Een groot deel van de Nederlandse jongeren die ICT-onderwijs volgen, maakt zich wel eens schuldig aan cybercrime. Dit blijkt uit onderzoek van de VU en het NSCR. Toch blijkt het niet zo makkelijk om onderscheid te maken tussen jongeren die ´goede´ en ´slechte´ dingen doen met computers en ICT. Veel jongeren die online de wet overtreden, gebruiken hun ICT-vaardigheden tegelijkertijd om anderen te helpen of zich maatschappelijk in te zetten. Dit betekent dat jonge daders van online delicten kunnen worden gestimuleerd om hun vaardigheden positief in te zetten.
Kenmerken jongeren die zich schuldig maken aan cybercrime
Tot nu toe was er nog weinig bekend over de kenmerken van jongeren die zich schuldig maken aan verschillende vormen van cybercriminaliteit. Zo was niet duidelijk in hoeverre individuele eigenschappen doorslaggevend zijn of dat ook kenmerken van de sociale omgeving een rol spelen. Het rapport Understanding cybercriminal behaviour among young people is gebaseerd op vragenlijstgegevens uit een grote steekproef van 892 jongeren tussen de 15 en 25 jaar, die ICT-gerelateerd onderwijs volgen in het vo, mbo en hbo. Uniek aan dit onderzoek is onder andere dat het sociale netwerk van schoolvrienden uitgebreid in kaart is gebracht, waardoor de rol van criminele vrienden goed kan worden onderzocht.
Ruim helft van jongeren die ICT-onderwijs volgen pleegt online delict
Iets meer dan de helft van de ondervraagde jongeren met ICT-onderwijs had recent een online delict gepleegd. Dat gold voor zowel ´pure´ cyberdelicten – delicten die alleen online mogelijk zijn zoals hacking – als voor online delicten die ook offline mogelijk zijn zoals fraude. Veel voorkomende eenvoudige online delicten waren: hacking door het raden van wachtwoorden, het kopiëren/stelen van bestanden en online pesten of bangmakerij. Maar ook meer geavanceerde cyberdelicten kwamen regelmatig voor, zoals hacking via technische applicaties of exploits, online fraude en websites veranderen. Bij de onderzochte groep kwamen online delicten zelfs vaker voor dan reguliere offline vormen van criminaliteit zoals diefstal, vernieling of geweld.
Online wel of niet overtreden van regels niet zo zwart-wit als het lijkt
Uit het onderzoek bleek een verrassende samenhang tussen positief en negatief cybergedrag. Jongeren die online delicten plegen zetten hun ICT-vaardigheden ook in om anderen te helpen of maatschappelijke betrokken te zijn. Ze helpen bijvoorbeeld anderen met ICT-problemen of het ontwerpen van digitale media, melden digitale kwetsbaarheden of zijn actief op online platforms over ICT-onderwerpen. Deze jongeren vinden online dus zowel positieve als negatieve uitdagingen en het wel of niet overtreden van regels online is voor hen dus niet zo zwart-wit.
Rol van vrienden bij cybergedrag
Het onzichtbare karakter van cybercriminaliteit zorgt ervoor dat ongeveer de helft van de leerlingen niet op de hoogte was van de cyberdelicten van schoolvrienden. Vooral voor pure cyberdelicten vonden zij dit lastig in te schatten. Hun eigen gedrag was dan ook sterker gerelateerd aan hun perceptie over het cybergedrag van deze vrienden, dan aan het daadwerkelijke gedrag. Dit suggereert dat jongeren de neiging hebben om hun cybergedrag aan te passen aan hoe zij denken dat hun vrienden zich gedragen en niet aan hoe hun vrienden zich daadwerkelijk gedragen. Het kan ook betekenen dat jongeren denken dat hun vrienden meer op hen lijken dan daadwerkelijk het geval is.
Andere risicofactoren voor pure cyberdelicten en ‘reguliere’ delicten online
Uit het onderzoek kwamen ook verschillen naar voren tussen de twee hoofdcategorieën van cybercriminaliteit. Het plegen van pure cyberdelicten hangt vooral samen met individuele kenmerken, waaronder een hoog niveau van ICT-kennis en computerverslaving. Het online uitvoeren van delicten die ook offline mogelijk zijn, hangt meer samen met sociale omgevingskenmerken zoals een zwakke band met school en veel alleen thuis zijn. Deze delicten lijken daarmee wat betreft risicofactoren meer op traditionele offline delicten.
ICT-vaardigheden positief inzetten
Het lijkt erop dat scholen hun leerlingen zouden kunnen stimuleren om hun ICT-vaardigheden op een positieve manier in te zetten, bijvoorbeeld door les te geven over de grens tussen ‘goed’ en ‘slecht’ cybergedrag. Daarnaast hebben scholen een belangrijke rol in het tijdig opvangen van signalen dat leerlingen zich bezighouden met negatief cybergedrag. Dit onderzoek laat ook zien dat het zinvol kan zijn om bij de preventie van cybercrime te focussen op risicogroepen zoals jongeren die ICT-onderwijs volgen. Bij pure cyberdelicten kunnen interventies vooral gericht zijn op individuele risicofactoren zoals een computerverslaving. Voor andere online delicten kan het ook helpen om sociale omgevingsfactoren aan te pakken, bijvoorbeeld door de band met school te versterken en thuis meer toezicht te houden.
De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: nscr.nl | Weulen Kranenbarg, M., Van der Toolen, Y. & Weerman, F.
Bekijk alle vormen en begrippen
Meer rapporten bekijken of downloaden
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Cybercrime nieuwsbrief 208 week 18-2022
Spoofcalls en robocalls vaak gebruikte ingrediënten bij cybercriminelen, hoe Instagram cybercriminelen met "gijzelvideo's" je contacten oplichten en CIA vraagt pro-westerse Russen om contact te zoeken via het darkweb. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 208.
Digiweerbaar met de Cyber Sessies: Aflevering 4 'Het is niet de vraag óf, maar wanneer cyberaanvallen plaatsvinden'
Cyberaanvallen kosten de economie ruim €10 miljard per jaar en dit bedrag zal alleen maar stijgen naarmate meer en meer bedrijven dagelijks slachtoffer van online criminelen worden. In deze vierde aflevering wordt onze digitale veiligheid door de ogen van de politiek besproken. Presentator Remy Gieling spreekt met drie kopstukken uit de wereld van online veiligheid; Queeny Rajkowski (Kamerlid VVD), Inge Bryan (directeur FOX-IT) en Harm Teunis (tech-verslaggever RTL Z).
CIA vraagt pro-westerse Russen om contact te zoeken via het darkweb
De Amerikaanse inlichtingendienst CIA is op het Russische internet actief op zoek naar mensen die tegen de oorlog in Oekraïne zijn. “Het is om hen gerust te stellen dat er aan de andere kant mensen zijn die hen willen beschermen.”
Hoe Instagram cybercriminelen met "gijzelvideo's" je contacten oplichten
Je krijgt op Instagram een video waarin één van je contacten een investering aanprijst: 'Hé vriend, beleg net als ik in déze cryptomunt en je wordt steenrijk!' Je gelooft het, omdat het echt jouw vriend op de video is. In werkelijkheid is het account gehackt en proberen oplichters je in de val te lokken.
‘De oorlog in Oekraïne laat zien dat cyberspace een volwaardig oorlogsdomein is geworden’
De oorlog in Oekraïne bewijst dat oorlogsvoering verandert. De digitale ruimte wordt steeds belangrijker: als vehikel voor beïnvloedingsstrategieën en als strijdtoneel van cyberaanvallen. Die ontwikkeling vraagt volgens brigadegeneraal en hoogleraar cyber warfare Paul Ducheine om nieuwe manieren van aanvallen en verdedigen. ‘De oorlog in Oekraïne laat zien dat cyberspace een volwaardig oorlogsdomein is geworden.’
Spoofcalls en robocalls vaak gebruikte ingrediënten bij cybercriminelen
Cybercrime komt steeds vaker voor. In plaats van ouderwets een bank te overvallen, hebben criminelen tegenwoordig allerlei manieren om online je geld af te troggelen. Je kent phishing en WhatsApp-fraude waarschijnlijk al. Maar je moet tegenwoordig ook goed opletten wie jou precies belt. Is het echt de Belastingdienst of jouw telecomprovider? Of probeert iemand je via de telefoon op te lichten? In dit artikel leggen we je uit wat 'spoofcalls' en 'robocalls' zijn, waarom ze veel schade kunnen opleveren en hoe je je er tegen kunt wapenen.
Cybercriminelen misbruiken slimme apparaten in cyberoorlog
DDoS-aanvallen, waarbij hackers websites uit de lucht halen, zijn een belangrijk Russisch wapen in de oorlog tegen Oekraïne. Deze aanvallen verlopen vaak via een verzameling van honderdduizenden tot miljoenen kwetsbare slimme apparaten die met het internet verbonden zijn, zoals beveiligingscamera’s, slimme deurbellen en netwerk harde schijven. En ook die van jou kunnen misbruikt worden voor dat soort doeleinden. “Dit zou genoeg moeten zijn voor consumenten om zich af te vragen: ‘wat kan ik doen?’ Dit moet je namelijk niet willen”, zegt Dave Maasland, CEO van cyberbeveiligingsbedrijf ESET-Nederland.
OM: “Cybercrime neemt toe met bijna een derde ten opzichte van 2020 en drie keer meer dan in 2019”
Het aandeel cybercriminaliteit is afgelopen jaar fors toegenomen. In 2021 ontving de politie 14.000 meldingen van cybercrime. Dat is een derde meer in vergelijking met het jaar ervoor. Ook de impact van cybercriminaliteit steeg vorig jaar. Dat schrijft het Openbaar Ministerie (OM) in het jaarverslag.
Overzicht cyberaanvallen week 17-2022
Hackersgroep Stormous hackt Coca Cola, kamervragen over ransomware-aanval op gemeente Buren en Onyx ransomware vernietigt bestanden in plaats van ze te versleutelen. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 207 week 17-2022
Je naam, adres en telefoonnummer op straat? Dit kunnen hackers met die persoonsgegevens, cybercriminele kartels richten zich nu ook op marktstrategieën, beleggingsrekeningen en banken en de evolutie van WhatsApp fraude. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 207.
Digiweerbaar met de Cyber Sessies: Aflevering 3 'Ethisch hackers? Dit kunnen we van ze leren'
Deze week spreekt presentator Remy Gieling met drie kopstukken uit de wereld van online veiligheid; Pim Takkenberg (directeur cyber security Northwave), Sanne Maasakkers (security specialist Nationaal Cyber Security Centrum) en Dave Maasland (CEO ESET Nederland). De drie deskundigen gaan in op het onderwerp 'digitale veiligheid door de ogen van de aanvaller.' Door te weten hoe een aanvaller werkt, kun je je als bedrijf en burger beter verdedigen. Er wordt ingegaan op vragen als: wat doet een ethisch hacker? Waarom zou je als bedrijf met ethisch hackers in zee gaan? En welke maatregelen kunnen bedrijven treffen om het hackers - en dus ook de ethisch hackers - moeilijk te maken?
AIVD: Sabotage “het grootste digitale risico” voor de Nederlandse samenleving
Nederlandse burgers, bedrijven en overheidsdiensten liepen in 2021 voortdurend het risico om getroffen te worden door cyberaanvallen. Landen als China en Rusland spelen daarin een belangrijke rol. Deze digitale dreiging vraagt om vergaande samenwerking met nationale en internationale partners. Om de goede inlichtingenpositie te houden zijn (technische) middelen nodig. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in de nieuwste editie van het jaarverslag.