Uit het gisteren gepubliceerde Veiligheidsmonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat bijna 2,5 miljoen Nederlanders van 15 jaar en ouder het afgelopen jaar slachtoffer zijn geworden van online oplichting. Het gaat om zaken als aankoopfraude, hacken, phishing en cyberpesten. Wat is eigenlijk de psychologische impact van online criminaliteit voor de slachtoffers?
Criminelen gaan steeds slimmer te werk en verleggen hun werkterrein van de fysieke wereld naar internet. Uit cijfers van het CBS blijkt dat steeds minder Nederlanders slachtoffer zijn geweest van traditionele vormen van criminaliteit, zoals inbraak en diefstal, geweld en vernieling. Het aantal gevallen van oplichting, hacken en andere online criminaliteit neemt daarentegen toe.
Slachtoffers online criminaliteit
Wat is de psychologische impact van online criminaliteit voor gedupeerden, vraagt senior cybercrime-analist Jildau Borwell zich af in haar promotieonderzoek in opdracht van de politie. ‘Er is nog weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar slachtofferschap van online criminaliteit. In tegenstelling tot traditionele criminaliteit is bijvoorbeeld nog niet veel bekend over hoe slachtoffers van online criminaliteit zich daaronder voelen. En dat terwijl online criminaliteit inmiddels net zo vaak voorkomt als traditionele vormen van criminaliteit. Misschien zou je de online delicten in sommige gevallen zelfs moeten scharen onder de high impact crimes, zoals berovingen en woninginbraken. Want slachtoffers van online criminaliteit raken bijvoorbeeld soms in een klap hun complete spaartegoed kwijt. Bij traditionele criminaliteit zal je dit niet snel tegenkomen.’
Psychologische impact delicten
Op basis van de eerste uitkomsten adviseert zij de politie om in de prioritering van online criminaliteit rekening te houden met de delicten die de meeste psychologische impact veroorzaken. Bij slachtoffers van persoonsgerichte online criminaliteit, zoals bedreiging en stalking, is het zinvol om meer te focussen op emotionele steun. Terwijl bij financiële online criminaliteit, waaronder fraude en hacken de noodzaak meer ligt bij het vergroten van de kennis van slachtoffers over online veiligheid en preventie van herhaald slachtofferschap. Het onderzoek krijgt ook een vervolg: In de volgende stap zet Borwell de impact van online criminaliteit af tegen traditionele criminaliteit, en kijkt zij naar de behoeften van slachtoffers en hun ervaring met de politie.
Schaamte bij slachtoffers
Opvallend is dat minder dan de helft van de gedupeerden melding maakt van online criminaliteit en slechts twintig procent aangifte doet. De gevolgen, verslagenheid, het verdriet en de schaamte bij de slachtoffers zijn groot. Van alle slachtoffers van online criminaliteit heeft 47 procent bij een instantie of in hun eigen kring gemeld wat hen overkomen is, 19 procent heeft aangifte gedaan bij de politie.
Wat doet de politie tegen online criminaliteit?
De politie werkt bij de aanpak samen met veel partijen in binnen- en buitenland. In Nederland wordt ingezet op vier sporen. De overheid investeert in opsporing en wetenschappelijk onderzoek. Naast de opsporing, zetten politie en justitie steeds meer in op het voorkomen en verstoren van cybercrime. Dit gebeurt samen met (internationale) partners. Een ander onderdeel is dat de opsporing wordt versterkt en de overheid slachtoffers ondersteunt om te voorkomen dat zij herhaald slachtoffer van cybercrime worden. Er zijn speciale teams tegen bankenfraude (Electronic Crimes Taskforce), kinderporno (Team ter Bestrijding van Kinderpornografie en Kindersekstoerisme) en high tech crime, ofwel de meest geavanceerde vormen van cybercrime (Team High Tech Crime). Internationaal werkt de Nederlandse politie in de opsporing samen met onder meer Europol, Interpol en de FBI.
Bron: cbs.nl, politie.nl
Bekijk alle vormen en begrippen
Inschrijven voor wekelijkse nieuwsbrief
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
‘Samen digitaal oké met het A B C’
Om de kans te verkleinen dat u slachtoffer wordt van digitale criminaliteit, is belangrijk om wanneer u digitaal gaat, de standaard regels van de ABC in acht neemt: De ABC methode staat voor:
A = alert blijven
- Te mooi om waar te zijn, is niet oké
- Blijf op de hoogte
- Klik nooit zomaar op een link
B = bescherm jezelf
- Blijf up-to-date met updates
- Gebruik sterke wachtwoorden
- Gebruik actuele anti-virus programma’s
- Maak offline back-up’s
C = check altijd
- Vertrouw je het niet, verbreek het contact
- Check de contactgegevens van de afzender
Meer info over ABC en downloads
Meer actueel nieuws
Gamechangers: houd jongeren weg bij cybercrime
Speciale games moeten helpen jongeren uit de cybercriminaliteit te houden.
Spear-phishing-campagne brengt managers in gevaar bij meer dan 150 bedrijven
Een cybercrime-groep die sinds medio 2019 actief is, heeft de e-mailaccounts van hooggeplaatste leidinggevenden bij meer dan 150 bedrijven gehackt.
Verfijnde Android spionagecampagne
Kaspersky onderzoekers hebben een geavanceerde kwaadaardige campagne ontdekt, gericht op Android-gebruikers die waarschijnlijk kan worden toegeschreven aan de 'OceanLotus' geavanceerde aanhoudende dreiging actor. De campagne, die 'PhantomLance' wordt genoemd, is sinds ten minste 2015 actief en loopt nog steeds. Er zijn meerdere versies van complexe spyware en slimme distributietactieken, waaronder distributie via tientallen applicaties op de officiële markt van Google Play.
Apple, Netflix en Yahoo meest misbruikte merken voor phishing aanvallen
Apple was in het eerste kwartaal van 2020 het voornaamste merk waar cybercriminelen zich op richtten. Tien procent van alle pogingen tot phishing had betrekking op de Amerikaanse technologie gigant. Dit blijkt uit het Brand Phishing-rapport van securitybedrijf Check Point.
Onderzoek gemeente Utrecht internetcriminaliteit
De gemeente Utrecht doet onderzoek naar internetcriminaliteit.
Gehackte Thuisbezorgd-accounts worden verkocht
Een groeiend aantal gebruikers meldt dat via 'Thuisbezorgd' bestellingen op hun naam en rekening worden gedaan zonder dat zij daarvan weten. Volgens Thuisbezorgd is er geen datalek, maar betreft het credential stuffing. Getroffen accounts worden inmiddels ook online verkocht.
Cyberaanval treft tapijtproducent
Het Dendermondse bedrijf Desso is onderdeel van de Franse vloerbekledingsgroep Tarkett, die sinds vorige week getroffen is door een aanval op zijn IT-systemen.
Datingfraude eerste kwartaal 2020 stijgt naar 1,2 miljoen
Slachtoffers van datingfraude hebben in het eerste kwartaal van dit jaar ruim 1,2 miljoen euro aan schade gemeld bij de Fraudehelpdesk. Dat is een grote stijging ten opzichte van dezelfde periode in 2019, toen het schadebedrag na de eerste drie maanden nog op ruim 700.000 euro stond.
Steeds meer bedrijven worden afgeperst met dreiging DDoS aanval
Bedrijven ontvangen de laatste tijd steeds vaker e-mails en WhatsApp-berichten waarin cybercriminelen dreigen een DDoS-aanval op hun bedrijf uit te voeren. De DDoS-aanval is dan alleen te stoppen als bedrijven voor een bepaalde datum een bepaald bedrag in bitcoins betalen.
Inzicht krijgen hoe cybercriminelen te werk gaan
Cybercriminelen volgen graag de weg van de minste weerstand. Ze hacken als het ware de psyche van hun slachtoffers. Ze maken gebruik van publiek toegankelijke informatie (sociale media, OSINT) en ogenschijnlijk onschuldige interacties om slachtoffer profielen samen te stellen.
Onderzoekers waarschuwen voor nieuwe malware op Android-telefoons
Onderzoekers van cyber-beveiligingsbedrijf 'Cybereason' waarschuwen voor nieuwe malware die toeslaat op Android-devices. Het probeert inloggegevens van bank- en betalingsapps te onderscheppen.
Logistiek bedrijf in Brabant betaalt losgeld na infectie door ransomware
De Brabantse logistiek dienstverlener 'Van der Helm Logistics' heeft cybercriminelen losgeld betaald nadat bestanden door de Lockbit-ransomware waren versleuteld. De realtimeback-ups waren ook door de ransomware versleuteld en de tapestreamer voor de tapeback-ups was kapot gegaan. Dat laat het bedrijf tegenover De Volkskrant weten.