"In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden, in Nederland niet"

Gepubliceerd op 2 februari 2021 om 14:00

De verkrijgbaarheid van anonieme simkaarten hindert de aanpak van WhatsApp fraude, aldus de politie, die stelt dat een verbod zou helpen. Daarnaast ziet de politie graag dat WhatsApp het overnemen van accounts lastiger maakt. Criminelen wisten vorig jaar meer dan 13 miljoen euro via WhatsApp fraude stelen. De politie ontving vorig jaar ruim 25.000 aangiften van WhatsApp fraude, terwijl het er in 2019 nog 650 waren. In 2018 telde de politie nog 250 incidenten.

Vriend in nood fraude

Bij WhatsApp fraude doen oplichters zich via WhatsApp voor als een bekende, familielid of vriend van het slachtoffer (VIN fraude). Vervolgens wordt er om geld gevraagd, bijvoorbeeld om een zogenaamde rekening te betalen. De rekening is vaak van een katvanger. De politie wil nu gaan inzetten om via deze katvangers de verantwoordelijke criminelen op te sporen.

Alle aangiftes van WhatsApp fraude gaan in een systeem dat zoekt naar overeenkomsten. Er wordt gekeken naar patronen om zo netwerken in kaart te brengen en te verstoren, waarbij de politie de nadruk legt op katvangers. Dit moet het lastiger voor criminelen maken om het geld weg te sluizen. Daarnaast kunnen de katvangers, die eenvoudig via hun bankrekening en telefoonnummer zijn te identificeren, politie naar de verantwoordelijke criminelen leiden.

Anonieme simkaarten

Bij onderzoek naar WhatsApp fraude en de daders loopt de politie naar eigen zeggen vaak tegen anonieme simkaarten aan. "Het zou ons als politie wel helpen als het gebruik van anonieme simkaarten afneemt en dergelijke kaarten niet meer worden aangeboden, zoals in de ons omliggende landen het geval is. Die simkaarten worden vaak gewisseld. Op het moment dat een slachtoffer bij ons aangifte doet, is dat telefoonnummer al niet meer in gebruik. Ook heeft de oplichter dan misschien al een nieuwe telefoon", zegt Yoanne Spoormans van het cybercrime team van de politie Oost-Nederland.

Buurlanden

In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden. Wie een simkaart in deze landen koopt moet zich verplicht legitimeren en wordt geregistreerd. Volgens de Belgische en Duitse autoriteiten moet de maatregel helpen bij de bestrijding van terrorisme. Er gingen ook stemmen op voor een dergelijk verbod in Nederland. Minister Grapperhaus stelde in 2019 dat een verbod op anonieme simkaarten weinig meerwaarde heeft voor opsporings- en veiligheidsdiensten. Daarnaast is een dergelijk verbod eenvoudig te omzeilen, aldus de minister.

In veel gevallen maken WhatsApp fraudeurs gebruik van een telefoonnummer dat niet bij het beoogde slachtoffer bekend is. Er wordt dan gezegd dat men vanwege bijvoorbeeld een kapotte telefoon tijdelijk een nieuw nummer heeft. Het komt ook voor dat de oplichters overgenomen WhatsApp-accounts gebruiken. Om een account te bevestigen verstuurt WhatsApp via sms een zes cijferige verificatiecode. Criminelen vragen in naam van het doelwit deze verificatiecode op, waarna die de code op zijn telefoon ontvangt.

Vervolgens wordt het doelwit door de criminelen via WhatsApp of telefonisch benaderd dat hij per ongeluk een code heeft ontvangen die eigenlijk voor iemand anders was bedoeld. De crimineel vraagt dan of het doelwit de ontvangen code kan doorsturen. Met de doorgestuurde verificatiecode kunnen de criminelen het WhatsApp-account overnemen. Zodra het account is overgenomen hebben de criminelen toegang tot de contactenlijst van het doelwit die ze gebruiken om nieuwe slachtoffers te maken. Contacten worden dan benaderd met het verzoek om geld over te maken.

Publiek private samenwerking

"We willen het criminele proces op verschillende punten verstoren en het criminelen dus moeilijker maken. Dit kan door samenwerking met verschillende partijen, zoals banken, telecom en WhatsApp. Zo zouden we graag zien dat WhatsApp-accounts niet zomaar kunnen worden overgenomen. Bijvoorbeeld doordat WhatsApp om een extra biometrische verificatie (vinger afdruk sensoren en gezichtsherkenning in mobiele telefoons) vraagt voor gebruik van WhatsApp. Daarmee voorkomen we slachtoffers", merkt Spoormans op.

Bron: politie.nl, security.nl

Meer info over ‘vriend in nood fraude’?

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier of anoniem.

Drie kwart van de Nederlandse respondenten zegt dat het aantal cyberaanvallen in de afgelopen twaalf maanden is toegenomen

VMware maakt gisteren de resultaten van zijn vierde Global Security Insights Report bekend. Deze zijn gebaseerd op wereldwijd online onderzoek in december 2020 onder 3.542 CIO’s, CTO’s en CISO’s, waarvan 251 Nederlanders. Het rapport onderzoekt de impact van cyberaanvallen en digitale inbraken bij bedrijven en beschrijft hoe security teams zich aanpassen aan deze uitdagingen.

Lees meer »

Hackers Nobelium vallen 24 landen aan

Vorige week hebben Russische hackers van 'Nobelium' opnieuw een grote cyberaanval gelanceerd. De aanvallers richtten zich op instellingen in 24 landen, de Verenigde Staten kreeg echter de meeste aanvallen voor zijn kiezen. De meeste aanvallen werden automatisch afgeslagen, in enkele gevallen slaagden de hackers erin om een backdoor te creëren.

Lees meer »

Hack op netwerk van Belgisch ministerie na twee jaar ontdekt

De zaak kwam aan het licht door de Hafnium-affaire, waarbij (Chinese) hackers computers binnendrongen via veiligheidslekken in Microsoft Exchange. “Omdat ze zo professioneel te werk gaan, wordt al snel gekeken naar grote mogendheden en wordt ook naar China verwezen. Maar dat kan op dit moment niet bevestigd worden", aldus VTM-journalist Julie Colpaert.

Lees meer »

België pakt Cybercrime aan met 'cyberstrategie 2.0'

De opkomst van een steeds digitalere samenleving en het toenemend gebruik van nieuwe technologieën gaan wereldwijd gepaard met meer cyberaanvallen, maar ook, zoals de recente gebeurtenissen nogmaals hebben aangetoond, met steeds uitgebreidere en ernstigere aanvallen.

Lees meer »

Aanhouding in onderzoek naar Remote Access Trojans (RAT’s)

De politie heeft in een onderzoek naar cybercrime een 28-jarige man in Lelystad aangehouden. De man wordt verdacht van het gebruiken van Remote Access Trojans (RAT’s), kwaadaardige software waarmee cybercriminelen computers van slachtoffers kunnen binnendringen en overnemen. Ook heeft de politie twee woningen en een bedrijfspand doorzocht, waarbij administratie, gegevensdragers en twee auto’s in beslag zijn genomen.

Lees meer »

Moet er eerst een ramp gebeuren bij de Rijksoverheid?

Bij elf van de achttien onderzochte overheidsorganisaties is de informatiebeveiliging niet op orde. Over de gehele linie is de stand van informatiebeveiliging niet anders dan in 2019. Toch is er het afgelopen jaar vooruitgang geboekt en hebben organisatie waar de informatiebeveiliging niet op orde was daar werk van gemaakt. Dat heeft er echter niet toe geleid dat tekortkomingen en onvolkomenheden zijn opgelost.

Lees meer »

Cybercrime complexe onderzoeken met 95 procent gegroeid

Afgelopen jaar zat cybercriminaliteit in de lift. Dat heeft ervoor gezorgd dat de politie meer verdachten van WhatsApp-fraude, identiteitsfraude en andere vormen van cybercrime heeft gearresteerd. Tegelijkertijd werden er minder verdachten veroordeeld voor online gerelateerde misdrijven.

Lees meer »

Malware Moriya heeft controle over de Windows-kernel

Cybersecurity onderzoekers hebben TunnelSnake blootgelegd, een lopende advanced persistent threat (APT) campagne, die actief is sinds 2019. De APT richtte zich op regionale en diplomatieke organisaties in Azië en Afrika. De aanvallers hebben een voorheen onbekende rootkit ingezet, die de naam Moriya heeft gekregen. Dit stuk malware, met bijna volledige macht over het besturingssysteem, stelde bedreigingsactoren in staat om netwerkverkeer te onderscheppen en kwaadaardige instructies te verbergen die werden gegeven aan de geïnfecteerde organisaties. Dit leidde ertoe dat de aanvallers maandenlang stiekem de controle hadden over de netwerken van de beoogde instanties.

Lees meer »

Waarom tweestapsverificatie instellen?

Het aantal cyberaanvallen is sinds de coronacrisis vervijfvoudigd. Alleen al in de Microsoft cloud zijn er 300 miljoen frauduleuze inlogpogingen per dag. Jouw bedrijf neemt waarschijnlijk allerlei maatregelen om de kans op een datalek te verkleinen. Het instellen van tweestapsverificatie voor medewerkers is hierbij enorm belangrijk. Want 80 procent van de hacking-gerelateerde aanvallen komen binnen via wachtwoorden.

Lees meer »