de contactenlijst van het doelwit die ze gebruiken om nieuwe slachtoffers te maken. Contacten worden dan benaderd met het verzoek om geld over te maken.

Publiek private samenwerking

"We willen het criminele proces op verschillende punten verstoren en het criminelen dus moeilijker maken. Dit kan door samenwerking met verschillende partijen, zoals banken, telecom en WhatsApp. Zo zouden we graag zien dat WhatsApp-accounts niet zomaar kunnen worden overgenomen. Bijvoorbeeld doordat WhatsApp om een extra biometrische verificatie (vinger afdruk sensoren en gezichtsherkenning in mobiele telefoons) vraagt voor gebruik van WhatsApp. Daarmee voorkomen we slachtoffers", merkt Spoormans op.

Bron: politie.nl, security.nl

Meer info over ‘vriend in nood fraude’?

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier of anoniem.

Cybercriminelen blijven langer in een bedrijfsnetwerk voor ze toeslaan

Cybercriminelen brengen 36 procent meer tijd door in het netwerk van een organisatie dan een jaar geleden. Deze toename is te wijten aan het misbruik van ProxyLogon- en ProxyShell-kwetsbaarheden, evenals van Initial Access Brokers. Ondanks een verminderd gebruik van Remote Desktop Protocol voor externe toegang, gebruiken aanvallers deze tool vaker voor zogeheten interne laterale verplaatsing. Dat blijkt uit het ‘Active Adversary Playbook 2022’ van security-aanbieder Sophos.

Lees meer »

Veranderingen dreigingslandschap na Russische invasie in Oekraïne

Vorige week verscheen het 'Eset Threat Report' over het eerste trimester van 2022. Het Threat Report omvat belangrijke statistieken en trends over het huidige dreigingslandschap op basis van detectiesystemen en digital securityonderzoek. De nieuwste uitgave van het Threat Report geeft een overzicht van de verschillende cyberaanvallen in verband met de aanhoudende oorlog in Oekraïne die onderzoekers analyseerden of hielpen te beperken, waaronder de wederopstanding van de beruchte Industroyer malware, die probeerde hoogspanningsstations aan te vallen.

Lees meer »

Nederlanders gevaarlijk zelfverzekerd over cyberveiligheid

Ruim de helft van de Nederlanders (56 procent) zegt direct door te hebben als cybercriminelen hen proberen op te lichten via e-mail, internet of telefoon. Vier op de tien ondervraagden (43 procent) zegt zonder twijfel dat oplichters geen schijn van kans maken om inlog- of persoonlijke gegevens buit te maken. Dit staat in schril contrast tot het aantal slachtoffers van cybercrime en online fraude.

Lees meer »

Digiweerbaar met de Cyber Sessies: Aflevering 6 'Zonder voorzorgsmaatregelen ga je een keer nat'

Uit cijfers van het CBS blijkt dat het afgelopen jaar zeker 2,5 miljoen personen en bedrijven slachtoffer van cybercriminelen zijn geworden. Wat kun je doen om je tegen cyberaanvallen te beschermen? Remy Gieling spreekt hierover met drie kopstukken uit de wereld van online veiligheid; Hans de Vries (CEO NCSC), Evelien Bras (directeur FERM, haven Rotterdam) en Dave Maasland (CEO ESET Nederland). 

Lees meer »

Digiweerbaar met de Cyber Sessies: Aflevering 5 'Digitaal ben je zo veilig als de zwakste schakel'

Zelf kun je je bedrijf nog zo goed tegen cybercriminelen hebben beveiligd, maar wat als een belangrijke toeleverancier wordt gehackt? In deze aflevering van Cyber Sessies draait het om hoe om te gaan met aanvallen in de leveranciersketen. Presentator Remy Gieling spreekt hierover met drie kopstukken uit de wereld van digitale veiligheid; Frank Groenewegen (partner Cyber Risk Deloitte), Erno Doorenspleet (vice president CTO KPN Security) en Daan Keuper (security researcher Computest). 

Lees meer »

Digiweerbaar met de Cyber Sessies: Aflevering 4 'Het is niet de vraag óf, maar wanneer cyberaanvallen plaatsvinden'

Cyberaanvallen kosten de economie ruim €10 miljard per jaar en dit bedrag zal alleen maar stijgen naarmate meer en meer bedrijven dagelijks slachtoffer van online criminelen worden. In deze vierde aflevering wordt onze digitale veiligheid door de ogen van de politiek besproken. Presentator Remy Gieling spreekt met drie kopstukken uit de wereld van online veiligheid; Queeny Rajkowski (Kamerlid VVD), Inge Bryan (directeur FOX-IT) en Harm Teunis (tech-verslaggever RTL Z). 

Lees meer »

Digiweerbaar met de Cyber Sessies: Aflevering 3 'Ethisch hackers? Dit kunnen we van ze leren'

Deze week spreekt presentator Remy Gieling met drie kopstukken uit de wereld van online veiligheid; Pim Takkenberg (directeur cyber security Northwave), Sanne Maasakkers (security specialist Nationaal Cyber Security Centrum) en Dave Maasland (CEO ESET Nederland). De drie deskundigen gaan in op het onderwerp 'digitale veiligheid door de ogen van de aanvaller.' Door te weten hoe een aanvaller werkt, kun je je als bedrijf en burger beter verdedigen. Er wordt ingegaan op vragen als: wat doet een ethisch hacker? Waarom zou je als bedrijf met ethisch hackers in zee gaan? En welke maatregelen kunnen bedrijven treffen om het hackers - en dus ook de ethisch hackers - moeilijk te maken? 

Lees meer »