"In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden, in Nederland niet"

Gepubliceerd op 2 februari 2021 om 14:00

De verkrijgbaarheid van anonieme simkaarten hindert de aanpak van WhatsApp fraude, aldus de politie, die stelt dat een verbod zou helpen. Daarnaast ziet de politie graag dat WhatsApp het overnemen van accounts lastiger maakt. Criminelen wisten vorig jaar meer dan 13 miljoen euro via WhatsApp fraude stelen. De politie ontving vorig jaar ruim 25.000 aangiften van WhatsApp fraude, terwijl het er in 2019 nog 650 waren. In 2018 telde de politie nog 250 incidenten.

Vriend in nood fraude

Bij WhatsApp fraude doen oplichters zich via WhatsApp voor als een bekende, familielid of vriend van het slachtoffer (VIN fraude). Vervolgens wordt er om geld gevraagd, bijvoorbeeld om een zogenaamde rekening te betalen. De rekening is vaak van een katvanger. De politie wil nu gaan inzetten om via deze katvangers de verantwoordelijke criminelen op te sporen.

Alle aangiftes van WhatsApp fraude gaan in een systeem dat zoekt naar overeenkomsten. Er wordt gekeken naar patronen om zo netwerken in kaart te brengen en te verstoren, waarbij de politie de nadruk legt op katvangers. Dit moet het lastiger voor criminelen maken om het geld weg te sluizen. Daarnaast kunnen de katvangers, die eenvoudig via hun bankrekening en telefoonnummer zijn te identificeren, politie naar de verantwoordelijke criminelen leiden.

Anonieme simkaarten

Bij onderzoek naar WhatsApp fraude en de daders loopt de politie naar eigen zeggen vaak tegen anonieme simkaarten aan. "Het zou ons als politie wel helpen als het gebruik van anonieme simkaarten afneemt en dergelijke kaarten niet meer worden aangeboden, zoals in de ons omliggende landen het geval is. Die simkaarten worden vaak gewisseld. Op het moment dat een slachtoffer bij ons aangifte doet, is dat telefoonnummer al niet meer in gebruik. Ook heeft de oplichter dan misschien al een nieuwe telefoon", zegt Yoanne Spoormans van het cybercrime team van de politie Oost-Nederland.

Buurlanden

In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden. Wie een simkaart in deze landen koopt moet zich verplicht legitimeren en wordt geregistreerd. Volgens de Belgische en Duitse autoriteiten moet de maatregel helpen bij de bestrijding van terrorisme. Er gingen ook stemmen op voor een dergelijk verbod in Nederland. Minister Grapperhaus stelde in 2019 dat een verbod op anonieme simkaarten weinig meerwaarde heeft voor opsporings- en veiligheidsdiensten. Daarnaast is een dergelijk verbod eenvoudig te omzeilen, aldus de minister.

In veel gevallen maken WhatsApp fraudeurs gebruik van een telefoonnummer dat niet bij het beoogde slachtoffer bekend is. Er wordt dan gezegd dat men vanwege bijvoorbeeld een kapotte telefoon tijdelijk een nieuw nummer heeft. Het komt ook voor dat de oplichters overgenomen WhatsApp-accounts gebruiken. Om een account te bevestigen verstuurt WhatsApp via sms een zes cijferige verificatiecode. Criminelen vragen in naam van het doelwit deze verificatiecode op, waarna die de code op zijn telefoon ontvangt.

Vervolgens wordt het doelwit door de criminelen via WhatsApp of telefonisch benaderd dat hij per ongeluk een code heeft ontvangen die eigenlijk voor iemand anders was bedoeld. De crimineel vraagt dan of het doelwit de ontvangen code kan doorsturen. Met de doorgestuurde verificatiecode kunnen de criminelen het WhatsApp-account overnemen. Zodra het account is overgenomen hebben de criminelen toegang tot de contactenlijst van het doelwit die ze gebruiken om nieuwe slachtoffers te maken. Contacten worden dan benaderd met het verzoek om geld over te maken.

Publiek private samenwerking

"We willen het criminele proces op verschillende punten verstoren en het criminelen dus moeilijker maken. Dit kan door samenwerking met verschillende partijen, zoals banken, telecom en WhatsApp. Zo zouden we graag zien dat WhatsApp-accounts niet zomaar kunnen worden overgenomen. Bijvoorbeeld doordat WhatsApp om een extra biometrische verificatie (vinger afdruk sensoren en gezichtsherkenning in mobiele telefoons) vraagt voor gebruik van WhatsApp. Daarmee voorkomen we slachtoffers", merkt Spoormans op.

Bron: politie.nl, security.nl

Meer info over ‘vriend in nood fraude’?

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier of anoniem.

9456 Jongeren trappen in val cybercrime door politie (waarschuwing)

Met een online campagne, waarbij werd samengewerkt met vlogster Marije Zuurveld, gamers en Scholieren.com, heeft de politie de afgelopen dagen 9456 Nederlandse jongeren laten zien hoe hun experimenteer gedrag ‘met één klik’ kan uitmonden in cybercrime. Doel is hen bewust maken van de gevaren en mogelijke gevolgen van cybercrime. ‘Maar we willen het onderwerp ook bespreekbaar maken. Het zou mooi zijn als er thuis en op school meer met jongeren wordt gesproken over de juridische én ethische grenzen online’.

Lees meer »

WhatsApp oplichting stijgt explosief

Oplichting via Whatsapp stijgt explosief. Oplichters harkten via de zogenoemde Whatsapp hulpvraag fraude in 2018 voor € 260.000 euro bij elkaar, een aantal jaar geleden was dit nog € 4000 euro. Een en ander blijkt uit de jaarcijfers van de fraudehelpdesk. 'Gemiddeld gaat het om twee- a drieduizend euro per slachtoffer,' zegt Tanya Wijngaarde van de Fraudehelpdesk.

Lees meer »

Phishing uit naam van banken neemt toe, waarom?

Wie ambitie heeft om cybercrimineel te worden, hoeft tegenwoordig niet meer van goeden huize te komen. Op schimmige hack forums bestaat een levendige handel in hulpmiddelen om mensen bijvoorbeeld op te lichten tijdens het internetbankieren.

Lees meer »

Cybercrime verwachtingen 2019

"Hoe meer we op technologie vertrouwen en hoe geavanceerder onze uitvindingen worden, des te meer manieren  cybercriminelen gaan vinden om de nieuwste ontwikkelingen naar hun hand te zetten en uit te buiten."

Lees meer »

“Iedereen die een graantje meepikt van de kennis, wordt weerbaarder.”

"Het valt Peter op hoe weinig mensen eigenlijk weten wat er achter hun computerscherm gebeurt. “Iedereen zit op het internet, maar hoe goed is iedereen bewapend? Vroeger werd er geld uit je tas gehaald, maar nu worden hele bankrekeningen geplunderd. En dan spreken we alleen nog maar van het ‘gewone’ internet. Als ze bij de politie terechtkomen zijn ze al te laat.” Peter geeft hierom op zijn website cybercrimeinfo.nl informatie over alle gevaren van het (dark) web. “Iedereen die een graantje meepikt van de kennis, wordt weerbaarder.”

Lees meer »

Hoe is jouw digitale veiligheid?

En doe dit regelmatig. Van je computer, maar denk ook aan foto’s en bestanden op je telefoon en tablet. Zo beperk je de schade als bijvoorbeeld door ransomware je bestanden gegijzeld worden. Kijk op hier voor stap-voor-stap-uitleg hoe je een back-up maakt.

Lees meer »