Internetoplichters zoeken steeds weer nieuwe manieren om nietsvermoedende consumenten geld afhandig te maken. Zo nemen criminelen een valse identiteit aan door middel van spoofing of doen ze zich voor als een familielid via WhatsApp-fraude. Nu is er iets nieuws: pretexting. In dit artikel leggen we uit wat het is en wat je ertegen kunt doen.
Social engineering
Pretexting is een vorm van 'social engineering'. Social engineering is een techniek die cybercriminelen gebruiken om het vertrouwen van nietsvermoedende mensen voor zich te winnen. Als ze eenmaal je vertrouwen hebben gewonnen, dan proberen ze achter je privégegevens te komen. Je kunt pretexting zien als voorwerk vóór het echte oplichtingswerk: de eerste stap is het vertrouwen winnen, de tweede stap is het ontfutselen van gegevens. Pretexting hangt dan ook veel samen met spoofing en WhatsApp-fraude.
Hoe werkt pretexting?
Het belangrijkste aspect van pretexting is dat het vertrouwen gewonnen wordt. Zonder het vertrouwen komt de oplichter namelijk niet ver. De oplichter neemt dan ook een identiteit aan van iemand die je (snel) vertrouwt, bijvoorbeeld een familielid of een bankmedewerker. Om goed in die rol te kunnen komen, speurt de oplichter het internet af op zoek naar bruikbare informatie. Als het vertrouwen eenmaal is gewonnen, gaat de oplichter naar de volgende stap: zorgen dat de ander tot actie overgaat. Denk aan het invullen van persoonlijke gegevens via een link die de oplichter heeft gestuurd of het overmaken van geld naar een bankrekeningnummer.
Pretexting bij WhatsApp-fraude
Een appje van je dochter die om geld vraagt omdat haar telefoon kapot is gegaan of je zoon die dringend geld nodig heeft vanwege openstaande rekeningen… Beide verzoeken komen van een voor jou onbekend nummer, maar daar hebben ze een goede reden voor: ze hebben een nieuwe telefoon of een nieuw telefoonnummer (zoals in de onderstaande twee voorbeelden). Groot kans dat je in dit geval met een oplichter te maken hebt.
Door middel van pretexting kan WhatsApp-fraude nog geloofwaardiger worden. De criminelen zoeken op internet naar sociale media-accounts voor informatie, zoals een profielfoto en hoe sterk de band is met de familie. Verder kunnen ze het taalgebruik van de persoon overnemen. Als iemand bijvoorbeeld zonder hoofdletters typt, kan de oplichter dit gemakkelijk overnemen.
Criminelen gaan nu zo ver dat ze zelfs je WhatsApp-account kunnen overnemen. Zo vragen ze via een onbekend nummer aan jou om een verificatiecode. Daarmee kunnen ze je WhatsApp overnemen en met dat échte nummer, weer voordoen als een familielid.
Pretexting bij telefonische spoofing
Afgelopen maanden hebben we meerdere keren aandacht besteed aan spoofing. Voor wie nog niet weet wat dit is: spoofing is een term die gebruikt wordt als iemand een valse identiteit aanneemt die voor jou bekend en betrouwbaar is, zoals een bankmedewerker. Veel mensen, met name ING-klanten, werden voor duizenden euro’s opgelicht.
Een nepbankmedewerker belt nietsvermoedende consumenten op met de mededeling dat er ongebruikelijke activiteiten zijn gevonden rondom je bankrekening. Zo zeggen ze bijvoorbeeld dat iemand toegang probeerde te verschaffen om het spaargeld over te zetten naar een andere rekening. Het gemene spelletje van de oplichter: hij gebruikt een truc waarbij het echte telefoonnummer van de bank wordt getoond. Zo ben je sneller geneigd de nepbankmedewerker te geloven. Om je geld veilig te stellen, moet je het overmaken naar een zogeheten kluisrekening. Maar de kluisrekening is in handen van de oplichters en jij bent vervolgens je geld kwijt.
Wat kun je doen tegen pretexting?
Pretexting draait, zoals je hebt gelezen, om vertrouwen. Met een beetje gezond wantrouwen kom je al heel ver, maar het is goed om de volgende tips in acht te nemen en te gebruiken voor als je in een situatie terechtkomt die je niet helemaal vertrouwt.
A = alert blijven
- Deel geen codes met anderen. Geen pincodes en geen verificatiecodes.
B = bescherm jezelf
- Activeer tweestapsverificatie op WhatsApp. Dat doe je via Instellingen -> Account en vervolgens ‘verificatie in twee stappen’. Krijgt iemand alsnog je code? Dan moet er nog een tweede stap genomen worden om het account over te nemen.
C = check altijd
- Vraagt een onbekend nummer om geld? Bel diegene. Pakt diegene niet op of hoor je diegene niet goed? Maak dan geen geld over. Dit geldt ook voor bekende nummers die om geld vragen. Altijd even bellen, dat scheelt al een hoop onzekerheid!
- Bespreek met de familie hoe jullie omgaan met geld overmaken als er sprake is van (geld)nood.
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Cybercrime nieuwsbrief 180 week 41-2021
Niet alleen meer blauw op straat, maar ook online, 17 jarige phisher aangehouden die woningzoekende in de val lokte en hij ontsnapte aan de grootste politie actie op het Darkweb - Deel 3: 'Het AlphaGuard systeem'. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 180. Nog niet ingeschreven voor de nieuwsbrief over cybercrime en darkweb? Schrijf je dan hier in.
Datalek nieuws en overzicht week 41-2021
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Phishing, nepshop en fraude meldingen week 41-2021
Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Ben je slachtoffer geworden van oplichting doe dan 'altijd' aangifte bij de politie.
Hij ontsnapte aan de grootste politie actie op het Darkweb - Deel 3: 'Het AlphaGuard systeem'
'DeSnake' is blijkbaar ontsnapt aan de 'take down' van AlphaBay door de opsporingsdiensten. De beheerder sprak met WIRED over zijn terugkeer - en de wederopstanding van de beruchte ondergrondse marktplaats. In deze 4-delige reeks nemen we je me in het donkere brein van 'deSnake'. Elke zaterdag, 4 weken lang op Cybercrimeinfo.nl.
"Vijftig procent van de ondervraagden gebruiken een zelfde wachtwoord voor alle online accounts"
Tweederde van de consumenten gebruikt tenminste drie devices om in te loggen op hun online accounts. Een kwart gebruikt daarvoor ook een device van hun werk. Dat is niet opmerkelijk, maar in het kader van cybersecurity wel een punt van aandacht. Veel mensen blijken namelijk nog altijd slechte wachtwoorden te gebruiken of hun inloggegevens te delen. Ook is het beveiligen van hun mobiele telefoons nog niet vanzelfsprekend.
Bijna alle bedrijven die de cloud gebruiken ervaren datalekken
Zowat alle bedrijven (98%) hebben de afgelopen 18 maanden een datalek gehad. Tweederde had zelfs drie of meer van deze incidenten. Dit blijkt uit een onderzoek van Ermetic, een cloud infrastructuur beveiligingsplatform.
17 jarige phisher aangehouden die woningzoekende in de val lokte
Op 12 oktober 2021 heeft de politie een 17-jarige jongen uit Amsterdam aangehouden op verdenking van phishing. De verdachte deed zich onder andere voor als WoningNet en heeft zo in de afgelopen maanden vermoedelijk tientallen slachtoffers in heel Nederland opgelicht voor tot dusver bekend minimaal 20.000 euro. De aanhouding kwam mede door een nauwe samenwerking met verschillende banken tot stand.
Kopers van DDoS-aanval krijgen waarschuwing van cybercrimeteam
Maandag 11 oktober verstuurde de politie een brief naar 29 mensen die in verband worden gebracht met de aankoop van een DDoS-aanval. De brief geldt als laatste waarschuwing. Eerder werden in dit onderzoek al 2 doorzoekingen gedaan. Het onderzoek gaat nog verder.
Spionage, ontwrichting en financieel gewin
Het afgelopen jaar kwam 58% van alle door Microsoft waargenomen cyberaanvallen vanuit natiestaten uit Rusland. En aanvallen van Russische natiestaten worden steeds effectiever, van een succesvol compromispercentage van 21% vorig jaar naar een percentage van 32% dit jaar. Dit meldt Microsoft in zijn 'Microsoft Digital Defense Report'.
"De echte eigenaar van het gebelde 06 nummer heeft hier niets mee te maken"
Cybercriminelen proberen nietsvermoedende slachtoffers op te lichten met een nieuwe vorm van fraude. Ze gebruiken een Nederlands mobiel nummer en doen zich voor als een medewerker van een bedrijf of instantie. Vervolgens proberen ze persoonlijke gegevens zoals een burgerservicenummer te achterhalen, of geld te stelen door te zeggen dat er nog een schuld openstaat. Daarvoor waarschuwt Yoanne Spoormans, cybercrimedeskundige bij de politie.
"Niet alleen meer blauw op straat, maar ook online"
Het is goed dat het kabinet geld uittrekt om meer ‘blauw op straat’ in te zetten. Investeren in ICT en digitalisering is echter minstens net zo belangrijk. Als de coronapandemie iets heeft laten zien, is het dat cybercriminelen in staat zijn om zich snel aan te passen en over te schakelen op nieuwe vormen van digitale criminaliteit.
Overzicht cyberaanvallen week 40-2021
VDL weet niet wanneer alle fabrieken zijn hersteld van cyberaanval, Nederland kan krijgsmacht inzetten bij ransomware-aanval en Nederlandse bedrijven krijgen wekelijks 294 cyberaanvallen te verwerken. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.