"In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden, in Nederland niet"

Gepubliceerd op 2 februari 2021 om 14:00

De verkrijgbaarheid van anonieme simkaarten hindert de aanpak van WhatsApp fraude, aldus de politie, die stelt dat een verbod zou helpen. Daarnaast ziet de politie graag dat WhatsApp het overnemen van accounts lastiger maakt. Criminelen wisten vorig jaar meer dan 13 miljoen euro via WhatsApp fraude stelen. De politie ontving vorig jaar ruim 25.000 aangiften van WhatsApp fraude, terwijl het er in 2019 nog 650 waren. In 2018 telde de politie nog 250 incidenten.

Vriend in nood fraude

Bij WhatsApp fraude doen oplichters zich via WhatsApp voor als een bekende, familielid of vriend van het slachtoffer (VIN fraude). Vervolgens wordt er om geld gevraagd, bijvoorbeeld om een zogenaamde rekening te betalen. De rekening is vaak van een katvanger. De politie wil nu gaan inzetten om via deze katvangers de verantwoordelijke criminelen op te sporen.

Alle aangiftes van WhatsApp fraude gaan in een systeem dat zoekt naar overeenkomsten. Er wordt gekeken naar patronen om zo netwerken in kaart te brengen en te verstoren, waarbij de politie de nadruk legt op katvangers. Dit moet het lastiger voor criminelen maken om het geld weg te sluizen. Daarnaast kunnen de katvangers, die eenvoudig via hun bankrekening en telefoonnummer zijn te identificeren, politie naar de verantwoordelijke criminelen leiden.

Anonieme simkaarten

Bij onderzoek naar WhatsApp fraude en de daders loopt de politie naar eigen zeggen vaak tegen anonieme simkaarten aan. "Het zou ons als politie wel helpen als het gebruik van anonieme simkaarten afneemt en dergelijke kaarten niet meer worden aangeboden, zoals in de ons omliggende landen het geval is. Die simkaarten worden vaak gewisseld. Op het moment dat een slachtoffer bij ons aangifte doet, is dat telefoonnummer al niet meer in gebruik. Ook heeft de oplichter dan misschien al een nieuwe telefoon", zegt Yoanne Spoormans van het cybercrime team van de politie Oost-Nederland.

Buurlanden

In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden. Wie een simkaart in deze landen koopt moet zich verplicht legitimeren en wordt geregistreerd. Volgens de Belgische en Duitse autoriteiten moet de maatregel helpen bij de bestrijding van terrorisme. Er gingen ook stemmen op voor een dergelijk verbod in Nederland. Minister Grapperhaus stelde in 2019 dat een verbod op anonieme simkaarten weinig meerwaarde heeft voor opsporings- en veiligheidsdiensten. Daarnaast is een dergelijk verbod eenvoudig te omzeilen, aldus de minister.

In veel gevallen maken WhatsApp fraudeurs gebruik van een telefoonnummer dat niet bij het beoogde slachtoffer bekend is. Er wordt dan gezegd dat men vanwege bijvoorbeeld een kapotte telefoon tijdelijk een nieuw nummer heeft. Het komt ook voor dat de oplichters overgenomen WhatsApp-accounts gebruiken. Om een account te bevestigen verstuurt WhatsApp via sms een zes cijferige verificatiecode. Criminelen vragen in naam van het doelwit deze verificatiecode op, waarna die de code op zijn telefoon ontvangt.

Vervolgens wordt het doelwit door de criminelen via WhatsApp of telefonisch benaderd dat hij per ongeluk een code heeft ontvangen die eigenlijk voor iemand anders was bedoeld. De crimineel vraagt dan of het doelwit de ontvangen code kan doorsturen. Met de doorgestuurde verificatiecode kunnen de criminelen het WhatsApp-account overnemen. Zodra het account is overgenomen hebben de criminelen toegang tot de contactenlijst van het doelwit die ze gebruiken om nieuwe slachtoffers te maken. Contacten worden dan benaderd met het verzoek om geld over te maken.

Publiek private samenwerking

"We willen het criminele proces op verschillende punten verstoren en het criminelen dus moeilijker maken. Dit kan door samenwerking met verschillende partijen, zoals banken, telecom en WhatsApp. Zo zouden we graag zien dat WhatsApp-accounts niet zomaar kunnen worden overgenomen. Bijvoorbeeld doordat WhatsApp om een extra biometrische verificatie (vinger afdruk sensoren en gezichtsherkenning in mobiele telefoons) vraagt voor gebruik van WhatsApp. Daarmee voorkomen we slachtoffers", merkt Spoormans op.

Bron: politie.nl, security.nl

Meer info over ‘vriend in nood fraude’?

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier of anoniem.

Meer reguliere cybercrime onderzoeken in 2019 door Nederlandse politie

De politie heeft vorig jaar veel meer reguliere cybercrime-onderzoeken uitgevoerd dan als doel was gesteld. Dat blijkt uit de jaarverslagen van de politie en het ministerie van Justitie en Veiligheid. Het doel was 310 reguliere onderzoeken naar cybercrime. Dat werden er 381. Het gaat hierbij om onderzoeken op regionaal niveau. In 2018 ging het nog om 299 gerealiseerde onderzoeken, terwijl het doel 310 onderzoeken was.

Lees meer »

Nieuwe bluetooth-aanval gevaarlijk voor smartphones en laptops

Smartphones, laptops, koptelefoons en andere apparaten die van bluetooth gebruikmaken zijn kwetsbaar voor een nieuwe aanval waardoor een aanvaller zonder interactie van het slachtoffer verbinding met zijn of haar apparaat kan maken. De aanval wordt BIAS genoemd, wat staat voor 'Bluetooth Impersonation AttackS', en is ontwikkeld door onderzoekers van École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL).

Lees meer »

Online gamers aantrekkelijk doelwit voor cybercriminelen

In de afgelopen maanden hebben Nederlanders zich in de quarantaineperiode massaal gestort op het oppakken van oude hobby’s in en rondom het huis: van koken tot het spelen van traditionele (bord)spellen en ander vermaak. Een groot deel van de Nederlanders heeft er echter voor gekozen zich te storten op een virtuele ontsnapping aan de werkelijkheid: online gamen.

Lees meer »

Help! Ik ben opgelicht !!

De politie neemt elke dag aangiften op van veel zaken als vernieling, diefstal of mishandeling en oplichting. Bij oplichting wordt op een slinkse manier het vertrouwen gewonnen van veel mensen "we zien als politie dat er op deze manier veel geld wordt overgemaakt naar oplichters. Veel mensen maken tegenwoordig gebruik van sociale media zoals Facebook, Instagram en Snapchat. En ook handelen we bijna allemaal wel via Marktplaats of E-bay. Bij al deze online activiteiten laten we (meestal onbewust) informatie achter, die bruikbaar is voor oplichters. Hieronder enkele voorbeelden." aldus de politie

Lees meer »

FBI bereikte op 12 maart '5 miljoen aangiftes'

In 20 jaar tijd heeft de FBI maar liefst 5 miljoen aangiftes ontvangen van Amerikanen die het slachtoffer zijn van cybercrime. Als de Amerikaanse veiligheidsdienst iets heeft geleerd in deze periode, is dat de online omgeving continu verandert en dat cybercriminelen met de tijd meegaan. Nu het coronavirus de gemoederen bezighoudt, maken hackers overuren.

Lees meer »