December is traditiegetrouw de maand waarin we reflecteren en vooruitkijken. Het afgelopen jaar was een rollercoaster voor iedereen die zich bezighoudt met IT-beveiliging. 2021 gaat dan ook de boeken in als het jaar van de security wake-up call. Het jaar waarin hybride werken het nieuwe normaal is geworden en waarin de transformatie naar een cloud-first beleid versneld is ingevoerd. Onze nieuwe realiteit van hybride werken heeft een grote impact gehad op het beveiligingsbeleid van bedrijven.
Ransomware pandemie
Naast de allesbeheersende pandemie werd de wereld overspoeld door een tweede pandemie. Veel organisaties zijn het afgelopen jaar, ondanks de vele waarschuwingen en aanbevelingen om passende maatregelen te nemen, slachtoffer geworden van ransomware criminelen.
Ondanks het oprollen van EMOTET begin dit jaar zijn verschillende Nederlandse organisatie toch prooi geworden van een gijzelsoftware aanval. Uit een cybersecurityonderzoek halverwege het jaar bleek bovendien helaas dat de cyberweerbaarheid nog steeds niet op pijl is en dat Nederland onvoldoende is voorbereid op de huidige digitale dreigingen (CyberSecurityBeeld 2021 – 06/21).
Het Nederlandse Nationaal Cybersecurity Centrum publiceerde daarom om een aantal basis stappen die organisaties helpen zich weerbaar te maken tegen ransomware criminelen. Onderdeel van dit stappenplan is het maken van de juiste backups, het voorkomen van het binnenhalen van kwaadaardige software en het voorbereiden van interne processen voor wanneer de organisatie toch slachtoffer is geworden van een aanval.
Phishing meest gebruikte manier om toegang te verschaffen
Ook dit jaar was phishing de meest gebruikte manier om toegang te verschaffen tot doelwit organisaties. Iedereen ontvangt wel eens kwaadwillende email die je in de verleiding brengt om een onbekend pakketje te volgen of om je bankgegevens te verifiëren. Het TV-programma Zembla (7 oktober 2021) bestede een gehele aflevering aan ransomware en onderzocht 100 organisaties en hun emailsecuritymaatregelen. Helaas bleek ook hier, dat bij 43 van de 100 onderzochte bedrijven er minstens één van de drie veiligheidsstandaarden ontbrak, of onvoldoende was geconfigureerd.
Overheidsorganen en instanties dwingen maatregelen af
2021 gaat de boeken in als het jaar waarin verschillende overheidsorganen en instanties waarschuwen voor toenemende digitale dreigingen. Als reactie op die dreigingen proberen instanties maatregelen af te dwingen. In de EU werd er in 2021 veelvuldig gesproken over NIS-2 (Netwerk en Information Security) die organisaties op straffe van geldboetes in de toekomst gaat verplichten om te voldoen aan basis securitymaatregelen, inclusief een meldingsplicht bij incidenten.
Malafide mobiele tekstberichten
Naast e-mail als aanvalsmethode zagen we cybercriminelen dit jaar ook overstappen op malafide mobiele tekstberichten die mensen verleiden om een pakketje te volgen. Criminelen kunnen dankzij FluBot toegang tot je volledige telefoon krijgen en zo proberen geld te stelen door mee te kijken in je mobiel bankieren app.
Supply chain aanvallen
De gezondheidspandemie veroorzaakte ook in 2021 maatschappelijke ontwrichting. Dat heeft geresulteerd in het feit dat organisaties op een andere manier bedrijfsrisico’s zijn gaan analyseren. Wat voorheen vanzelfsprekend was kan vandaag bedrijfsprocessen serieus in de war schoppen. De nasleep van de Sunburst aanval (supply-chain attack via Solarwinds software) en de problemen met de door Managed Service providers gebruikte Kaseya software zijn voorbeelden van ketenaanvallen waarbij misbruik werd gemaakt werd van softwareleveranciers om kwaadaardige software onder een legitieme dekmantel binnen te brengen bij organisaties.
Naast de software supply-chain hebben hardware platformen dit jaar gemerkt dat ook zij onderhevig zijn aan de grillen van de wereldwijde pandemie en de ontstane chiptekorten. Het chiptekort heeft geresulteerd in beperkte beschikbaarheid van hardware en een additionele versnelling van cloud en SAAS applicatie-ado
Applicatie beveiliging
De versnelde cloud-adoptie, de Apache Log4j problemen van afgelopen maand en de SAAS-consumptiemodellen hebben additionele security beleidsvraagstukken opgeworpen. Zero Trust modellen die toegang tot applicaties reguleren, gebruikte software libraries monitoren op kwetsbaarheden, en cloud-omgevingen controleren hebben in 2021 een versnelde opmars gemaakt.
Bewustwording verder toegenomen
2021 heeft organisaties noodgedwongen bewust gemaakt dat ze hun cyberweerbaarheid op peil moeten houden en naar een hoger niveau moeten tillen om zichzelf te beschermen tegen aanvallen.
2021 was enkel een voorproefje van wat ons in 2022 te wachten staat.
Bron: cisco.com, emerce.nl
Bekijk alle vormen en begrippen 》
Actuele aanvallen overzicht per dag 》
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer nieuws over cybercrime
Patchen alleen is niet voldoende!
Door een ernstig "Cyberlek" in Microsoft Exchange zien we momenteel over de hele wereld massale hack aanvallen die gebruik maken van deze kwetsbaarheid.
Zeroday exploits in Microsoft Exchange Server worden actief misbruikt in Nederland
Het 'Nationaal Cyber Security Centrum' (NCSC) adviseert om zo snel mogelijk de vrijgegeven patch te installeren. Tevens raadt het adviesorgaan aan om de Exchange-omgeving te controleren om uit te sluiten dat er misbruik heeft plaatsgevonden.
De slechtste wachtwoorden van 2020
De hitparade van de slechtste wachtwoorden van het jaar is al een soort traditie geworden. Weet je nog dat we in 2019 een beoordeling van de 100 meest ongelukkige hebben gepubliceerd? 2020 zal geen uitzondering zijn, vooral omdat experts meer dan 5 miljard gelekte wachtwoorden hebben geanalyseerd en er iets is om verrast te worden.
Kiezen tussen twee kwaden
Ambtenaren van het ministerie van Justitie en Veiligheid werken nog altijd aan een plan om encryptie af te zwakken. Daardoor willen ze berichten kunnen onderscheppen en inzien om cybercriminelen aan te pakken. Het onderwerp wordt pas na de verkiezingen behandeld, wat betekent dat het aan een volgend kabinet is om al dan niet iets met de plannen te doen.
Boeven konden hun 'werk' niet doen
Afgelopen jaar kreeg de politie minder vaak te maken met traditionele vormen van criminaliteit. Het aantal meldingen van zakkenrollerij, woninginbraak en winkeldiefstal nam fors af. Tegelijkertijd registreerde de politie veel vaker online criminaliteit, waaronder verkoopfraude en hacken.
Autoriteit Persoonsgegevens luidt de noodklok
De Autoriteit Persoonsgegevens luidt de noodklok. In 2020 steeg het aantal hackaanvallen met 30 procent ten opzichte van 2019. Het aantal meldingen van datalekken kwam afgelopen jaar uit op 1.173. Een groot deel van dit soort cyberincidenten is eenvoudig te voorkomen door de beveiliging op te schroeven.
We verwachten in de toekomst meer van 'ThreatNeedle' te zien
Cybersecurity onderzoekers hebben een nieuwe campagne geïdentificeerd van Lazarus, een zeer productieve geavanceerde dreigingsactor. Lazarus is actief vanaf ten minste 2009 en is betrokken geweest bij grootschalige cyberspionage campagnes, ransomware-campagnes en zelfs aanvallen op de cryptocurrency-markt. Waar het zich de afgelopen jaren op financiële instellingen richtte, valt Lazarus sinds begin 2020 de defensie-industrie aan via een aangepaste backdoor genaamd 'ThreatNeedle'.
"Er kan niet worden gewacht met het delen van incident informatie"
De 'Cyber Security Raad (CSR)' wil versneld incidentinformatie met het bedrijfsleven en burgers delen. In de ogen van de raad is dit ‘een van de belangrijkste instrumenten’ om de cyberweerbaarheid van de samenleving te verhogen. De CSR adviseert minister Grapperhaus om te onderzoeken of het Landelijk Dekkend Stelsel (LDS) van informatieknooppunten via een ‘spoedreparatie’ sneller kan worden doorgevoerd.
Geruchten WhatsApp, hoe zit dat nu?
WhatsApp gebruikers, dit moet je weten. De app is na 15 mei 2021 nauwelijks meer te gebruiken als je de nieuwe gebruiksvoorwaarden niet hebt geaccepteerd. Nieuwe berichten lezen of versturen is dan niet langer mogelijk: het beleid voor inactieve accounts treedt vanaf die datum in werking.
‘Iedereen maakt fouten. Wij wachten op die van jullie’
De Nederlandse politie neemt een opvallende stap in de bestrijding van cybercriminaliteit. Op een forum waar veel hackers actief zijn, hebben agenten een waarschuwing geplaatst. Daarin adviseert de politie hen dat ze beter geen gebruik kunnen maken van onze IT-infrastructuur, omdat ze deze goed in de gaten houdt.
Cyberaanval treft Hogeschool en Universiteit van Amsterdam
De Hogeschool en Universiteit van Amsterdam (HvA en UvA) zijn allebei het slachtoffer van een cyberaanval. Het Security and Operations Centre (SOC) heeft geconstateerd dat ‘onbekende derden’ zichzelf toegang hebben verschaft tot de ICT-omgevingen. Maatregelen zijn en worden genomen om de gevolgen van de aanval te beperken.
“Dat zal mij niet overkomen”
Internet fraudeurs maken slim gebruik van de coronacrisis. Het OM wil samen met verschillende betrokken partners iets doen aan de exponentiële groei van cybercriminaliteit. ''Op het moment dat het businessmodel lucratief blijft, zul je zien dat steeds meer criminelen zich daarop gaan richten en de omvang alleen gaat toenemen de komende tijd'', zegt Michiel Zwinkels, hoofdofficier van justitie bij het Openbaar Ministerie en landelijk portefeuillehouder Cybercrime.