Een groot deel van de Nederlandse jongeren die ICT-onderwijs volgen, maakt zich wel eens schuldig aan cybercrime. Dit blijkt uit onderzoek van de VU en het NSCR. Toch blijkt het niet zo makkelijk om onderscheid te maken tussen jongeren die ´goede´ en ´slechte´ dingen doen met computers en ICT. Veel jongeren die online de wet overtreden, gebruiken hun ICT-vaardigheden tegelijkertijd om anderen te helpen of zich maatschappelijk in te zetten. Dit betekent dat jonge daders van online delicten kunnen worden gestimuleerd om hun vaardigheden positief in te zetten.
Kenmerken jongeren die zich schuldig maken aan cybercrime
Tot nu toe was er nog weinig bekend over de kenmerken van jongeren die zich schuldig maken aan verschillende vormen van cybercriminaliteit. Zo was niet duidelijk in hoeverre individuele eigenschappen doorslaggevend zijn of dat ook kenmerken van de sociale omgeving een rol spelen. Het rapport Understanding cybercriminal behaviour among young people is gebaseerd op vragenlijstgegevens uit een grote steekproef van 892 jongeren tussen de 15 en 25 jaar, die ICT-gerelateerd onderwijs volgen in het vo, mbo en hbo. Uniek aan dit onderzoek is onder andere dat het sociale netwerk van schoolvrienden uitgebreid in kaart is gebracht, waardoor de rol van criminele vrienden goed kan worden onderzocht.
Ruim helft van jongeren die ICT-onderwijs volgen pleegt online delict
Iets meer dan de helft van de ondervraagde jongeren met ICT-onderwijs had recent een online delict gepleegd. Dat gold voor zowel ´pure´ cyberdelicten – delicten die alleen online mogelijk zijn zoals hacking – als voor online delicten die ook offline mogelijk zijn zoals fraude. Veel voorkomende eenvoudige online delicten waren: hacking door het raden van wachtwoorden, het kopiëren/stelen van bestanden en online pesten of bangmakerij. Maar ook meer geavanceerde cyberdelicten kwamen regelmatig voor, zoals hacking via technische applicaties of exploits, online fraude en websites veranderen. Bij de onderzochte groep kwamen online delicten zelfs vaker voor dan reguliere offline vormen van criminaliteit zoals diefstal, vernieling of geweld.
Online wel of niet overtreden van regels niet zo zwart-wit als het lijkt
Uit het onderzoek bleek een verrassende samenhang tussen positief en negatief cybergedrag. Jongeren die online delicten plegen zetten hun ICT-vaardigheden ook in om anderen te helpen of maatschappelijke betrokken te zijn. Ze helpen bijvoorbeeld anderen met ICT-problemen of het ontwerpen van digitale media, melden digitale kwetsbaarheden of zijn actief op online platforms over ICT-onderwerpen. Deze jongeren vinden online dus zowel positieve als negatieve uitdagingen en het wel of niet overtreden van regels online is voor hen dus niet zo zwart-wit.
Rol van vrienden bij cybergedrag
Het onzichtbare karakter van cybercriminaliteit zorgt ervoor dat ongeveer de helft van de leerlingen niet op de hoogte was van de cyberdelicten van schoolvrienden. Vooral voor pure cyberdelicten vonden zij dit lastig in te schatten. Hun eigen gedrag was dan ook sterker gerelateerd aan hun perceptie over het cybergedrag van deze vrienden, dan aan het daadwerkelijke gedrag. Dit suggereert dat jongeren de neiging hebben om hun cybergedrag aan te passen aan hoe zij denken dat hun vrienden zich gedragen en niet aan hoe hun vrienden zich daadwerkelijk gedragen. Het kan ook betekenen dat jongeren denken dat hun vrienden meer op hen lijken dan daadwerkelijk het geval is.
Andere risicofactoren voor pure cyberdelicten en ‘reguliere’ delicten online
Uit het onderzoek kwamen ook verschillen naar voren tussen de twee hoofdcategorieën van cybercriminaliteit. Het plegen van pure cyberdelicten hangt vooral samen met individuele kenmerken, waaronder een hoog niveau van ICT-kennis en computerverslaving. Het online uitvoeren van delicten die ook offline mogelijk zijn, hangt meer samen met sociale omgevingskenmerken zoals een zwakke band met school en veel alleen thuis zijn. Deze delicten lijken daarmee wat betreft risicofactoren meer op traditionele offline delicten.
ICT-vaardigheden positief inzetten
Het lijkt erop dat scholen hun leerlingen zouden kunnen stimuleren om hun ICT-vaardigheden op een positieve manier in te zetten, bijvoorbeeld door les te geven over de grens tussen ‘goed’ en ‘slecht’ cybergedrag. Daarnaast hebben scholen een belangrijke rol in het tijdig opvangen van signalen dat leerlingen zich bezighouden met negatief cybergedrag. Dit onderzoek laat ook zien dat het zinvol kan zijn om bij de preventie van cybercrime te focussen op risicogroepen zoals jongeren die ICT-onderwijs volgen. Bij pure cyberdelicten kunnen interventies vooral gericht zijn op individuele risicofactoren zoals een computerverslaving. Voor andere online delicten kan het ook helpen om sociale omgevingsfactoren aan te pakken, bijvoorbeeld door de band met school te versterken en thuis meer toezicht te houden.
De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: nscr.nl | Weulen Kranenbarg, M., Van der Toolen, Y. & Weerman, F.
Bekijk alle vormen en begrippen
Meer rapporten bekijken of downloaden
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
“Ik verwacht dat we binnenkort ook aanvallen zullen zien via QR-codes"
QR-codes winnen aan populariteit in Nederland, maar gebruikers zijn nog onvoldoende op de hoogte van de veiligheidsrisico’s.
Moeten ook MKB IT-dienstverleners er nu echt aan gaan geloven?
Pas recent werd duidelijk dat een rechter in 2018 een vonnis heeft gewezen waarin een IT-dienstverlener de kosten grotendeels moest vergoeden die het gevolg waren van schade door een ransomware infectie. In de dagen nadat het vonnis bekend werd ontstonden verschillende discussies op LinkedIn en sites als Security.nl. De meningen liepen sterk uiteen: voor sommigen was het een onbegrijpelijke uitspraak, anderen verzuchtten dat er nu eindelijk eens opgetreden werd.
Zes cybercriminelen aangeklaagd die onder meer de haven in Rotterdam verlamde
De Verenigde Staten hebben zes cybercriminelen van de Russische hackersgroep Sandworm aangeklaagd, die met NotPetya-ransomware onder meer een haven in Rotterdam platlegde.
'Malware 'GravityRAT' spyware nu ook te gebruiken voor aanval op Android en MacOS'
De beruchte malware 'GravityRAT' spyware wordt op sluwe wijze multiplatform, naast Windows-besturingssystemen, richt de tool zich nu ook op Android en MacOS.
Ransomware weekoverzicht week 42 - 2020
Ransomware aanvallen blijven zich richten op overheidsinstanties en onderneming, terwijl slachtoffers losgeld betalen en zo het verdienmodel van cybercriminelen in stand houden.
Cybercrime nieuwsbrief 128 (week 42-2020)
"Afgelopen week zagen we weer een aantal interessante ontwikkelingen. Het pentagon voerde een aanval uit op het Trickbotnet en we werden gewaarschuwd door het MIVD over het afluisteren via je smartphone en tablet. Vervolgens ontdekte een security bedrijf een lek in een webshop platform, waardoor meer dan 7200 klantengegevens in te zien waren. Lissa vertelde haar verhaal over haar ervaringen met wraakporno, er verscheen een rapport over veilig online 2020, minster Grapperhaus reageerde op kamer vragen over de digitale veiligheid van Nederlandse bedrijven, de QQAAZ bende werd opgerold en we zagen hoe ransomware steeds verder aan terrein aan het winnen is. Dit alles en meer lees je in nieuwsbrief 128 die gisteren is verschenen."
Datalek nieuws en overzicht week 42-2020
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Gedigitaliseerde oplichting / misdaad overzicht week 42-2020
Het melden van digitale oplichting pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?! of Fraudehelpdesk dan weten want Samen bestrijden we cybercrime. Liever anoniem? Klik dan hier.
Gaming bedrijven 'Ubisoft' en 'Crytek' in de grip van cybercriminelen "We posten de broncode van de nieuwe game 'Watch Dogs Legion' op het Darkweb"
Cybercriminelen van de 'Egregor groep' hebben gegevens gelekt die ze door een hack op het interne netwerken van 'Ubisoft' en 'Crytek' hebben buitgemaakt. De gestolen gegevens van deze bedrijven zijn dinsdag gepubliceerd op het darkweb portaal van de cybercriminelen.
De QQAAZZ-bende opende en beheerde honderden zakelijke en persoonlijke bankrekeningen bij banken wereldwijd
Bij een internationale politieactie gericht tegen personen die geld voor cybercriminelen witwassen zijn twintig mensen aangehouden. Volgens Europol zijn de verdachten lid van een crimineel netwerk genaamd 'QQAAZZ' dat geld voor de grootste cybercriminelen witwast.
Zijn Nederlandse bedrijven voldoende beschermd tegen cybercriminaliteit?
Veel Nederlandse ondernemers zijn zich bewust van de gevaren van cyberaanvallen. Samen met de overheid hebben ze de afgelopen jaren maatregelen genomen om hun digitale weerbaarheid te vergroten. Ondanks deze inzet is dat nog niet overal op orde. Deels heeft te maken met bewustzijn, anderzijds met de kosten die hiermee gemoeid zijn.
Medewerkers in Nederland maken zich relatief weinig zorgen over hun digitale veiligheid
Dat geldt met name voor werknemers die bij middelgrote (tot 199 medewerkers) en grote bedrijven (200+ medewerkers) werken. Slechts een kwart van hen maakt zich zorgen over hun digitale veiligheid. De middelgrote bedrijven ondernemen weinig actie om hun online veiligheid te waarborgen. Het gebruik van antivirussoftware ligt bij deze groep een stuk lager in vergelijking met kleine en grote bedrijven uit het MKB. Ook maken ze minder vaak back-ups van hun gegevens en voeren ze slechts af en toe software-updates uit.