Cybercrime kan winkelier de kop kosten

Als een winkelier wordt getroffen door cybercriminaliteit, is de schade gemiddeld € 53.678. Dat baart Detailhandel Nederland zorgen: “De schades zijn dermate groot, dat de continuïteit van winkels in het geding kan zijn.”

De branchevereniging reageert op onderzoek van Kantar TNS. Daaruit blijkt dat één op de twaalf winkeliers zelfs een potentiële schade van boven de € 250.000 kan verwachten als cybercriminelen toeslaan. Die schadepost bestaat uit onder meer herstelkosten, omzetverlies, tijdverlies en extra beveiligingskosten.

Winkeliers onwetend

Cybercriminaliteit krijgt van winkeliers nog niet de aandacht die nodig is, zegt Bert van Steeg van Detailhandel Nederland. “Een groot gedeelte is niet op de hoogte van de dreiging die van cybercriminaliteit uitgaat. De schades zijn dermate groot, dat de continuïteit van winkels in het geding kan zijn. Voor ons een belangrijke reden om de noodklok te luiden.” Eén op de acht winkeliers zegt weleens te maken te hebben gehad met cybercriminaliteit. Dan ging het om phishing (47%), ransomeware (28%), hacking (23%) en malware of een virus (23%). Maar ze schatten zelf de kans klein dat ze slachtoffer worden van cybercriminaliteit. Phishing (16%) wordt als hoogste risico gezien. Voor de meeste winkeliers is de ‘ouderwetse’ winkelcriminaliteit een veel reëler probleem: 47% heeft daar weleens mee te maken gehad.

Wachtwoorden onbeschermd

Een op de drie winkeliers weet niet welke maatregelen genomen kunnen worden om cybercrime te voorkomen of te beperken. Minder dan de helft gebruikt virussoftware (43%) en 60% heeft geen beschermd wifi-wachtwoord. Backups maken is voor 39% een dagelijkse aangelegenheid. “Uit dit onderzoek blijkt dat we echt meer aan voorlichting moeten doen aan de kleinere winkelier. Ze worden steeds meer afhankelijk van online toepassingen, zoals kassasystemen en beveiliging. We zullen dan ook de komende periode inzetten op werkbare oplossingen om cybercrime te voorkomen”, zegt Van Steeg.

Waarom Nederlandse mkb'er zo interessant is voor cybercriminelen

Cybercrime is een serieus probleem voor Nederlandse bedrijven. Dat cybercriminelen onze ondernemingen zo interessant vinden, komt omdat Nederlandse bedrijven bovengemiddeld digitaal zijn en voorop lopen in kennis en innovatie. "Als je zelf de kennis niet in huis hebt, dan steel je het gewoon."

Beveiliging loopt achter

Dat komt doordat Nederlandse bedrijven internationaal gezien veel meer bedrijfsmiddelen hebben die verbonden zijn met internet, zegt Dave Maasland van cyberveiligheidsbedrijf ESET.

"Van servers tot websites, in Nederland zijn bedrijven heel ver met de digitale transformatie. Maar daar loopt de beveiliging vaak achteraan. 99,9 procent van de cybercriminaliteit is misbruik van de basis cyberhygiëne die niet op orde is", zegt hij.

Ofwel: het op orde houden van de veiligheid van je digitale systemen om niet de deur wagenwijd of op een kier open te zetten voor cybercriminelen.

Van student tot staatshackers

De hackers die daar misbruik van maken, kunnen verschillende doelen hebben, zegt Sico van der Meer, cyber securityonderzoeker van Instituut Clingendael.

• Zo zijn er de meer huis-tuin-en-keuken hackers. "Dat zijn saboteurs. Zeg maar: de studenten die willen proberen via een netwerk in te breken in de computers van de bedrijven. Dat kan elk bedrijf overkomen, vooral kleine bedrijven met slechte veiligheidsmaatregelen."
• Dan heb je de beroepscrimineel. "Je hebt criminelen die proberen met ransomware je computer op slot te zetten en dan losgeld te eisen om geld te verdienen."
• Een niveau daarboven zitten bedrijven die criminelen inhuren om bedrijfsspionage te plegen. "Dat doen sommige bedrijven die willen weten wat er ontwikkeld wordt door hun concurrentie."
• En dan is er nog het niveau van overheden die hackers inzetten. "De Chinese overheid bijvoorbeeld. Die nemen techbedrijven op de korrel in de hoop technologie van andere landen op te zuigen."

515 miljard schade per jaar

Hoeveel geld cybercriminaliteit bedrijven kost is moeilijk te bepalen, schrijft het CPB. Dat komt omdat het ingewikkeld is om te berekenen hoeveel het kost als een bedrijf niets kan doen, maar ook bedrijven verderop in de keten schade ondervinden.

Beveiliger McAfee en denktank CSIS wilden hun vingers daar best aan branden en becijferden eerder dit jaar dat het jaarlijks neerkomt op zo'n 515 miljard euro per jaar. 

Daar zitten de kosten in die bedrijven maken om te voorkomen dat zij slachtoffer worden van cybercrime. Gartner schat dat in die markt volgend jaar op zo'n 107 miljard euro.

Kennis en innovatie

Nederland valt waarschijnlijk op bij cybercriminelen, vanwege ons kennisniveau. "We hebben veel kennis in huis en investeren veel in innovatie. We lopen daardoor vaak voor op anderen. Dat maakt het interessant om iets te stelen wat bijna doorontwikkeld is", zegt Van der Meer. 

Welke bedrijven lopen dan het meeste risico? Van der Meer: "Economische spionage zie je vooral bij bedrijven in de technologische sector, maar het beperkt zich niet tot die sector. Het gaat van vliegtuigbouwers tot bedrijven in de biochemie. Omdat zij investeren in nieuwe technieken, proberen anderen daar innovaties te stelen."

Beter goed gejat...

Hij kent voorbeelden van bedrijven die zagen hoe een concurrent ineens een product op de markt bracht dat wel heel erg leek op iets waar zij al jarenlang aan werkten.

"Dat bedrijf had niet door dat ze bespioneerd werden, maar zag ineens hoe dat Chinese bedrijf hun innovatie presenteerde."

Om zich in te dekken tegen dat soort spionage zijn er zelfs bedrijven die blauwdrukken van producten maken waar expres fouten in zijn geplaatst. "Als dat gestolen wordt, gaat er iets mis als de opdrachtgever dat specifieke product toch probeert te fabriceren."

Cyberhygiëne

Als bedrijven zich beter willen wapenen tegen cybercriminelen begint dat bij het op orde houden van de cyberhygiëne, zegt Van der Meer. 

Want dat is waar het op neerkomt, stemt Dave Maasland van ESET in. "Stel je een inbreker voor die vanuit zijn auto huizen kan scannen waar geen goed slot op zit, en dat hij dan een bliepje krijgt met de aanwijzing dat hij naar de Bredastraat 13 moet voor dat huis met dat slechte slot."

Die vergelijking gaat op, zegt hij, omdat er zoekmachines zijn waarmee je kunt zoeken naar internetapparaten met bepaalde besturingssystemen. "Als een systeem op een apparaat dan niet meer up-to-date is, en kwetsbaar voor aanvallen die zwaktes benutten, dan kun je die heel makkelijk vinden."

Verhoogd risicoprofiel

Het is niet zo dat Nederlandse bedrijven kwetsbaarder zijn, zegt Maasland. Maar ze zouden zich moeten beseffen dat ogen vanuit het buitenland op ze gericht zijn, omdat er een verhoogd risicoprofiel is.

"Door de aard van het bedrijfsleven, onze goede infrastructuur en de innovatie is hier meer te halen dan alleen geld."

Dilemma

Het op orde brengen van de veiligheid hoeft niet kostbaar te zijn. Want dat is een van de argumenten die Van der Meer vaak hoort om de cyberveiligheid van een bedrijf niet op orde te brengen.

"Ik snap dat het een dilemma is, dat bedrijven liever investeren in anderen dingen. Maar je kunt het er beter niet op gokken dat je veilig blijft. Want op het moment dat het mis gaat, kan het je veel meer geld kosten. Het is een handige investering, zeker in de huidige tijd", besluit de onderzoeker.