Internetoplichters zoeken steeds weer nieuwe manieren om nietsvermoedende consumenten geld afhandig te maken. Zo nemen criminelen een valse identiteit aan door middel van spoofing of doen ze zich voor als een familielid via WhatsApp-fraude. Nu is er iets nieuws: pretexting. In dit artikel leggen we uit wat het is en wat je ertegen kunt doen.
Social engineering
Pretexting is een vorm van 'social engineering'. Social engineering is een techniek die cybercriminelen gebruiken om het vertrouwen van nietsvermoedende mensen voor zich te winnen. Als ze eenmaal je vertrouwen hebben gewonnen, dan proberen ze achter je privégegevens te komen. Je kunt pretexting zien als voorwerk vóór het echte oplichtingswerk: de eerste stap is het vertrouwen winnen, de tweede stap is het ontfutselen van gegevens. Pretexting hangt dan ook veel samen met spoofing en WhatsApp-fraude.
Hoe werkt pretexting?
Het belangrijkste aspect van pretexting is dat het vertrouwen gewonnen wordt. Zonder het vertrouwen komt de oplichter namelijk niet ver. De oplichter neemt dan ook een identiteit aan van iemand die je (snel) vertrouwt, bijvoorbeeld een familielid of een bankmedewerker. Om goed in die rol te kunnen komen, speurt de oplichter het internet af op zoek naar bruikbare informatie. Als het vertrouwen eenmaal is gewonnen, gaat de oplichter naar de volgende stap: zorgen dat de ander tot actie overgaat. Denk aan het invullen van persoonlijke gegevens via een link die de oplichter heeft gestuurd of het overmaken van geld naar een bankrekeningnummer.
Pretexting bij WhatsApp-fraude
Een appje van je dochter die om geld vraagt omdat haar telefoon kapot is gegaan of je zoon die dringend geld nodig heeft vanwege openstaande rekeningen… Beide verzoeken komen van een voor jou onbekend nummer, maar daar hebben ze een goede reden voor: ze hebben een nieuwe telefoon of een nieuw telefoonnummer (zoals in de onderstaande twee voorbeelden). Groot kans dat je in dit geval met een oplichter te maken hebt.
Door middel van pretexting kan WhatsApp-fraude nog geloofwaardiger worden. De criminelen zoeken op internet naar sociale media-accounts voor informatie, zoals een profielfoto en hoe sterk de band is met de familie. Verder kunnen ze het taalgebruik van de persoon overnemen. Als iemand bijvoorbeeld zonder hoofdletters typt, kan de oplichter dit gemakkelijk overnemen.
Criminelen gaan nu zo ver dat ze zelfs je WhatsApp-account kunnen overnemen. Zo vragen ze via een onbekend nummer aan jou om een verificatiecode. Daarmee kunnen ze je WhatsApp overnemen en met dat échte nummer, weer voordoen als een familielid.
Pretexting bij telefonische spoofing
Afgelopen maanden hebben we meerdere keren aandacht besteed aan spoofing. Voor wie nog niet weet wat dit is: spoofing is een term die gebruikt wordt als iemand een valse identiteit aanneemt die voor jou bekend en betrouwbaar is, zoals een bankmedewerker. Veel mensen, met name ING-klanten, werden voor duizenden euro’s opgelicht.
Een nepbankmedewerker belt nietsvermoedende consumenten op met de mededeling dat er ongebruikelijke activiteiten zijn gevonden rondom je bankrekening. Zo zeggen ze bijvoorbeeld dat iemand toegang probeerde te verschaffen om het spaargeld over te zetten naar een andere rekening. Het gemene spelletje van de oplichter: hij gebruikt een truc waarbij het echte telefoonnummer van de bank wordt getoond. Zo ben je sneller geneigd de nepbankmedewerker te geloven. Om je geld veilig te stellen, moet je het overmaken naar een zogeheten kluisrekening. Maar de kluisrekening is in handen van de oplichters en jij bent vervolgens je geld kwijt.
Wat kun je doen tegen pretexting?
Pretexting draait, zoals je hebt gelezen, om vertrouwen. Met een beetje gezond wantrouwen kom je al heel ver, maar het is goed om de volgende tips in acht te nemen en te gebruiken voor als je in een situatie terechtkomt die je niet helemaal vertrouwt.
A = alert blijven
- Deel geen codes met anderen. Geen pincodes en geen verificatiecodes.
B = bescherm jezelf
- Activeer tweestapsverificatie op WhatsApp. Dat doe je via Instellingen -> Account en vervolgens ‘verificatie in twee stappen’. Krijgt iemand alsnog je code? Dan moet er nog een tweede stap genomen worden om het account over te nemen.
C = check altijd
- Vraagt een onbekend nummer om geld? Bel diegene. Pakt diegene niet op of hoor je diegene niet goed? Maak dan geen geld over. Dit geldt ook voor bekende nummers die om geld vragen. Altijd even bellen, dat scheelt al een hoop onzekerheid!
- Bespreek met de familie hoe jullie omgaan met geld overmaken als er sprake is van (geld)nood.
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Hoe word je aan de haak geslagen, en hoe kun je het voorkomen?
Er wordt de laatste tijd een significante toename geregistreerd in het aantal Phishingaanvallen, maar wat zijn dat nu precies? In dit artikel besteden we aandacht aan de diverse technieken en geven we voorbeelden om niet aan de "haak geslagen te worden".
Ransomware weekoverzicht 51-2020
De supply chain-aanval van 'SolarWinds' heeft het cybersecurity-nieuws van afgelopen week gedomineerd, maar helaas ontbraken de ransomware aanvallen afgelopen week ook niet.
Cybercrime nieuwsbrief 137 (week 51-2020)
Meer gepersonaliseerde aanvallen in 2021, lagere straffen voor drugshandelaren en aanhoudingen na fraude met covid testen. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 137. Nog niet ingeschreven voor deze gratis nieuwsbrief over cybercrime en darkweb? Schrijf je dan hier in.
Datalek nieuws en overzicht week 51-2020
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Digitale fraude, oplichting meldingen week 51-2020
Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Liever anoniem? Klik dan hier.
Rechtbank legt aanmerkelijk lagere straffen op dan het Openbaar Ministerie voor drugshandelaren op het Darkweb
De rechtbank in Rotterdam legt in een Boxtelse drugszaak aanmerkelijk lagere straffen op dan het Openbaar Ministerie had geëist. Hoofdverdachte Alex P. (33) krijgt 24 maanden cel, waarvan 14 maanden voorwaardelijk. Justitie had een straf van zeven jaar voor hem in petto.
Aanhoudingen na fraude met testen Covid-19
Een Gelders bedrijf in medische goederen is dit jaar slachtoffer geworden van internationale fraude.
Meer gepersonaliseerde aanvallen in 2021
Nu veel digitale initiatieven in een sneltreinvaart zijn gerealiseerd, zijn ook veel trends sneller dan verwacht ontwikkeld.
Maatregelen tegen 'Spoofing' en 'Smishing'
Staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken heeft maatregelen aangekondigd om telefoon spoofing en smishing tegen te gaan. Bij telefoon spoofing en smishing (sms-phishing) geven oplichters vaak een ander nummer door dan waarvandaan wordt gebeld of het bericht van afkomstig is. Slachtoffers kunnen daardoor denken dat het om een gesprek of bericht van de bank gaat.
Joe Biden geïnformeerd over de gevolgen van hack campagne die meerdere federale agentschappen heeft getroffen
Amerikaanse nationale veiligheidsfunctionarissen hebben het overgangsteam voor de verkozen president Joe Biden en Capitol Hill-assistenten geïnformeerd over de gevolgen van een vermoedelijke door de overheid gesteunde hack campagne die meerdere federale agentschappen heeft getroffen.
"De verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan een geraffineerde vorm van fraude"
De rechtbank Den Haag heeft twee mannen van 24 en 27 jaar wegens qr-code fraude veroordeeld tot gevangenisstraffen van respectievelijk vier en vijf maanden. De mannen maakten meerdere slachtoffers in Den Haag en Tilburg. Het duo vroeg slachtoffers om hulp, bijvoorbeeld om een klein bedrag voor te schieten, zoals het betalen van een treinkaartje.
“Als een producent software heeft aangeboden die vervolgens niet voldoet aan de digitale veiligheidseisen, is hij mogelijk aansprakelijk op grond van wanprestatie”
Gebruikers kunnen de software-ontwikkelaar aansprakelijk stellen voor de schade die een hacker heeft toegebracht als blijkt dat de cybersecurity niet op orde is. Als het product niet voldoet aan de digitale veiligheidseisen, kan de fabrikant of verkoper van de software aangeklaagd worden op grond van wanprestatie. Er zijn echter wel de nodige juridische en economische barrières die het verhalen van de schade complex maken.