Cybercrime ondermijnt de Europese economie en samenleving op ongekende wijze

Gepubliceerd op 14 april 2021 om 07:00

De laatste jaren is het gevaar van cyberdreigingen gegroeid tot enorme hoogte. Niet alleen qua aantal, maar ook qua omvang en complexiteit. De vitale sector is een geliefd doelwit van cybercriminelen en hackers, maar ook niet-vitale bedrijven zijn regelmatig het doelwit.

Dat schrijft Europol in de nieuwste editie van het 'Serious and Organised Crime Threat Assessment (SOCTA)'*. Dit rapport verschijnt iedere vier jaar en geeft een inkijkje in de criminele activiteiten die de Europese Unie bedreigen. De nieuwste uitgave, SOCTA 2021, werd maandag in Lissabon gepresenteerd, de hoofdstad van EU-voorzitter Portugal.

Georganiseerde misdaad

Europol concludeert dat georganiseerde misdaad ‘zich onrustbarend ontwikkelt en verspreidt’ in de Europese economie en samenleving. De Europese opsporings- en handhavingsinstantie zegt dat bijna 40 procent van alle criminele netwerken die in de EU actief zijn, betrokken is bij de handel in illegale drugs. 60 procent van de criminele netwerken deinst er niet voor terug om geweld te gebruiken. Twee derde van de criminelen valt regelmatig terug op corruptie en meer dan 80 procent maakt gebruik van legale bedrijfsstructuren om hun criminele activiteiten te ontplooien.

Europol wijdt aan in het rapport een hoofdstuk aan diverse vormen van criminaliteit die in de EU voorkomen. Denk aan witwaspraktijken, match fixing, handel in namaakproducten en drugs, valsmunterij, en ga zo maar door. Boven aan de lijst staat echter cybercriminaliteit. De dreiging die uitgaat van cybercriminelen en hackers is de afgelopen jaren explosief toegenomen. De vele datalekken, ransomware- en DDoS-aanvallen getuigen daarvan.

Cyberdreigingen zorgen jaarlijks voor miljoenen euro’s aan financiële schade voor consumenten, private bedrijven en de publieke sector. Aanvallen op organisaties die actief zijn in de vitale infrastructuur hebben de grootste maatschappelijke impact. Die werken niet alleen maatschappij ontwrichtend, maar kunnen ook mensenlevens kosten.

Europese samenleving digitaliseert

De Europese samenleving digitaliseert in een hoog tempo. Dat biedt kansen voor iedereen, ook cybercriminelen en hackers. Europol zegt dat de coronapandemie bedrijfsnetwerken kwetsbaarder heeft gemaakt voor cyberaanvallen. Daardoor werken steeds meer mensen noodgedwongen thuis, vaak met hun eigen (minder goed beveiligde) apparatuur en netwerk. IT’ers hebben hierdoor minder grip om cybersecurity en informatiebeveiliging goed te regelen.

Ook wijst Europol erop dat Cybercrime-as-a-Service (CaaS) meer en meer slachtoffers maakt. Oplichters hoeven hierdoor niet langer zelf over de technologische kennis en expertise te beschikken om slachtoffers te maken. Door de ontwikkeling van allerlei (hacking)tools is het voor criminelen bovendien goedkoper en makkelijker om zelf aan de slag te gaan. Hiermee kunnen ze zelf een DDoS-aanval uitvoeren, of phishing berichten versturen.

De komende jaren neemt de digitale dreiging van cybercriminelen alleen maar verder toe, zo is de verwachting. Aanvallers blijven hun pijlen richten op bedrijven en organisaties in de vitale sectoren. Technologische ontwikkelingen als kunstmatige intelligentie (AI), het Internet of Things (IoT), biometrische data en autonome voertuigen creëren nieuwe mogelijkheden voor hackers. Als criminelen eenmaal toegang hebben tot deze data, kunnen ze persoonsgegevens stelen en onthullen, maar ook manipuleren. Van dat laatste zijn deepfakes het schoolvoorbeeld bij uitstek.

Geavanceerder en complexer

De werkwijze of modus operandi van cybercriminelen zal in de toekomst evolueren. Op hetzelfde moment blijven ze vertrouwen op voor hen bekende hack methoden. Het installeren van gijzelsoftware om privacy- of bedrijfsgevoelige gegevens te stelen, verdwijnt echt niet van de ene op de andere dag. Dat geldt ook voor het uitvoeren van DDoS-aanvallen of besmetten van bedrijfsnetwerken met virussen of andere malware. De methoden zullen echter geavanceerder en complexer worden. Ook kunnen we er van op aan dat we in de toekomst met nog meer cyberaanvallen geconfronteerd zullen worden.

Hackers tegenhouden gaat nog een uitdaging worden. Cybercriminelen surfen vandaag de dag anoniemer dan ooit over het internet. De beschikbaarheid van end-to-end encryptie, VPN-diensten en proxy-servers maken het voor criminelen makkelijker om hun identiteit te verborgen. Voor opsporingsdiensten daarentegen wordt het door deze anonimiteit met de dag moeilijker om daders op te sporen. Europol verwacht dat kinderpornografisch materiaal op nog grotere schaal verspreid zal worden.

Tevens verwacht de Europese handhavings- en opsporingsdienst dat het aantal meldingen van en schade door online fraude de komende jaren verder toenemen. Dan moet je denken aan een toename van Business Email Compromise (BEC), SIM Swapping en phishing. Ons streven naar een cashloze samenleving creëert volgens Europol nieuwe mogelijkheden voor criminelen om slachtoffers op te lichten.

Vuist vormen tegen cybercriminelen

Europol constateert allerlei cyberdreigingen en andere gevaren voor de Europese economie en gemeenschap. Oplossingen hiervoor draagt ze niet aan in SOCTA 2021. Het is aan Brussel en de individuele lidstaten om een vuist te vormen tegen cybercriminelen en hackers. Hoe? Meer bewustwording van de gevaren van cybercriminelen, delen van kennis en ervaring en forse investeringen om onze digitale weerbaarheid te versterken zijn een startpunt.

Europol SOCTA 2021
PDF – 35,6 MB 443 downloads

Serious and Organised Crime Threat Assessment (SOCTA)

Bron: europa.eu, vpngids.nl

Meer info over ‘Cybercrime’?

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier.

Gerelateerde berichten

Cyberaanval op digitaal archief scholen Groningen en Haren

Het digitale archief van het Montessori Lyceum Groningen, Montessori Vaklyceum en het Harens Lyceum getroffen is getroffen door een computervirus. De bestanden uit het archief van de scholen zijn daardoor onherstelbaar beschadigd. Dit blijkt vandaag uit intern onderzoek naar de gebeurtenis. Het online onderwijs op de scholen en de schoolexamens gaan onverminderd door.

Lees meer »

Nederland nummer 7 van landen met meeste corona scam websites in de wereld

Wereldwijd proberen cybercriminelen een slaatje te slaan uit de coronacrisis. Zij registreren op grote schaal allerlei domeinnamen met corona-gerelateerde termen. Deze sites verspreiden leugens, malware en faciliteren cybercriminaliteit en oplichting. Nederland staat in de top 10 van landen waar de meeste geregistreerde, corona-gerelateerde malafide domeinnamen vandaan komen. In totaal gaat het om ruim 1.400 domeinnamen.

Lees meer »

‘Digiweerbaarheid’ als vast onderdeel van een goede bedrijfsstrategie

Het aantal incidenten neemt nog altijd exponentieel toe en de kranten staan er dagelijks vol mee: cybercrime. De jaarlijkse schade voor de Nederlandse economie wordt geschat op ruim 10 miljard euro per jaar en dit zal de komende jaren verder toenemen. Wij Nederlanders lopen vanwege onze verregaande digitalisering zelfs het grootste risico op cybercrime van Europa, zo blijkt uit onderzoek van Specops Software. Geen reden tot paniek, maar wél een reden voor ondernemend Nederland om voorbereid te zijn.

Lees meer »

Vermoedelijke cyberaanval legt netwerk MSC plat

In een statement verklaart MSC dat een netwerk in een van de datacenters in Genève is uitgevallen, waardoor ‘de beschikbaarheid van sommige digitale tools heeft beïnvloed’. Wat de precieze oorzaak is van de problemen is vooralsnog niet helemaal duidelijk. Het concern sluit echter niet uit dat het gaat om een malware-aanval.

Lees meer »

Verlenging van de 'intelligente lockdown': Advies thuiswerken

Met een verlenging van de lockdown zullen we nog even thuis moeten werken, het thuiswerken is alweer een paar weken de ‘normaalste’ gang van zaken in veel huishoudens. Voor de meeste zelfstandigen of werknemers was het even wennen in het begin, voor sommigen is het een luxe, voor anderen een nachtmerrie. Thuiswerken vergt aanpassingsvermogen van iedereen in het huishouden. Het normale ritme is aangepast en het dagelijkse leven ziet er anders uit.

Lees meer »