Ruim de helft van de Nederlanders (56 procent) zegt direct door te hebben als cybercriminelen hen proberen op te lichten via e-mail, internet of telefoon. Vier op de tien ondervraagden (43 procent) zegt zonder twijfel dat oplichters geen schijn van kans maken om inlog- of persoonlijke gegevens buit te maken. Dit staat in schril contrast tot het aantal slachtoffers van cybercrime en online fraude.
Dat blijkt uit onderzoek van PanelWizard in opdracht van ABN AMRO. Het gaat om een representatieve steekproef waarbij 1.366 Nederlanders van 18 jaar en ouder zijn ondervraagd.
2,5 miljoen Nederlanders slachtoffer
In het onderzoek komt naar voren dat bijna twee derde van de mannen (63 procent) denkt een oplichter direct door te hebben. Hoe hoog dat percentage bij vrouwen ligt, is onbekend. Bijna de helft van de respondenten (48 procent) zegt dat phishing, spoofing of helpdeskfraude alleen goedgelovige mensen overkomt. Of bij mensen met beperkte digitale vaardigheden (49 procent).
Volgens de Veiligheidsmonitor 2021 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) kreeg 17 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder vorig jaar te maken met cybercrime. Het gaat dan om zo’n 2,5 miljoen Nederlanders. Hoogstwaarschijnlijk is dat slechts het topje van de ijsberg: uit berekeningen van het CBS blijkt dat slechts één op de vijf slachtoffers aangifte doet bij de politie
“Van alle Nederlanders van 15 jaar of ouder zeggen in 2021 meer dan twee op de drie (68 procent) dat ze in de afgelopen 12 maanden ten minste één keer een telefoontje, e-mail- of ander bericht hebben ontvangen dat (waarschijnlijk) van een oplichter was”, aldus het statistiekbureau.
Meer wantrouwen
Driekwart van de Nederlanders (72 procent) zegt door dergelijke ontwikkelingen wantrouwender te zijn geworden. Als een organisatie als de Rijksoverheid, een telecomprovider of bank belt, zijn we een stuk sceptischer geworden. De politie, financiële instellingen en andere instanties waarschuwen dan ook: vertrouw je het niet? Hang dan op en bel zelf naar de betreffende instantie om verhaal te halen.
De politie waarschuwt burgers regelmatig voor phishing en andere criminele oplichtingspraktijken op internet. Begin dit jaar lanceerde ze daarvoor de publiekscampagne ‘Digitaal oké met deze ABC’. De letters ABC staan voor ‘Alert blijven’, ‘Bescherm jezelf’ en ‘Check altijd’. Het komt er op neer dat we de laatste digitale ontwikkelingen goed in de gaten moeten houden, updates snel moeten installeren en onbekenden niet blind moeten vertrouwen.
Ook initiatieven als veiliginternetten.nl, appjelinkje of checkjelinkje.nl zijn steeds meer mensen zich bewust van de gevaren op internet. De eerstgenoemde site geeft bezoekers tips hoe ze op een veilige en verantwoorde manier online kunnen gaan. De andere initiatieven laten je in een oogopslag zien of een URL een betrouwbare pagina is, of dat het om een valstrik gaat.
Nieuwe fenomenen
Toch zijn lang niet alle landgenoten op de hoogte hoe cybercriminelen hen proberen op te lichtten. Uit het onderzoek van WizardPanel blijkt dat ruim een derde van de Nederlanders (37 procent) niet bekend is met het fenomeen bankhelpdeskfraude. Oplichters zetten dan nietsvermoedende slachtoffers onder druk om hun spaargeld tijdelijk naar een ‘betrouwbare’ rekening over te maken. In werkelijkheid belandt het geld dan op de rekening van de fraudeurs.
Slechts één op de twaalf Nederlanders (8 procent) zegt niet te weten wat phishing is.
Ondanks dat Nederlanders steeds beter in staat zijn om online fraude en oplichting te herkennen, geldt dat nog niet voor bankhelpdeskfraude. De financiële schade als gevolg van bankhelpdeskfraude bedroeg volgens de Nederlandse Vereniging van Banken 47,6 miljoen euro in 2021. Ruim een derde van de respondenten zegt niet te weten hoe oplichters daarbij te werk gaan.
Voorzorgsmaatregelen
Goede nieuws is dat Nederlanders steeds vaker zelf in actie komen om zich te beschermen tegen internetcriminelen. Driekwart zorgt ervoor dat de software op hun smartphone en computer up-to-date is. Twee derde zegt gebruik te maken van tweestapsverificatie. Bij jongeren tot 30 jaar ligt dat percentage zelfs op 77 procent.
Zoals gezegd spelen kennis en digitale vaardigheden een belangrijke rol in de strijd tegen cybercriminelen.
Digitale vaardigheden van Europeanen
Eerder deze maand presenteerde het CBS samen met Eurostat een onderzoek naar de digitale vaardigheden van Europeanen. Om het internet-, computer- en softwaregebruik van Europese burgers te bestuderen, keken de instanties naar vijf verschillende aspecten: informatie en digitale geletterdheid, online communicatie, computers en online diensten, privacybescherming en softwaregebruik.
Uit het onderzoek bleek dat Nederland de meeste burgers telt met goede digitale vaardigheden. Ruim driekwart van de respondenten (80 procent) zegt te beschikken over gemiddelde of bovengemiddelde digitale vaardigheden. Een kwart van de ondervraagden (27 procent) zegt gemiddeld overweg te kunnen met computers en software. Iets meer dan de helft (52 procent) geeft aan over meer kennis en kunde te beschikken. Verder zijn Nederlanders goed in informatie zoeken op internet en weten we online kunnen schoppen.
Over het onderzoek
Het representatieve onderzoek is in mei 2022 uitgevoerd door Kien/PanelWizard in opdracht van ABN AMRO. 1366 Nederlanders van 18 jaar en ouder zijn ondervraagd.
Bron: cbs.nl, abnamro.com, vpngids.nl
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met Cybercrimeinfo.
Meer cybercrime nieuws
Minstens 10 miljoen mensen potentieel doelwit van cyberaanvallen
Het beheer van gebouwen wordt steeds verder geautomatiseerd, waarbij de systemen die worden gebruikt voor het bedienen van bijvoorbeeld alarmsystemen, stroomvoorziening, toegangsdeuren en -poorten, ventilatie of schuifdeuren steeds vaker zijn verbonden met internet. Doordat er te weinig aandacht is voor de digitale beveiliging, worden de systemen kwetsbaarder voor cyberaanvallen, terwijl de mogelijke impact van zulke aanvallen toeneemt.
Cybercriminelen wonen niet altijd om de hoek
Hackende pubers en doorgewinterde internetcriminelen: het cybercrime-team van de politie heeft er zijn handen vol aan. “Bedrijf had net zonder te weten 600.000 euro overgemaakt aan criminelen.”
De belangrijkste cyberdreigingen voor 2020
Het dreigingslandschap blijft zich ontwikkelen. Cybercriminelen zetten in toenemende mate in op ransomware. Ook blijven cyberaanvallen onder de radar doordat gebruik wordt gemaakt van kwaadaardige Android-apps. In andere gevallen maken aanvallers misbruik van misconfiguratie in de cloud en misbruik van machine learning.
Medische gegevens grotere goudmijn voor cybercriminelen dan creditcards
Het stelen van medische gegevens via hacken van zorginstellingen en universiteiten is lucratievere handel.
Georgië getroffen door massale cyberaanval
De aanval heeft vele gevolgen voor het dagelijks leven in het land. Het is nog niet bekend wie er achter de aanval zit. Vanwege de omvang wordt gespeculeerd dat het om een aanval gaat met staatssteun. Volgens beveiligingsonderzoekers zijn veel sites in Georgië slecht beveiligd. In veel gevallen werden website home pagina's vervangen door een beeld van de voormalige president Michail Saakasjvili, en de titel "Ik kom terug". Saakashvili was president van het land tussen 2004 en 2013. Toen hij daarna de Oekraïense nationaliteit kreeg, verloor hij zijn Georgische paspoort. Saakashvili woont tegenwoordig in Nederland. Hij kreeg een verblijfsvergunning, omdat hij een Nederlandse vrouw heeft. De BBC schrijft dat ook websites van rechtbanken doelwit waren van de aanval en dat kwaadwillenden het op persoonlijke informatie hadden gemunt. Daarbij is niet bekend hoeveel websites er nog steeds offline zijn en of de aanval daadwerkelijk informatie heeft buitgemaakt.
CBS: Cybercrime aanpakken?
Bedrijven en overheid tasten voor een groot deel nog in het duister over de beste manier om cybercriminaliteit tegen te gaan. Dat komt doordat veel digitale aanvallen of hacks onder de radar blijven, schrijft het Centraal Planbureau (CPB) in een nieuw rapport. Een gebrek aan informatie maakt het moeilijk om te bepalen welke maatregelen passend zijn.
Digitale voordeur wordt nog altijd onvoldoende afgesloten
Wie op vakantie gaat sluit zijn woning goed af, maar de digitale voordeur wordt nog altijd onvoldoende afgesloten, zo stelt Theo van der Plas, programmadirecteur Digitalisering en Cybercrime bij de politie, in het magazine van de Cyber Security Raad (CSR).
Europol: Opkomende bedreigingen en belangrijke ontwikkelingen
Cybercriminaliteit blijft zich ontwikkelen en wordt steeds gewaagder, waardoor de focus verschuift naar grotere en meer winstgevende doelen en nieuwe technologieën. Gegevens zijn het sleutelelement in cybercriminaliteit, zowel vanuit een misdrijf als vanuit een onderzoeksperspectief.
Energiebedrijven worden meer bedreigd dan ooit tevoren
De top drie cyberdreigingen waren wormen (malware), spyware en cryptocurrency-miners, samen vormden ze voor bijna 14% van de aanvallen. Dit zijn enkele van de belangrijkste bevindingen van het Kaspersky ICS CERT-rapport over het industriële dreigingslandschap in de eerste helft van 2019.
Online veiligheid? Ruim 70 procent van de Nederlanders is wel eens slachtoffer geweest van Cybercrime
Nederlanders maken zich meer zorgen over hun digitale veiligheid op de werkvloer dan een aantal jaren geleden. Dat blijkt uit het Cybersecurity Bewustzijnsonderzoek 2019 dat is uitgevoerd in opdracht van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en Alert Online. Thuis nemen de beveiligingszorgen juist af.
Cyberaanvallen stijgt in 2021 wereldwijd tot een recordhoogte van bijna 5,5 biljoen euro
Volgens Cybersecurity onderzoekers van 'Cybersecurity Ventures' wordt verwacht dat het waardeverlies als gevolg van cyberaanvallen stijgt in 2021 wereldwijd tot een recordhoogte van bijna 5,5 biljoen euro. Dit blijkt uit het rapport ‘Prepare for the expected: Safeguarding value in the era of cyber risk’ van risico- en verzekeringsadviseur Aon.
Wie zijn ze?
1- Overheden