Een groot deel van de Nederlandse jongeren die ICT-onderwijs volgen, maakt zich wel eens schuldig aan cybercrime. Dit blijkt uit onderzoek van de VU en het NSCR. Toch blijkt het niet zo makkelijk om onderscheid te maken tussen jongeren die ´goede´ en ´slechte´ dingen doen met computers en ICT. Veel jongeren die online de wet overtreden, gebruiken hun ICT-vaardigheden tegelijkertijd om anderen te helpen of zich maatschappelijk in te zetten. Dit betekent dat jonge daders van online delicten kunnen worden gestimuleerd om hun vaardigheden positief in te zetten.
Kenmerken jongeren die zich schuldig maken aan cybercrime
Tot nu toe was er nog weinig bekend over de kenmerken van jongeren die zich schuldig maken aan verschillende vormen van cybercriminaliteit. Zo was niet duidelijk in hoeverre individuele eigenschappen doorslaggevend zijn of dat ook kenmerken van de sociale omgeving een rol spelen. Het rapport Understanding cybercriminal behaviour among young people is gebaseerd op vragenlijstgegevens uit een grote steekproef van 892 jongeren tussen de 15 en 25 jaar, die ICT-gerelateerd onderwijs volgen in het vo, mbo en hbo. Uniek aan dit onderzoek is onder andere dat het sociale netwerk van schoolvrienden uitgebreid in kaart is gebracht, waardoor de rol van criminele vrienden goed kan worden onderzocht.
Ruim helft van jongeren die ICT-onderwijs volgen pleegt online delict
Iets meer dan de helft van de ondervraagde jongeren met ICT-onderwijs had recent een online delict gepleegd. Dat gold voor zowel ´pure´ cyberdelicten – delicten die alleen online mogelijk zijn zoals hacking – als voor online delicten die ook offline mogelijk zijn zoals fraude. Veel voorkomende eenvoudige online delicten waren: hacking door het raden van wachtwoorden, het kopiëren/stelen van bestanden en online pesten of bangmakerij. Maar ook meer geavanceerde cyberdelicten kwamen regelmatig voor, zoals hacking via technische applicaties of exploits, online fraude en websites veranderen. Bij de onderzochte groep kwamen online delicten zelfs vaker voor dan reguliere offline vormen van criminaliteit zoals diefstal, vernieling of geweld.
Online wel of niet overtreden van regels niet zo zwart-wit als het lijkt
Uit het onderzoek bleek een verrassende samenhang tussen positief en negatief cybergedrag. Jongeren die online delicten plegen zetten hun ICT-vaardigheden ook in om anderen te helpen of maatschappelijke betrokken te zijn. Ze helpen bijvoorbeeld anderen met ICT-problemen of het ontwerpen van digitale media, melden digitale kwetsbaarheden of zijn actief op online platforms over ICT-onderwerpen. Deze jongeren vinden online dus zowel positieve als negatieve uitdagingen en het wel of niet overtreden van regels online is voor hen dus niet zo zwart-wit.
Rol van vrienden bij cybergedrag
Het onzichtbare karakter van cybercriminaliteit zorgt ervoor dat ongeveer de helft van de leerlingen niet op de hoogte was van de cyberdelicten van schoolvrienden. Vooral voor pure cyberdelicten vonden zij dit lastig in te schatten. Hun eigen gedrag was dan ook sterker gerelateerd aan hun perceptie over het cybergedrag van deze vrienden, dan aan het daadwerkelijke gedrag. Dit suggereert dat jongeren de neiging hebben om hun cybergedrag aan te passen aan hoe zij denken dat hun vrienden zich gedragen en niet aan hoe hun vrienden zich daadwerkelijk gedragen. Het kan ook betekenen dat jongeren denken dat hun vrienden meer op hen lijken dan daadwerkelijk het geval is.
Andere risicofactoren voor pure cyberdelicten en ‘reguliere’ delicten online
Uit het onderzoek kwamen ook verschillen naar voren tussen de twee hoofdcategorieën van cybercriminaliteit. Het plegen van pure cyberdelicten hangt vooral samen met individuele kenmerken, waaronder een hoog niveau van ICT-kennis en computerverslaving. Het online uitvoeren van delicten die ook offline mogelijk zijn, hangt meer samen met sociale omgevingskenmerken zoals een zwakke band met school en veel alleen thuis zijn. Deze delicten lijken daarmee wat betreft risicofactoren meer op traditionele offline delicten.
ICT-vaardigheden positief inzetten
Het lijkt erop dat scholen hun leerlingen zouden kunnen stimuleren om hun ICT-vaardigheden op een positieve manier in te zetten, bijvoorbeeld door les te geven over de grens tussen ‘goed’ en ‘slecht’ cybergedrag. Daarnaast hebben scholen een belangrijke rol in het tijdig opvangen van signalen dat leerlingen zich bezighouden met negatief cybergedrag. Dit onderzoek laat ook zien dat het zinvol kan zijn om bij de preventie van cybercrime te focussen op risicogroepen zoals jongeren die ICT-onderwijs volgen. Bij pure cyberdelicten kunnen interventies vooral gericht zijn op individuele risicofactoren zoals een computerverslaving. Voor andere online delicten kan het ook helpen om sociale omgevingsfactoren aan te pakken, bijvoorbeeld door de band met school te versterken en thuis meer toezicht te houden.
De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: nscr.nl | Weulen Kranenbarg, M., Van der Toolen, Y. & Weerman, F.
Bekijk alle vormen en begrippen
Meer rapporten bekijken of downloaden
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Duitsland eist dat Russische cyberaanvallen onmiddellijk ophouden
Een Russische hackersgroep genaamd 'GhostWriter' doet er alles aan om de aankomende parlementsverkiezingen in Duitsland te torpederen. Het hackerscollectief verspreidt desinformatie via sociale media, om zo de publieke opinie te beïnvloeden. Daarnaast voeren de aanvallers phishingcampagnes uit op politici, in een poging om hun accounts over te nemen.
Bol.com: Antwoord en win een VanMoof S3!
De afgelopen dagen ontving we een behoorlijk aantal meldingen over een misleidende winactie uit naam van Bol.com. Ook Opgelicht?! kreeg hier veel meldingen over. De belofte is dat er een fiets van het Nederlandse fietsenmerk VanMoof wordt weggegeven, een fiets met een winkelwaarde van zo'n 2.200 euro. Er is echter wel een probleem: er wordt helemaal niks weggegeven. Wat wil de organisatie van deze 'winactie' dan wél van je?
Overzicht cyberaanvallen week 35-2021
Cybercrimineel perst hogeschool van Arnhem en Nijmegen af, tweede kamer stelt vragen over "hack" bij onderwijsinstelling ROC Mondriaan en Italië gaat ransomware te lijf met giga plan en miljarden budget. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 174 week 35-2021
Veel smartphones worden momenteel aangevallen, zes verdachten in beeld bij omvangrijke cybercrime zaak en spyware in iPhone kabel. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 174
Datalek nieuws en overzicht week 35-2021
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Phishing, nepshop en fraude meldingen week 35-2021
Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Ben je slachtoffer geworden van oplichting doe dan 'altijd' aangifte bij de politie.
Levendige handel gestolen persoonsgegevens op het darkweb
Als een bedrijf of instantie gehackt wordt, kunnen persoonsgegevens worden gestolen. Voor slachtoffers kan dat vergaande consequenties hebben, zoals identiteitsfraude. Helaas is het voor slachtoffers nauwelijks mogelijk de schade te verhalen, aldus dr. Tim Walree, die op dit onderwerp promoveerde.
Spyware in iPhone kabel
Een beveiligingsonderzoeker heeft kabeltjes gemaakt die er normaal uitzien maar via een eigen wifi-netwerk alles kunnen doorspelen wat een slachtoffer typt.
Sexting onderzoek 2021
Op 4 september is het de Dag van de Seksuele Gezondheid. Hoe is het gesteld met de seksuele gezondheid van Nederlandse jongeren? En hoe speelt het risicovolle sexting hierin een rol?
CEO fraude nu en in de toekomst
Waar oplichters zich vroeger vooral op de gewone burger richtten, komt het nu steeds vaker voor dat criminelen hun snelle babbeltruc aan de deur inruilen voor een cyberaanval op lange termijn, met uitzicht op een aanzienlijk hogere opbrengst. Een van de meest populaire oplichtingstechnieken staat bekend als CEO fraude. Wat is dit precies, en hoe werkt het? We duiken in de wereld van CEO fraude om je te leren hoe je het fenomeen herkent en hoe je jezelf en jouw organisatie er tegen wapent.
‘Cyberweerbaarheid vraagt om maatwerk’
Het is erg moeilijk om het gedrag van mensen te veranderen, zeker als het om de weerbaarheid tegen cybercriminaliteit gaat. Daarom ontwikkelen twee lectoren van de Hogeschool Saxion en de Haagse Hogeschool samen met gemeentes een aanpak die gericht is op specifieke doelgroepen. “We zijn ervan overtuigd dat dat effectiever is dan een one-size-fits-all-benadering.”
"Overheid neemt nationale veiligheid onvoldoende serieus"
De overheid neemt onze nationale veiligheid onvoldoende serieus, stelt Inge Bryan. Ze is CEO van Fox-IT, de grootste ict-beveiliger van Nederland. 'Het is onbegrijpelijk dat het onderwerp alweer niet op de formatietafel ligt. Dat heeft ook met ego's te maken: als je het niet snapt, dan wil je er ook niet over praten.'