Het slachtofferschap van online criminaliteit neemt toe, de schade groeit en de weerbaarheid blijft achter. Met het project Digitaal Veilig in de Wijk, zet Den Haag vrijwilligers in om slachtofferschap onder inwoners tegen te gaan. “Het zou fantastisch zijn als we niet alleen een netwerk hebben binnen de stad, maar ook tussen de steden.”
De moeder die dit WhatsAppbericht ontvangt, wil haar bestolen kind direct helpen: ‘Hi mam, mijn laptop, telefoon en portemonnee zijn gestolen. Daarom app ik je nu via de telefoon van een huisgenootje. Balen, want ik moet echt snel nieuwe spullen hebben voor mijn studie. Kan ik 1500 euro van je lenen? Je krijgt het volgende week terug. Je mag maar tot 750 per tikkie, dus kun je 2 keer overmaken? Alvast bedankt!’
Ze maakt wel 3 keer het maximale bedrag over. Maar dan slaat de twijfel toe, is deze noodkreet wel echt? Ze belt het nummer van de gestolen mobiel en wordt vrolijk begroet door haar dochter. Spullen gestolen? Gelukkig niet! ‘Je moet wel aangifte doen hoor, mam!’ adviseert de dochter geschrokken. ‘Ach, dat haalt niks uit’, besluit de moeder. ‘Wat moet de politie hiermee? Mijn geld is verdwenen, dat ga ik toch niet meer terugkrijgen.’ Wat de moeder niet tegen haar dochter zegt, is dat ze zich doodschaamt dat ze hierin is gestonken. Ze vindt deze verhalen altijd zo tenenkrommend naïef.
Online zwendel
Guido Dam kent wel meer van dit soort verhalen uit zijn omgeving. Omdat hij een opleiding achter de rug heeft die draait om cybersecurity, weet hij meer dan de gemiddelde Nederlander hoe een burger of bedrijf zich beter kan beveiligen. Toen hij in het wijkblad van Benoordenhout een oproep van de gemeente zag voor ambassadeurs voor het project Digitaal Veilig in de Wijk, meldde hij zich direct aan als vrijwilliger. Met dit project wil Den Haag burgers en bedrijven weerbaarder maken tegen online zwendel. Dam maakt daar graag wat tijd voor vrij, want: “Niet iedereen kan zich een sjiek cybersecuritybedrijf veroorloven, maar iedereen heeft wel een gelijke mate van bescherming nodig.”
Persoonlijke gegevens ontfutselen
De bedrijven in Den Haag kampen vooral met DDoS-aanvallen en ransomware. De meest voorkomende manieren waarop inwoners worden benadeeld zijn de vriend-in-nood-fraude, zoals de moeder die denkt dat haar dochter in geldnood zit, of helpdeskfraude, ‘u heeft een probleem met uw computer’. Zowel bedrijven als burgers hebben last van phishing, de meest succesvolle manier om een computer binnen te komen en persoonlijke gegevens te ontfutselen.
Onderzoeken van het CBS, het CPB of de Rijksoverheid geven een soortgelijk beeld: het slachtofferschap neemt toe, de schade groeit en de weerbaarheid blijft achter. Mensen beschermen zich onvoldoende tegen criminele uitwassen. “We worden allemaal steeds afhankelijker van digitale middelen”, zegt Bram Perenboom, adviseur Digitale Weerbaarheid van de gemeente Den Haag en projectleider van Digitaal Veilig in de Wijk. “Problemen en criminaliteit op gebied van cyber komen steeds vaker voor en zijn steeds lastiger te herkennen. Daarom is het belangrijk om je ertegen te wapenen.”
Den Haag en andere steden
Ere wie ere toekomt, Breda was met de Digitale Buurtambassadeur de eerste gemeente die vrijwilligers bijspijkerde op gebied van digitale veiligheid, zodat zij hun buurtgenoten kunnen informeren. Samen met politie en de Avans Hogeschool werkt gemeente Breda vanuit de buurtpreventiegroepen. Utrecht richt zich op het weerbaar maken van inwoners door middel van Stadsmakers Digitale Veiligheid. Amsterdam richt zich met cyberambassadeurs op het mkb. In Den Haag kunnen zowel inwoners als ondernemers zich als vrijwilliger inzetten voor digiweerbaarheid. Perenboom: “Het gaat vooral om het in acht nemen van de basismaatregelen. Met goede wachtwoorden, direct uitvoeren van updates en regelmatige back-ups, kunnen we al heel wat slachtoffers voorkomen.”
Inwoners informeren elkaar
In het najaar van 2020 startte Den Haag met Digitaal Veilig in de Wijk. Inmiddels zijn er 25 ambassadeurs actief in stadsdeel Loosduinen en in de wijken Wateringseveld, de Vruchtenbuurt en Benoordenhout. Samen met de politie en de gemeente verzorgen de ambassadeurs presentatiebijeenkomsten in hun wijken, ze verspreiden flyers, vullen een hoekje in het wijkblad, ze staan met informatie in winkelcentra, er is een website en er zijn Facebookgroepen.
“De kracht van dit project is dat we heel dicht bij de doelgroep zitten”, aldus ambassadeur Dam. “We maken zelf deel uit van de inwoners die we willen bereiken, studenten helpen medestudenten verder, senioren spreken andere senioren aan en weer anderen hebben contact bij sportclubs of met ondernemers. De inwoners en ondernemers informeren elkaar en de gemeente en politie springen met informatie bij waar nodig.”
De ambassadeurs leggen contact met publieke en private partijen in hun eigen wijken voor samenwerking. Naast bijpraten van wijkbewoners, verwijzen de ambassadeurs ook naar informatie van bijvoorbeeld SeniorWeb, Digital Trust Center of Veiliginternetten.nl. Immers, online is al enorm veel goede informatie te vinden.
Steun van gemeente en politie
De gemeente en politie ondersteunen de ambassadeurs met faciliteiten en met kennis over bijvoorbeeld de meest voorkomende vormen van cybercriminaliteit. Zo organiseerden ze een training samen met het Digital Trust Center, dat is gespecialiseerd in het digitaal weerbaarder maken van ondernemers. De Fraudehelpdesk kwam wat vertellen over verschillende vormen van online fraude, de Betaalvereniging Nederland gaf inzage over hoe de zaken zijn geregeld op de fraude-afdelingen van banken en een cybercrime-specialist van de politie heeft de ambassadeurs bijgepraat over aangifte doen van cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit. Dat helpt de ambassadeurs om benadeelde buurtgenoten door te kunnen verwijzen, zoals naar de Fraudehelpdesk of naar de juiste loketten van de bank of de politie.
De wijkagenten trekken met de ambassadeurs op en de politie biedt data. Een lastigheid is dat lang niet alle incidenten van online criminaliteit worden aangegeven bij de politie, zoals de moeder in het voorbeeld.
Hoe pak je het aan
Het project Digitaal Veilig in de Wijk gaat in ieder geval nog een jaar in de huidige vorm voort. “We zijn nu samen met de politie aan het uitzoeken hoe we het project verder kunnen ontwikkelen”, zegt Perenboom. Inmiddels zijn er al doende wat lessen geleerd. Perenboom: “Wat betreft geld: er is wat opstartgeld nodig, maar als het project eenmaal draait dan kun je met veel minder middelen toe.”
“Je moet ook nadenken over de structuur: breng je het ambassadeurschap onder bij buurtpreventiegroepen of een stichting, of maak je gebruik van bestaande subsidieregelingen. Dan heb je een andere constructie dan het convenant dat er bij ons in Den Haag onder ligt.” Bij aanvang vraagt het project veel ondersteuning, maar op langere termijn kan de gemeente het project wat meer loslaten. “Groepen die al wat langer draaien, vragen steeds minder hulp van de gemeente of de politie.”
Veel meer synergie
Perenboom wil doorlopend zijn oor te luisteren blijven leggen bij de inwoners en ondernemers. Bieden we nog steeds het juiste? Het project moet niet te veel worden dicht getimmerd, want: “De criminaliteit verandert, het probleem verandert, maar ook de manier waarop mensen ermee omgaan.” Uiteindelijk hoopt Perenboom dat er in heel Nederland ambassadeurs gaan samenwerken tegen online criminaliteit. “Het zou fantastisch zijn als we niet alleen een netwerk van laagdrempelige informatie hebben binnen de stad, maar ook tussen de steden. En dat er veel meer synergie is tussen inwoners, ondernemers, kennisinstellingen, overheden en politie. Dat een ambassadeur maar hoeft te vragen om data en dat we dat direct kunnen leveren.”
Wil jij ook de digitale weerbaarheid in jouw gemeente vergroten? Het CCV heeft een database samengesteld van lokale cyberprojecten. Vragen of wil je sparren? Neem contact op met CCV-adviseur Colin Voetee, via telefoon: 06 10 447 801 of e-mail: colin.voetee(at)hetccv.nl.
Bron: ccv-secondant.nl
Meer info over Veilig digitaal Breda
Inschrijven voor wekelijkse nieuwsbrief
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Breda ontwikkelt Cybercrime Challenge voor inwoners
Dat cybercrime een groeiend maatschappelijk probleem is, is inmiddels bekend. Steeds meer onschuldige mensen worden slachtoffer en ook de schade neemt verder toe. Het is daarom van cruciaal belang dat Nederlandse burgers en bedrijven digitaal weerbaar worden. Maar hoe kun je daar als lokale overheid aan bijdragen? Daar is in Breda een innovatieve oplossing voor ontwikkeld: The Cybercrime Challenge.
De 'Vin' zorgde voor de drugshandel op het darkweb
De zelfbenoemde Twentse 'Godfather' Simo D. gaat praten met de recherche. Dat is maandag duidelijk geworden op een eerste openbare rechtszitting tegen hem. Simo wordt verdacht van het geven van zeker vijf moordopdrachten in Twente en Gronau in 2017.
Cybercrime in de VS (Internet Crime Report 2020)
Cybercriminaliteit in de VS zit in de lift, zo luidt de conclusie van het 'Internet Crime Complaint Center' (IC3). De afdeling van de FBI die zich bezighoudt met de bestrijding van cybercrime, ontving afgelopen jaar 791.790 klachten van burgers en organisaties die het slachtoffer waren van cybercriminelen en hackers. De aanvallers veroorzaakten hiermee zo’n 4,2 miljard dollar aan financiële schade.
Als je wereld instort door sextortion
Kiki Scheepens had het best goed voor elkaar, een paar jaar geleden. Een intelligente, sterke vrouw, half in de veertig, twee bedrijven, geen maatschappelijke zorgen, een vriend met wie ze op het punt stond te gaan samenwonen.
Bevindingen wetenschappelijk onderzoek 'Catfishing en dating fraude'
Steeds meer mensen zijn actief op dating en sociale mediawebsites. Op deze sites maken gebruikers een profiel aan waarmee ze zich aan anderen presenteren. Op een online profiel hoeven enkel de gewenste gegevens worden opgegeven, en deze informatie is vaak niet te controleren. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om de werkelijkheid te verdraaien, of om jezelf als iemand anders voor te doen.
"Toename van kwetsbaarheden zorgt voor toename met DDoS aanvallen"
Afgelopen dinsdag publiceerde 'Link11' het jaarlijkse DDoS rapport. Uit het rapport blijkt dat 2020 een recordjaar was op het gebied van DDoS aanvallen. Uit de analyse, die werd uitgevoerd door het Link11 Security Operations Center (LSOC) op basis van onder andere Open Source Intelligence (OSINT), blijkt dat de toename met name te danken is aan de pandemie.
Desastreuze gevolgen door 'Welkom2020'
Door een samenloop van omstandigheden was de beveiliging van IT-systemen en servers bij de gemeente 'Hof van Twente' niet op orde. Audits die werden uitgevoerd door externe bedrijven leverden geen signalen op dat er iets mis was met de beveiliging. Een recente penetratietest (ethische hack test) zag een zwak wachtwoord over het hoofd, waardoor de daders het netwerk van de gemeenten konden binnendringen. Maar er waren meerdere beveiligingszaken die niet goed waren geregeld.
"We zien dat bij die aanvallen vaak vier-tot vijfduizend keer in een paar uur wordt aangevallen"
Meerdere zorginstelling in Nederland, België en Frankrijk zijn de afgelopen weken slachtoffer geworden cybercrime. Secutec Nederland ziet een toename van phishing en ransomware-aanvallen in de afgelopen tijd. "En het is heel specifiek op de zorgsector gericht."
"Het is vrijwel zeker minimaal 1200 servers geïnfecteerd"
De gevolgen van de kwetsbaarheden in Microsoft Exchange Server zijn groot voor Nederlandse organisaties en bedrijven. Het NCSC constateert dat er als gevolg van deze kwetsbaarheden data wordt gestolen, malware wordt geplaatst, achterdeurtjes worden ingebouwd en mailboxen worden aangeboden op de zwarte markt. Via de Microsoft Exchange server kunnen kwaadwillenden mogelijk ook in andere systemen komen.
In Nederland zijn nog 1600 Exchange servers kwetsbaar voor aanvallen!
Het is een pittige tijd in cybersecurity land. Misschien wel de zwaarste ooit. Alleen al in de afgelopen drie maanden zijn er meer dan twaalf zero-days ontdekt waarbij talloze organisaties over de hele wereld zijn getroffen.
Ransomware weekoverzicht 10-2021
Ransomware valt nu Microsoft Exchange-servers aan met ProxyLogon-exploits, Microsoft Exchange-servers doelwit van DearCry-ransomware en politie lanceert speciale taskforce om ransomware te bestrijden. Hier het overzicht van de nieuwste ransomware vormen en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 149 (week 10-2021)
Microsoft Exchange cyberaanvallen wereldwijd in opmars, politie slaagt opnieuw erin om aanbieder van cryptografische versleuteldienst te kraken en aanhouding van hoofdrolspeler in kinderporno zaak via het darkweb Dit en meer lees je in nieuwsbrief 149. Nog niet ingeschreven voor deze gratis nieuwsbrief over cybercrime en darkweb? Schrijf je dan hier in.