"In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden, in Nederland niet"

Gepubliceerd op 2 februari 2021 om 14:00

De verkrijgbaarheid van anonieme simkaarten hindert de aanpak van WhatsApp fraude, aldus de politie, die stelt dat een verbod zou helpen. Daarnaast ziet de politie graag dat WhatsApp het overnemen van accounts lastiger maakt. Criminelen wisten vorig jaar meer dan 13 miljoen euro via WhatsApp fraude stelen. De politie ontving vorig jaar ruim 25.000 aangiften van WhatsApp fraude, terwijl het er in 2019 nog 650 waren. In 2018 telde de politie nog 250 incidenten.

Vriend in nood fraude

Bij WhatsApp fraude doen oplichters zich via WhatsApp voor als een bekende, familielid of vriend van het slachtoffer (VIN fraude). Vervolgens wordt er om geld gevraagd, bijvoorbeeld om een zogenaamde rekening te betalen. De rekening is vaak van een katvanger. De politie wil nu gaan inzetten om via deze katvangers de verantwoordelijke criminelen op te sporen.

Alle aangiftes van WhatsApp fraude gaan in een systeem dat zoekt naar overeenkomsten. Er wordt gekeken naar patronen om zo netwerken in kaart te brengen en te verstoren, waarbij de politie de nadruk legt op katvangers. Dit moet het lastiger voor criminelen maken om het geld weg te sluizen. Daarnaast kunnen de katvangers, die eenvoudig via hun bankrekening en telefoonnummer zijn te identificeren, politie naar de verantwoordelijke criminelen leiden.

Anonieme simkaarten

Bij onderzoek naar WhatsApp fraude en de daders loopt de politie naar eigen zeggen vaak tegen anonieme simkaarten aan. "Het zou ons als politie wel helpen als het gebruik van anonieme simkaarten afneemt en dergelijke kaarten niet meer worden aangeboden, zoals in de ons omliggende landen het geval is. Die simkaarten worden vaak gewisseld. Op het moment dat een slachtoffer bij ons aangifte doet, is dat telefoonnummer al niet meer in gebruik. Ook heeft de oplichter dan misschien al een nieuwe telefoon", zegt Yoanne Spoormans van het cybercrime team van de politie Oost-Nederland.

Buurlanden

In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden. Wie een simkaart in deze landen koopt moet zich verplicht legitimeren en wordt geregistreerd. Volgens de Belgische en Duitse autoriteiten moet de maatregel helpen bij de bestrijding van terrorisme. Er gingen ook stemmen op voor een dergelijk verbod in Nederland. Minister Grapperhaus stelde in 2019 dat een verbod op anonieme simkaarten weinig meerwaarde heeft voor opsporings- en veiligheidsdiensten. Daarnaast is een dergelijk verbod eenvoudig te omzeilen, aldus de minister.

In veel gevallen maken WhatsApp fraudeurs gebruik van een telefoonnummer dat niet bij het beoogde slachtoffer bekend is. Er wordt dan gezegd dat men vanwege bijvoorbeeld een kapotte telefoon tijdelijk een nieuw nummer heeft. Het komt ook voor dat de oplichters overgenomen WhatsApp-accounts gebruiken. Om een account te bevestigen verstuurt WhatsApp via sms een zes cijferige verificatiecode. Criminelen vragen in naam van het doelwit deze verificatiecode op, waarna die de code op zijn telefoon ontvangt.

Vervolgens wordt het doelwit door de criminelen via WhatsApp of telefonisch benaderd dat hij per ongeluk een code heeft ontvangen die eigenlijk voor iemand anders was bedoeld. De crimineel vraagt dan of het doelwit de ontvangen code kan doorsturen. Met de doorgestuurde verificatiecode kunnen de criminelen het WhatsApp-account overnemen. Zodra het account is overgenomen hebben de criminelen toegang tot de contactenlijst van het doelwit die ze gebruiken om nieuwe slachtoffers te maken. Contacten worden dan benaderd met het verzoek om geld over te maken.

Publiek private samenwerking

"We willen het criminele proces op verschillende punten verstoren en het criminelen dus moeilijker maken. Dit kan door samenwerking met verschillende partijen, zoals banken, telecom en WhatsApp. Zo zouden we graag zien dat WhatsApp-accounts niet zomaar kunnen worden overgenomen. Bijvoorbeeld doordat WhatsApp om een extra biometrische verificatie (vinger afdruk sensoren en gezichtsherkenning in mobiele telefoons) vraagt voor gebruik van WhatsApp. Daarmee voorkomen we slachtoffers", merkt Spoormans op.

Bron: politie.nl, security.nl

Meer info over ‘vriend in nood fraude’?

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier of anoniem.

We hebben meer slagkracht nodig, samenleving steeds ingewikkelder

Het nieuwe kabinet moet structureel, dus jaarlijks, 1,3 miljard euro steken in de politie, het Openbaar Ministerie, de rechters, de reclassering en Slachtofferhulp. “We hebben meer slagkracht nodig”, zegt voorzitter van het College van procureurs-generaal van het OM Gerrit van der Burg in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Lees meer »

Het aantal jeugdige daders van cybercrime dat in het strafrecht terecht komt neemt toe

Er is een toename van het aantal Nederlandse jongeren dat wegens een cyberdelict wordt veroordeeld, zo blijkt uit onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC), het kennisinstituut voor het ministerie van Justitie en Veiligheid. Onder cyberdelicten worden verschillende zaken verstaan, zoals het inbreken op online accounts, phishing, verspreiden van malware, oplichting en cyberpesten.

Lees meer »

De gezamenlijke Europese cybereenheid is een bouwsteen om onszelf te beschermen

De Europese Commissie heeft gisteren de oprichting van een gezamenlijke Europese cybereenheid aangekondigd voor de aanpak van grote cyberincidenten. De op te richten Joint Cyber Unit moet cybersecurity communities bij elkaar brengen en samenwerking bevorderen. "Alle relevante partijen in de EU moeten voorbereid zijn om collectief te reageren en relevante informatie op een 'need to share' in plaats van een 'need to know' basis te delen", aldus de EC.

Lees meer »

Versoepeling corona maatregelen = Kansen voor cybercriminelen

Op 26 juni vervalt het advies om zoveel mogelijk thuis te werken. Deze versoepeling van de coronamaatregelen brengt risico’s met zich mee voor de (digitale) beveiliging van organisaties. Cybersecurity experts adviseren leidinggevenden en IT-afdelingen om extra alert te zijn op enkele specifieke aanvalsmethoden.

Lees meer »

Al jaren aan het waarschuwen voor kwetsbare overheidswebsites

Al in 2018 had Cybercrimeinfo al diverse overheidswebsites die een zeer hoog risico liepen om gehackt te worden persoonlijk gewaarschuwd, echter werd daar helaas nauwelijks gehoor aangegeven. Anno 2021 zou je toch wel verwachten, nu er veel meer aandacht is in de media, dat dit niet meer het geval zou zijn. Maar helaas. Gelukkig nu 3 jaar na dato worden er kamervragen gesteld over dit onderwerp. Hieronder een overzicht van gemeenten die risico's lopen.

Lees meer »

Ondernemers onderschatten het risico van cybercrime

De kosten van cyberaanvallen zijn vorig jaar geëxplodeerd. Vooral sectoren die sterk inzetten op digitale dataverwerking en communicatie, zoals de industrie, de retail en de zorg, blijken kwetsbaar. Diefstal van data en het gijzelen van systemen nemen hals over kop toe. Ondanks deze toegenomen dreiging blijft de risicoperceptie van cybercrime onder ondernemers laag.

Lees meer »

Aantal brute-force aanvallen gericht op RDP in Nederland meer dan verdubbeld

Cybersecurity bedrijf ESET heeft haar eerste Threat Report van 2021 gepubliceerd. Het Threat Report, dat het huidige dreigingslandschap in kaart brengt op basis van belangrijke statistieken van detectiesystemen en opmerkelijke voorbeelden van cybersecurity-onderzoek, kijkt naar het eerste trimester van 2021 en toont ook Nederlandse statistieken en trends.

Lees meer »

CZ betalingsherinnering is phishing!

Op moment van schrijven krijgen we veel vragen binnen op Cybercrimeinfo.nl over een betaling herinneringsmail van CZ. Deze is niet verstuurt door CZ, al lijkt dit wel! Cybercriminelen hengelen naar je logingegevens van je bank, om vervolgens je rekening te plunderen.

Lees meer »